COLUMN - Afgelopen week vergaderde de World Health Organization in Moskou over haar tabaksbeleid. Het was een vreemde bijeenkomst. Canada en de VS weigerden te komen vanwege Poetins optreden in de Oekraïne; de overige deelnemers stemden eerst om het publiek van alle bijeenkomst uit te sluiten; daarna besloot men – geheel in Poetins geest – om de pers volledig te weren, wat nog bijna leidde tot de arrestatie van een journalist van de Times die nogal gehecht bleek aan zijn recht op vrije nieuwsgaring en transparantie van supra-gouvernementele beslissingen; en tenslotte besloot men om de gang van zaken slechts gedeeltelijk te boekstaven, en dat de rest beter maar geheim kon worden gehouden.
Het vreemdste van al was wel dat de WHO te Moskou besloot om de 179 aangesloten landen een forse verhoging van de tabakstaks op te leggen tot liefst 70%. (Nederland heft momenteel 50% accijns op shag en 57% op sigaretten). Het was een primeur: de eerste keer dat een internationaal orgaan een schier wereldwijde belasting uitvaardigde.
Dit alles om over uw en mijn gezondheid te waken, dat zult u begrijpen.
Alleen: het gaat eigenlijk al redelijk goed met het antirookbeleid. Daar gaat het zelfs zó goed mee dat nationale overheden de gevolgen ervan nu pijnlijk in hun portemonnee voelen. Minder rokers betekent immers ook minder gebeurde accijnsinkomsten. Nederland incasseerde vorig jaar bijvoorbeeld bijna 33 miljoen minder aan tabakstaks. En aangezien overheden net zo afhankelijk zijn van accijnzen als rokers van hun vermaledijde saffie, besloot de WHO de accijnzen dan maar flink omhoog te gooien.
Maar was gezondheid wel het voornaamste motief?
Geen middel is zo effectief om rokers van de tabak af te krijgen als de e-sigaret. Nicotinepleisters, -sprays, -kauwgoms en Champix: allemaal heel leuk, vooral voor de kassa van de farmaceutische industrie, maar hun nut om daadwerkelijk te stoppen met roken blijkt zeer beperkt te zijn. Daarentegen is dampen – de koosnaam voor e-roken – zes keer effectiever dan alles wat de farmaceuten hebben kunnen ophoesten. Rokers die eenmaal kennis hebben gemaakt met dampen stappen makkelijk over op dit veel onschadelijker alternatief, en de meesten van hen doen dat blijvend.
De favoriete stepping stone-theorie van de gezondheidsorganisaties is al meermalen onderuit gehaald. Van dampen ga je niet beginnen met roken, van dampen ga je stoppen met roken. Daarnaast zijn de risico’s van dampen dusdanig kleiner, dat steeds meer hart- en longartsen zich vierkant achter de e-sigaret scharen. Want het is niet de nicotine die het probleem is, maar het inhaleren van brandende tabak – en juist dat doe je niet meer wanneer je dampt.
Maar daar had de WHO geen enkele boodschap aan. De e-sigaret en e-liquids moeten volgens hen op precies dezelfde manier worden behandeld – en met dezelfde accijnzen worden bezwaard – als tabak. Voor uw en mijn gezondheid, dát zult u begrijpen.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (13)
Hoeveel meer, is steeds meer?
4% i.p.v. 2 % en hoe ongebonden zijn die longartsen?
Cijfers a.u.b.
Nog steeds verslaafd aan de nicotine(damp) neem ik aan ;-)
Enige tijd geleden maakte het tv-programma De Rekenkamer al duidelijk dat roken zeer lonend is voor overheden. Schijnbaar is WHO een stropop van de gezamenlijke regeringen?
Ten eerste staat dat daar niet, er staat dat 50% van de verkoopprijs accijns is, ten tweede is ook dat onzin. Rekent u even mee?
19 sigaretten kosten in NL 6 euro. Daarvan is 20% BTW. Exclusief BTW kost een pakje peuken dus 5 euro. De accijns is geen percentage van de verkoopprijs maar een vast (minimum)bedrag van 0.176 euro per sigaret oftewel 3.34 euro per pakje peuken. Een pakje peuken excl BTW en excl accijns kost dus 6-1-3.34 euro accijns = 1.66 euro.
3.34/1.66=2. Ergo: Nederland heft iets meer dan 200% accijns op sigaretten, bijna 3x zoveel als de WHO nu voorstelt om in te voeren.
Verlaging dus.
