“Op een reactieve manier werd ik mij bewust van mijn Vlaamse identiteit: je bent Vlaming omdat je gediscrimineerd wordt, omdat je een minderheid bent en omdat niemand je taal spreekt. Het Vlaams nationalisme heeft totnogtoe teveel de neiging om de Vlaamse identiteit op die reactieve manier te beleven en uit te dragen, in plaats van een positieve invulling te geven aan wat het is om Vlaming te zijn. Een Vlaming is tot nader order vooral niet-Franstalig, niet-Waal en niet-Belgisch. Ik vind dat te mager.”
Aldus politiek filosoof David Janssens in Filosofie magazine deze maand over de Vlaamse identiteit. We zijn benieuwd waar jij je identiteit vandaan haalt?
Reacties (9)
Ik heb maar een zeer beperkte opleiding en als er dan moelijke woorden als ídentiteit’ vallen haak ik af.
De eeuwige zoektocht naar het antwoord op de vraag ‘wie ben ik’, heb ik overigens om een heel andere rede gestaakt. Het antwoord heb ik inmiddels gevonden. Mijn identiteit wordt me opgedrongen door de overheid (paspoort), werkgever (functie), buurman links (die me wel een toffe peer vindt), buurvrouw rechts (die vind dat ik een grootmuil ben), mijn vader (die zegt dat ik nergens voor deug), mijn vrouw (die zegt dat ik een luiaard ben) en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Ik kan zelf wel zo min ideeën hebben over wie ik ben, maar uiteindelijk ontleen ik die identidinges dus aan de mensen om me heen. Valt niet aan te ontkomen.
Oei, da’s gelijk de filosofische toer! What about al die filosofen die beweren dat de ander je niet echt kan kennen? En ook nog de filosofen die zeggen dat het bewuste niet bij het onderbewuste kan, dus dat je jezelf niet eens kent?
Dan weet dus niemand wie je eigenlijk bent :-)
Wat ik zelf het aardige van deze uitspraak vond is of je identiteit bepaald wordt door negatieven of positieven. Dus wat je of wel bent of wat je niet bent. Dat ik mijzelf bijv. zie als “niet Duitser” bijv. of als “Nederlander”. Het is toch een hele andere insteekhoek om mezelf te definiëren. Als iets positiefs over mijzelf wat ik wel ben, of dat mijn identiteit vooral bepaald wordt door wat ik allemaal niet ben.
Ik heb zo’n plastic kaartje in mijn portemonee. De politie vraagt er naar als ze me zonder licht aanhouden, want ze vinden het een bewijs van mijn identiteit. Ik neem het voor de zekerheid maar altijd mee, want zonder dat kaartje heb ik blijkbaar geen identiteit.
@4, dus Wilders had toch gelijk toen hij het dubbele passport als issue aankaartte? :D
@5: Dat ging toch juist over loyaliteit? Daar heeft dat plastic kaartje weinig (misschien een averechts?) effect op.
Maar even serieus, mijn identiteit bestaat denk ik uit mijn gedrag en mijn fysieke(/virtuele) verschijning. Overigens is mijn identiteit vooral een zorg van anderen (die mij willen identificeren). Zelfs op deze site wordt van mij geeist dat ik een naam (en email) invul.
@6, Nee hoor.. waar hij volgens mij op doelde is vooral of je je identiteit haalt uit wat je vooral niet bent, of wat je wel bent. Dus niet zozeer van ik ben Pietje Puk. Maar meer wat definieert Pietje Puk en maakt Pietje Puk tot Pietje Puk.
Zo zou ik mijn identiteit kunnen halen uit het feit dat ik geen Moslim ben, of dat ik geen Arabisch spreek. Ik zou ook mijn identiteit kunnen zien als dat ik Nederlands spreek, dat ik atheïst ben, dat ik mij sociaal betrokken voel, etc. Dus zaken die ik wel ben ipv zaken die ik niet ben.
Ik denk in dat opzicht dat zijn analyse over “Vlaming zijn” ook wel toepasbaar is op andere groepen. Bijv. Nederland Marokkaanse jongeren die vooral bezig zijn met “geen Nederlander” te zijn ipv met wat ze wel zijn.
@De Abhorsen:
1. maar die jongeren gaan toch uit van wat ze wel zijn? Dat wil zeggen: stel dat je identiteit vooral door anderen wordt bepaald en die anderen zeggen dat je een rotjoch bent dan voldoen aardig wat jongeren toch aan die identiteit? ;-)
2. Overigens is het wel voorstelbaar dat mensen hun identiteit zoeken door reduceren. In zo’n veelzijdige en pluriforme sameneleving kijk je wat rond en dan maar afstrepen in de hoop een antwoord te vinden op ‘wie-ben-ik?’
3. Het tegenovergestelde (wat ben ik wel) lijkt mooier. Helaas zijn er voorbeelden bekend van mensen die zeker weten wie ze zijn en daar dan op een irritante manier lopen te verkondigen hoe ’trots’ ze daarmee zijn.
4.En hoeveel mensen zijn een tijdlang zeker van hun identiteit, op basis van wat ze ‘wel’ zijn, die dan toch een keer in een crisis belanden en dan hun identiteit opnieuw moeten zien te vinden?
5. Hoe dan? Ik ga mee met Bismarck (#6): je gedrag en je verschijning bepaalt je identiteit. Daarmee is ook gezegd dat die identiteit niet voor de eeuwigheid vastligt, ja zelfs per dag kan verschillen. Dat wordt ook door de wet zo gezienj, want dat plastic kaartje moet regelmatig worden vernieuwd en wordt er geëist dat je een recente pasfoto aanlevert.
@8, Ik haal mijn voorbeeld van deze jongens uit Amsterdam juist aan omdat ik denk dat ze vooral uitgaan van een reactieve ideniteit; niet-Nederlander zijn, niet geacepteerd worden, geen baan kunnen vinden, geen westers geloof hebben…
Men reageerd dus vooral op de omgeving om haar idenitieit te vormen en dan vooral met negativisme wat men allemaal niet is. Natuurlijk noemt men zich dan ineens Marokkaan. Maar er is genoeg onderzoek dat aanwijst dat ze absoluut geen Marokkaanse identiteit hebben. Ook Janssens noemt de Vlaming een Vlaming, maar gaat er vervolgens opin dat deze identiteit vooral gebaseerd is op reactie op de omgeving en wat men vooral niet is, ipv wat men wel is. Het zichzelf Vlaming noemen is daarbij niet de identiteit zelf.
Ik denk overigens dat je identiteit aan je verschijning koppelen wat anders is dan de identiteit die men hier bedoeld. Dat is toch de iets minder grijpbare identiteit. Mijn verschijning zegt niets over bijv. mijn politieke kleur, mijn ideeën over de wereld, mijn voorkeuren qua vermaak, qua kunst en cultuur, etc. En voor mij is dat iets persoonlijk waar ik wel een redelijk stukje identiteit uit haal.
Toen ik jonger was was mijn uiterlijk wel meer gekoppeld aan zulke zaken, maar tegenwoordig loop ik wanneer dat gevraagd wordt ook gewoon in pak rond. Mijn identiteit haal ik daar echter niet uit.
Mijn paspoort vind ik al helemaal geen identiteit; dat is een boekje met een beknopte set aan uiterlijke en administratieve gegevens die helemaal niets verder zeggen over mij als persoon.