It is not merely that an assault on an ideology is different from a threat made to a person; it is that it is the opposite of a threat made to a person. The whole end of liberal civilization is to substitute the criticism of ideas for assaults on people. The idea that we should be free to do our work and offer our views without extending a frightened veto to those who threaten to harm us isn’t just part of what we mean by free expression. It’s what free expression is.
The Charlie Hebdo staff kept working in the face of death threats, and scorning an effort to honor that courage gives too much authority to those who want that veto. The killers were not speaking for an offended community and explaining why, after all, someone might easily miss the point of the cartoons. They were responding to an insult with murder.
De beslissing van de internationale schrijversvereniging PEN om de Freedom of Expression Courage Award dit jaar uit te reiken aan de gevallen redactieleden van het blad Charlie Hebdo heeft een ware polemische shitstorm uitgelokt.
Niet minder dan 145 auteurs hebben zich inmiddels aangesloten bij de protestbrief die zes PEN-leden (waaronder beoogde tafeldames en -heren) hebben geschreven naar aanleiding van de prijsuitreiking.
Inzet van de discussie is waarop de spot van Charlie Hebdo zich richt: is dat op de nefaste invloed van religieuze fanatiekelingen en de (islamitische) orthodoxie, of trappen ze naar beneden, op wat heilig is voor een gediscrimineerde minderheid zonder stem in het Franse publieke debat?
Zoals eermalig CH-redacteur Olivier Cyran lang voor de moordpartij betoogde, valt er voor dat laatste wel wat te zeggen. Adam Gopnik van de New Yorker neemt het echter voor de beslissing van PEN op: tekeningen kun je bekritiseren, en dat moet ook. Maar…
The honored cartoonists, in turn, are not markers in an abstract game of sensitivities. They were elderly artists whose last view in life was of a masked man with a machine gun. If that is not horror, then nothing is horror. If that is not wrong, then nothing is wrong. If writers won’t honor their courage, then what courage can we honor?
Reacties (22)
Ik sta eerlijk gezegd ook enorm te kijken over de shitstorm die is losgebarsten. Bijna iedereen die ik de afgelopen maanden heb horen beweren dat Charlie Hebdo structureel omlaag zou trappen blijkt nooit een Charlie te hebben gelezen. Doet me denken aan de affaire Duivelsverzen, waarin de auteur Salman Rushdie ter dood werd veroordeeld middels een fatwa van geestelijken die zijn boek nog nooit hadden gelezen.
Wat een ontzettend goede quote van Gopnik trouwens.
Die schrijvers verliezen uit het oog dat de cartoonisten van Charlie Hebdo voornamelijk atheïsten waren. Een zeer kleine minderheid in de wereld.
Vrijwel alle landen waar de islam van invloed is op de politiek kennen een verbod op atheïsme. Hoge gevangenisstraffen in landen als Egypte, Indonesië, Palestina en doodstraffen in landen als Iran, Saoedi Arabië en Jemen.
Die PEN schrijvers vinden het blijkbaar idioot als je daar commentaar op hebt. Zegt wel wat over hen.
@2 Nonsensargument. In Frankrijk, waar die cartoonisten woonden en werkten, zijn atheïsten bepaald geen kleine, verdrukte minderheid.
De Franse staat voert het principe van secularité daar zo ver door dat hoofddoekjes op scholen verboden zijn. Volgens sommige schooldirecteuren lange rokken daarom ook: als ze gedragen worden door een gelovige moslimtiener, that is.
Dat die Charlie Hebdo-auteurs hun pijlen richten op de islam is bovendien niet vanwege al die arme onderdrukten overal ter wereld, maar omdat ze het in hun broek doen dat de islam in Frankrijk de overhand zal krijgen. Eurabië, dat soort paranoia.
@3:
Mensen die het in hun broek doen zoeken doorgaans een toilet. Zo bang was men dus kennelijk niet en het punt wat men wilde maken bij Hebdo werd keurig geïllustreerd door de bezoekers.
Islamofobie, dergelijk bemost geneuzel…
Omlaag trappen, nonsens. Mensen die dat roepen, snappen niet dat je minderheden (in het bijzonder als ze relatief zwak staan in de maatschappij) rechten moet garanderen en – als je fatsoenlijk en fair bent – niet buitenproportioneel moet bekritiseren, maar dat dit geenszins betekent dat je ze behoort te vrijwaren van ernstige kritiek of spot. Dat laatste is een vorm van ‘betuttelracisme’ of van dom zwart-witdenken in de geest van ‘machthebbers en andere bevoorrechten zijn fout, “onderdrukten” zijn goed’.
