Stack O’ Lee

Op 27 december 1895 vindt in St. Louis een schietpartij plaats. In de saloon van Bill Curtis krijgen William Lyons en Lee Sheldon, bijgenaamd Stag Lee, ruzie in het kader waarvan Lyons uiteindelijk Sheldon’s hoed afpakt en niet meer terug wil geven. Daarop schiet Sheldon Lyons dood, pakt zijn hoed terug en loopt weg. Schietpartijen met dodelijke afloop vonden toen vaker plaats en daarom zou alles allang vergeten zijn, maar er werd een lied over gemaakt.

Over waar het lied vandaan komt en waar het in de eerste jaren heen ging, is weinig bekend. Pas sinds de jaren ’20 van de vorige eeuw verschijnt iets op grammofoonplaat. De namen van Lee Sheldon en William Lyons veranderen steeds een beetje in Stagolee, Stack O’Lee, Staggerlee en in bijvoorbeeld Billy de Lyon, maar dat heeft verder niets te betekenen, het gaat steeds om dezelfde personen.

Er bestaan dan al meerdere verschillende stukken, Ma Rainey heeft het meer over hoe slecht Stag Lee zijn echtgenote behandelde en Furry Lewis heeft het over kansspel in plaats van de hoed als oorzaak voor de schietpartij. Mijn favoriete stuk is Stack O’Lee van Mississippi John Hurt van 1928. Mississippi John Hurt is een vroege meester van de fingerpicking op de akoestische gitaar. Echt moeilijk te spelen is het stuk niet. Vier keer D, vier keer G, twee keer A een keer D, maar dan alles met de capodaster op de eerste fret, beetje tokkelen met een lekker snelle wisselbas en alles steeds herhalen, afwisselend een keer met couplet en een keer zonder, prachtig!

Een interessante vraag is of Stack O’Lee nu eigenlijk de bad guy is die zomaar een eigenlijk onschuldige vermoordt of de good guy die gewoon niet met zich laat sollen. Daar zijn de meningen over verdeeld, maar bij Mississippi John Hurt is Stack O’Lee duidelijk de bad guy. Billy de Lyon smeekt hem om te mogen blijven leven, alleen al omdat Billy voor vrouw en twee kinderen moet zorgen. Maar Stack O’Lee kan dat niet schelen. Hij vindt de diefstal van zijn hoed veel zwaarder wegen, een hoed die volgens Mississippi John Hurt van het merk Stetson is en slechts vijf dollar heeft gekost, en daarom moet Billy dood. Dat is echt verderfelijk en wanneer Stack O’Lee uiteindelijk wordt opgehangen, is ook iedereen blij.

Opmerkelijk is alleen dat het niet klopt. De echte Stag Lee kreeg uiteindelijk om onduidelijke redenen gratie, draaide later weer om een andere reden de bak in en stierf daar uiteindelijk aan tuberculose. Maar ja, vermoedelijk werd het lied toen al decennialang mondeling doorgegeven en dan is het onvermijdelijk dat er zo nu en dan iets in het verhaal verandert.

Ook na Mississippi John Hurt werd nog heel veel over Stag Lee en William Lyons gezongen. Ik geloof een vrij bekende versie is van de Isley Brothers of van Lloyd Price, muzikaal heel anders, maar het gaat nog steeds over hetzelfde verhaal. Verder, van Woody Guthrie over The Grateful Dead en Tina Turner tot Amy Winehouse of Nick Cave, iedereen heeft erover gezongen, zelfs acteur Samuel L. Jackson.

In het verhaal is sindsdien ook steeds weer iets veranderd. Stag Lee had ineens een verhouding met de vrouw van William Lyons en de barman krijgt het nu ook zwaar te verduren. De ene keer gaat de kogel door Lyons lichaam heen en schiet hem vervolgens de bril van de neus en de andere keer wordt de barman gewoon door Stag Lee neergeschoten omdat hij iets verkeerds heeft gezegd. De saloon van Bill Curtis krijgt de bijnaam “Bucket of Blood” en het verhaal met de hoed krijgt een onverwachte wending als blijkt dat de hoed van de duivel is en Stag Lee magische krachten geeft…

Sterke verhalen allemaal, waar vermoedelijk nog niet de helft van klopt. Desondanks gaan zij allemaal over dezelfde ware gebeurtenis, die inmiddels meer dan 100 jaar geleden weinig opzienbarend was, maar toch…