Sargasso’s geoplaat: Nutbush

Hoewel de meeste liedjes gaan over de liefde, wordt ook vaak gezongen over dorpen, steden, landen, rivieren en bergen. Michiel Maas gaat op zoek naar de plaats achter deze muzikale beschrijvingen. Benieuwd naar de achtergronden van uw favoriete plaat? Stuur uw tips voor een geoplaat naar [email protected]

On Highway Number Nineteen
The people keep the city clean.
They call it Nutbush, oh Nutbush.
Call it Nutbush city limits.
Nuthbush City Limits – Ike and Tina Turner (1973)

Tennessee state highway 19 ziet op een zonnige dag laat oktober wit van de katoenpluis. De oogst is net geweest, en de laatste restjes watten laten zich door de wind verzamelen langs de wegkant. Daar ligt inmiddels een dikke deken over de verdorde begroeiing.
Voor ik het in de gaten heb ben ik Nutbush voorbij. Was dat alles? Een gesloten kruidenier en een cotton plant, waar de katoen in balen wordt geperst? Ik keer de auto en rij de weg terug. Maar nee, afgezien van een tweetal kerken en wat huizen is er niets te zien in Nutbush. Ook geen bordje “city limits”, maar dat wist ik al. De “unincorparated town” heeft helemaal nooit “city limits” gehad. En afgezien van een bord boven de deur van de kruidenier en haar artiestennaam waarnaar een deel van de weg is vernoemd, wijst weinig op vroegere aanwezigheid van een van de grootste stemmen uit de popgeschiedenis, die van Anna Mae Bullock.

Het lied dat ze over haar geboorteplaats schreef is geweldig, met die gestoorde synthesizer en die Marc Bolan-riff (die naar verluid ook op de plaat meespeelde). Maar de tekst is op z’n zachtst gezegd niet geweldig accuraat.

25 was the speed limit
Motorcycles not allowed in it

OK, 25 mijl per uur is inderdaad nog steeds de maximumsnelheid, maar geen bord gezien over motoren. Misschien was het verbod toch iets te overbodig, omdat het gebied niet bepaald wordt platgereden door easy riders. Maar deze regels zijn voor de leut. Het volgende couplet is interessanter:

No whiskey for sale
Get drunk no bail
Salt pork and molasses
Is all you get in jail
They call it nutbush, oh nutbush
They call it nutbush city limits

Natuurlijk is er het nodige veranderd in Nutbush sinds de jaren vijftig, toen Anna Mae daar opgroeide. Maar ik kan met zekerheid zeggen dat er nooit een gevangenis heeft gestaan. En dat er geen whiskey te koop is, dat is op het Amerikaanse platteland doodgewoon. In Tennessee, Kentucky en Georgia mogen gemeenten zelf bepalen of drank legaal verkocht mag worden. Dat mag overigens wel, in Nutbush.
Maar niet in het nabijgelegen stadje Brownsville. En laat daar nou net wèl een county jail zijn geweest. Zoals dat toen hoorde, onder het gerechtsgebouw (tevens gemeentehuis), dat middenin het plaatsje ligt, als de kerk in een Frans dorpje.
Als je de tekst van Nutbush City Limits toepast op Brownsville dan klopt het gewoon veel beter. In het stadje zijn nog steeds een paar winkels (dat zal vroeger iets meer zijn geweest), en er is zelfs een echte zuiderlijke diner die door blank en zwart bezocht wordt (zal vroeger wel anders zijn geweest). Vroeger traden in de restaurants en theehuizen bluegrass- en bluesartiesten op. Kortom: in Brownsville gebeurt nauwelijks iets, maar nog altijd meer dan in Nutbush. De zin You go to town on saturday/And go to church every sunday kan dus haast niet op Tina Turners geboorteplaats slaan. Als Turner waarheidsgetrouw over haar eigen jeugd zingt, dan moet het zich in Brownsville afspelen.
Of steekt Tina Turner bewust de draak met het plattelandsmeisje Anna Mae Bullock en haar achtergebleven geboorteplaats? Probeerde ze een tekst te schrijven die voor miljoenen Amerikanen uit een plattelandsplaatsje herkenbaar was? Is Nutbush City Limits een onvervalste diss die de bekrompen zuiderlijk-christelijke waarden en normen te kakken wil zetten?
Anna Mae vertrok al vroeg uit Nutbush en de plaats is haar vertrek ook nooit meer te boven gekomen. Ook niemand van haar familie woont er nog. Er wonen nu nog slechts een handjevol katoenboeren. Veel huizen zijn gesloopt, ook de twee huizen waar de familie Bullock in heeft gewoond. Tina Turner heeft met Nutbush City Limits de nederzetting en Anna Mae de rug toegekeerd. En ze heeft waarschijnlijk nooit meer omgekeken.