Ritueel slachten

ACHTERGROND - Tijdens mijn vakantie in Iran afgelopen maand ben ik pardoes getuige geweest van het einde van een schaap. Mijn gastheer had zich voorgenomen zijn bezoek te vereren met een ruimhartig etensmaal en daar hoorde vanzelfsprekend een vers geslacht schaap bij. Een procedure van welhaast bijbelse proporties, waar ik ingevolge ta’arof, de zenuwslopende Iraanse beleefdheidscode, onmogelijk onderuit kon. Ik had er echter niet op gerekend dat voornoemd schaap in mijn bijzijn zou worden geslacht. Dat werd me pas duidelijk toen het op eigen kracht de tuin in kwam wandelen, in gezelschap van zijn eigenaar, die voor de gelegenheid een paar forse messen had meegebracht. Hierna volgt een gedetailleerde beschrijving van mijn observaties. Wellicht betekent dat voor sommige lezers dat ze deze blogpost liever overslaan.

Het schaap in kwestie liep vrij rond en werd niet voortgedreven, het liep gewoon met zijn eigenaar mee. Het werd in de tuin even helemaal met rust gelaten om te wennen aan de nieuwe omgeving. Daarna bondt de eigenaar zijn poten aan elkaar vast om te voorkomen dat het beest zijn eigen doodstrijd kon rekken door onverwachte bewegingen te maken. In vastgebonden toestand kreeg het schaap vervolgens wat water te drinken, waar het gretig op in ging. Ik weet niet of dat voorschrift is, maar vond het wel sympathiek.

De man sleep zijn mes, draaide naar islamitisch voorschrift het schaap met de kop richting Mekka, prevelde snel het bismillah ar-rahman ar-rahim (in naam van God, de barmhartige erbarmer, ook dat is voorschrift) en sneed het schaap de keel door. Dat snijden kostte ongeveer een seconde of twee, drie en ik schat dat het schaap er daarna ten hoogste vijf seconden over deed om het tijdelijke met het eeuwige te verwisselen. Ik had een bloedbad verwacht, maar er bleek veel minder bloed uit het schaap te stromen dan ik had verwacht, ik neem aan omdat het hart er ook al snel mee ophield.

Wat de slacht minder prettig maakte om naar te kijken was het gedrag van het schaap nadat het al het bewustzijn had verloren. Hoogstens een halve minuut na het doorsnijden van de keel – de slager pauzeerde even om het bloed te laten weglopen – sneed hij door de nekwervels. De stimulering van het ruggemerg zorgde ervoor dat het schaap daarop enorm begon te trappelen en nadat het ruggemerg was doorgesneden, trilde het hele schapenlijf nog enkele minuten door. Daar had het schaap zelf echter duidelijk geen weet meer van.

Er loopt als gevolg van het doorsnijden van de hals ook wat bloed de luchtpijp in. Dat is op het moment dat het bloed niet meer met kracht uit de vaten spuit, maar tegen het einde, als het schaap allang ‘weg’ is. Het rochelende geluid – dat bij deze slacht hoogstens een seconde aanhield – is inderdaad onaangenaam om te horen, maar de stelling dat een ‘ritueel’ geslacht dier verdrinkt of stikt in zijn eigen bloed, verwoordt eerder de emoties van een meelevende toeschouwer dan een feit.

De rest van de middag waren wij druk doende om het schaap volledig te demonteren. Letterlijk alles van het schaap wordt gebruikt, behalve de maag- en darminhoud, die als mest in de tuin begraven eindigde. De huid en de darmen nam de eigenaar weer mee en van de rest van het schaap werd eten gemaakt. Met gezonde tegenzin heb ik schapentong gegeten en een rijstgerecht waarin de magen van het beest waren verwerkt. Ik begrijp nu waarom de boekmaag en de netmaag zo heten. Van de meer courante delen van het schaap heb ik wel met smaak gegeten, nog dagenlang.

Nu het voorval achter de rug is, kan ik eigenlijk alleen maar zeggen dat het allemaal reuze meeviel. De heftige discussies die hier te lande over ‘ritueel’ slachten (er is niks ritueels aan, het is geen offer) worden gevoerd, lijken me vooral het werk van mensen die er nooit getuige van zijn geweest, fout uitgevoerde slacht hebben gezien (het stikt van de filmpjes op internet onder de noemer ‘halal slachten’ die dat helemaal niet zijn), of een wel héél erg gevoelige constitutie hebben, in die zin dat het doden van een beest voor hen sowieso al te ver gaat.

Ik was al geen tegenstander van ‘ritueel’ slachten en zie daar nu nog minder reden toe. Dat wil niet zeggen dat ik geen ruimte voor verbetering zie, integendeel. Ik heb de slager op één echte fout betrapt: hij sleep het mes terwijl het schaap dat kon zien. Naar islamitisch recht mag dat eigenlijk niet. Er is althans een verhaal bekend waarbij Mohammed een slager die precies hetzelfde deed, toevoegde: ‘Zeg, wil je het arme beest twee keer doden?’

Daarnaast kan het doorsnijden van de keel veel beter en vooral sneller. De joodse rituele slacht kan hier als voorbeeld dienen. Een joodse slager snijdt zelfs een fors rund in minder dan een seconde de keel volledig door (iets wat ik nota bene weet omdat ik ooit Der Ewige Jude heb gekeken). Daarnaast snijden joden met een speciaal mes dat zó scherp is dat het pijnzenuwen niet prikkelt, met andere woorden: het beest voelt het snelle snijden niet. De scherpte van dat mes is essentieel voor de kosjere slacht: er bestaan uitgebreide procedures om de snede te controleren op de aanwezigheid van bramen (die doen wél pijn), zowel vooraf als achteraf.

Ik vrees dat deze blogpost nog wel eens hele boze reacties zou kunnen gaan oogsten – naast religie en voetbal wil dierenliefde ook nog wel eens het slechtste in de mens bovenhalen – maar ik kan er niks politiek correcters van maken: dit was mijn eerste rituele slacht live, en het viel reuze mee.