Ho. Stop. Dat is dus onzin. Nicotine, ook uit ePeuken, is wel degelijk een probleem. Het molt je bloedsomloop, je hart, je tanden, je apoptose, je huid en het functioneren van je geslachtsdelen. Nicotine is zo ongezond dat ik het heel raar zou vinden als er geen accijns op ePeuken zit/komt. Maar die mag natuurlijk best wat lager zijn dan de accijns op gewone peuken, die zijn nog veel ongezonder.
Vanuit maatschappelijk oogpunt zou je het overigens beter om kunnen draaien. Longkanker is vooralsnog vrijwel niet tijdig te bespeuren en te behandelen en het is voor de samenleving als geheel dan ook een redelijk lucratieve ziekte. Relatief weinig ziektekosten en lekker op tijd dood. Ideaal! Wat dat betreft zijn die ePeuken een verschrikking; daar word je uiteindelijk ook goed ziek van, maar dat verloopt allemaal veel trager en dus duurder. Spoedbypassoperaties zijn echt fucking duur.
Full disclosure: ik rook zowel sjek als ePeuken.
Ik snap dat gedoe over die tax op roken nooit zo. In de eerste plaats is het nogal een open deur dat de inkomsten van zulk soort belasting steevast terug lopen, en dat daarop de belasting misschien wel omhoog moet. Dat is namelijk zo met elke vorm van belasting. Wat je ook belast, het wordt daardoor duurder, en daardoor zal het gebruik er van afnemen, en dus lopen de inkomsten terug, en dus is er de neiging om die tarieven op te hogen. Het meest bekende voorbeeld daarvan is natuurlijk de belasting op arbeid (inkomsten).
Daarnaast heb ik persoonlijk liever dat de overheid haar inkomsten haalt uit belasting op onwenselijke/schadelijke dingen (roken, drank), dan uit belasting op dingen die iedereen wel wil (arbeid), want die laatste vorm van belasting is vele malen schadelijker. Elke beetje tax dat via tabak of drank binnen komt, hoeft weer niet binnen te komen via belasting op arbeid.
Blijft uiteraard het punt dat er wel consistentie in het beleid moet zitten. Of dat zo is met het dampen kan ik niet beoordelen, maar het lijkt er inderdaad niet op.
“Alleen: het gaat eigenlijk al redelijk goed met het antirookbeleid. Daar gaat het zelfs zó goed mee dat nationale overheden de gevolgen ervan nu pijnlijk in hun portemonnee voelen. Minder rokers betekent immers ook minder gebeurde accijnsinkomsten. Nederland incasseerde vorig jaar bijvoorbeeld bijna 33 miljoen minder aan tabakstaks. En aangezien overheden net zo afhankelijk zijn van accijnzen als rokers van hun vermaledijde saffie, besloot de WHO de accijnzen dan maar flink omhoog te gooien.”
Je zult toch met iets meer dan een afname in Nederland aan moeten komen als je denkt daarmee een wereldwijde accijnsverhoging te verklaren. Wereldwijd neemt, voor zover ik kan achterhalen de sigarettenconsumptie namelijk nog steeds toe.
@1 Henk van S tot S,
ik ken 1 Franse longarts, een enorme ijzervreter wat betreft het bestrijden van sigaretten, voert al tientallen jaren een verbeten strijd met fabrikanten en de regering, die in eerste instantie mordicus tegen de e-sigaret was.
Ik las dat hij dit jaar overstag is gegaan, hij blijft erbij, roken = suicidaal maar de e-sigaret is dermate minder schadelijk en zo succesvol om ook enorm verstokte rokers van de tabak af te krijgen dat hij er niet meer omheen kon, de meest revolutionaire vinding in de bestrijding van tabaksverslaving, eentje die wezenlijk bijdraagt.
Pure nicotine in dampvorm veroorzaakt nu eenmaal niet die enorme gezondheidsklachten zoals tabak.
COPD, longkanker (allerlei kanker soorten trouwens) hart en vaat ziekten etc.
Hij gebruikte deze analogie:
Roken= in het donker spookrijden op de snelweg
Dampen= 150 rijden waar de max. snelheid 120 km/h is
Helemaal niets gebruiken is, uiteraard, het te bereiken doel
@zmooc,
Ho. Stop. Dat is dus onzin,
het molt je bloedsomloop etc?
Nicotine is idd verslavend, het vernauwt je bloedvaten op het moment dat je nicotine tot je neemt, maar dat effect is van korte duur en niet blijvend, nicotine lijkt geen blijvende schade aan te richten.
Ik heb online nog even wat rapporten doorgelezen maar nergens staat dat nicotine de schade veroorzaakt zoals door jou beschreven.
Maar misschien heb jij een wetenschappelijk verantwoord onderzoek paraat?
Ik lees wel dat nicotine een aantal positieve effecten heeft op de gezondheid maar dan spreek je over nicotine als medicatie en ook als zodanig toegediend.
Dus ik wil dan wel eens weten waar je die wijsheid vandaan haalt dat nicotine zo ontzettend ongezond is.
@5,Bismarck,
ik was vorig jaar in Sri Lanka, hier werd opvallend weinig gerookt,
verbod bij openbare ruimtes, bv het busstation, daar wordt stevig op gecontroleerd, niemand die een peuk durfde op te steken.
En men had der accijns fors verhoogd, een pakje sigaretten kostte volgens mij zo’n 2,5 a 3 Euro, voor Sri Lanka is dat relatief gezien een zeeer forse prijs.
Dus dat lijkt te helpen, langzamerhand sociaal onwenselijk verklaren en de prijs verhogen leidt tot een significante afname van het aantal rokers.
Dat het totaal aantal rokers mondiaal toeneemt is nogal wiedes met een explosief groeiende wereldbevolking, zeker in dichtbevolkte snel groeiende landen waar men geen actief ontmoedigingsbeleid volgt kan ik me die toename wel voorstellen.
@6: Je nicotine verhaal kling als van een vertegenwoordiger van NiQuitin ;-)
Hier een ander verhaal over nicotine:
http://www.loes.nl/nieuws/archief-2012/nicotine-veroorzaakt-blijvende-schade-in-jonge-hersenen.html
En heus er zijn er meer.
@Henk van S tot S,
kijk, dat is interessant, klein onderzoekje maar in ieder geval een onderzoek.
Geeft wel aan dat of: je echt moet zoeken om aan te tonen dat nicotine echt nare blijvende schade kan opleveren, waaruit je dus kunt afleiden dat het een relatief ‘onschuldig’ product betreft.
Of er is gewoonweg nog weinig onderzoek naar gedaan en zitten er her en der nog adders onder het gras verscholen.
Ik ga nicotine hier niet lopen promoten maar ik wil wel graag feiten,
en geen Opstelten achtige meningen of ‘Reefer Madness’ praktijken.
Laten we het er maar op houden, dat er weinig echt onderzoek is gedaan.
Er is wat flutonderzoek geweest, al dan niet met steun van de tabakslobby.
Een beetje op de manier van de de vitaminesupplementen.
Het zelfde geldt ook voor de E-sigaret.
Er zijn onderzoeken gesteund door de fabrikanten van de “dampers”
en er zijn ook onderzoeken die claimen dat die dingen toch wel veel schadelijker zijn, dan de producenten willen doen geloven.
Vooral verslaafden zin geneigd, om zulke verhaaltjes te geloven om zo hun verslaving te bagatelliseren.
Leuk voorbeeld van dergelijk gedrag zijn mensen die een halve fles of meer biologische wijn leeg slobberen en zeggen dat het niet ongezond is ;-)
Maar goed, van mijn kant genoeg over deze materie.
Over en uit dus maar.
@vanderF, @6 Ik baseerde me vooral op de Nederlandstalige wikipedia en wat ik in het verleden heb gelezen over de effecten van ePeuken. Even Googlen toont aan dat jouw uitleg inderdaad een stuk dichter bij de werkelijkheid zit.
@10, tja krantenkoppen zetten de trend, en vele rokers horen maar al te graag dat de esigaret ongezond is, dan kunnen ze lekker blijven roken.
http://www.clivebates.com/?p=2466
@9 Big pharma heeft veel onderzoek gedaan naar nicotine.
En de FDA ziet weinig bezwaar tegen langetermijn gebruik van nicotine-kauwgum : http://www.cbsnews.com/news/fda-ok-to-use-nicotine-replacement-therapies-for-longer-than-12-weeks/
@11:
De FDA ziet ook weinig bezwaar in hormoonvlees ;-)
@12
Ik ben zelf ook niet blij Big Pharma en de FDA. Maar nicotine onderzoek kun je niet gewoon afwijzen als flut en tabakslobby.
edit: Om terug te komen op het artikel, de WHO stelt dat nicotine op recept goed is, maar dat nicotine zonder recept verboden moet worden. WHO is een lobby apparaat voor big pharma.