Charlie Hebdo viel de islam niet buitenproportioneel vaak, of racistisch, aan. Zie bijvoorbeeld hier en hier.
Twee uitstekende betogen over deze controverse zijn: ‘Charlie Hebdo, PEN and the “wrong” kind of free speech‘ en de pas gepubliceerde reactie van PEN op de ophef: ‘Why We’re Honoring Charlie Hebdo‘.
De in 2001 bij Charlie Hebdo vertrokken Olivier Cyran (die dacht ik geen redacteur was, maar daar ben ik niet zeker van) bestond het om na de aanslag met een brandbom op de burelen van Charlie Hebdo in 2011 een pamflet te ondertekenen van de extremistische club Les Indigènes de la République met de titel: “Voor de verdediging van de vrijheid van expressie, tegen de steun aan Charlie Hebdo”. Dan weet je wel waar hij staat waar het gaat om de principiële verdediging van de uitoefening de vrije meningsuiting binnen de grenzen van de rechtsstaat. Les Indigènes de la République schilderde de gewelddadige rellen in Franse voorsteden – 9000 auto’s in brand en ruim honderd politieagenten gewond – af als welkome vorm van broodnodige opstandigheid en betoonde zich solidair met met de verzets- annex terreurorganisatie Hamas.
Zie ook m’n polemiek tegen de antropoloog Martijn de Koning: ‘Denk even na voor je vermoorde cartoonisten natrapt‘ (verkorte versie op Sargasso staat hier).
@5 Verder dan ad hominems jegens die Cyran kom je niet. Logisch ook wel, want zijn inhoudelijke argumenten snijden gewoon hout.
Kun je er nog een andere interpretatie op nahouden van de islamsatire die Charlie Hebdo bedreef, natuurlijk; maar ga a.u.b. in op wat hij schrijft in plaats van je van autoriteitsargumenten te bedienen.
Kijk maar, want deze meneer schrijft het óók! En deze! En deze! En hier lees ik voor uit eigen werk!
@5 Als dat het argument is, zou je ook geen problemen moeten hebben met antisemitische cartoons, of cartoons in Amerikaanse tijdschriften waarin alle stereotypen over zwarten worden herkauwd… daar verontwaardigd over doen zou immers een vorm van ‘betuttelracisme’ zijn.
Maar zo werkt dat natuurlijk niet. Zeker niet als de groep die bespot wordt politiek, economisch, intellectueel en qua media-platforms gemarginaliseerd is en zich dus nauwelijks kan verweren.
@6: Jij volstaat ook met het linken naar zijn stuk anders.
Deze discussie heeft intussen zo’n baard, dat ik geen trek heb nog eens op details in te gaan.
Het valt me gruwelijk van je tegen, de positie die je hier inneemt, nog eens kracht bijgezet door je lage opmerking in @3:
Dat iedereen maar even weet dat je behoort tot het kamp van de natrappers van Charlie Hebdo. Deze moedige satirici in de hoek zetten van de Eurabië-racisten, is werkelijk infaam en beneden alle peil.
Met jou ga ik verder niet in discussie, nu niet en nooit niet.
@7: Wat een kul – het is een boosaardige uitleg van mijn woorden dat je erin leest dat ik elke vorm – bijvoorbeeld racistische uitingen – van spot of kritiek goedkeur.
En hier ga ik het bij laten. De groeten verder.
@9 Boosaardige uitleg? Welnee, een reductio ad absurdum, meer niet.
Hoe zal ik deze drogreden eens noemen. Een ad pietatem? Publicisten zijn niet ineens boven kritiek verheven omdat ze om zeep worden geholpen door fanatici vanwege hun werk, hoor. Zijn de doden heilig ofzo? (Goh, en ik maar denken dat CH zo werd bewonderd omdat er voor hen geen heilige huisjes waren; maar is gewoon omdat ze tegen de islam schopten…)
Bovendien sluit het één het ander niet uit. Je kunt Charlie Hebdo bewonderen omdat ze niet buigen voor de dreiging met geweld en de religieuze orthodoxie (ook de islamitische orthodoxie) aanvielen; en ze tegelijkertijd scherp bekritiseren omdat ze xenofobe stereotypen over moslims propageren.
@7: je ziet wel even over het hoofd dat ras of kleur geen keuze is, religie wel.
@11: je ziet wel even over het hoofd dat dit voor het argument van Ikje Ergens geen verschil uit zou moeten maken.
Aangezien ik dat argument in #7 pal boven mijn weerwoord heb geciteerd, kom je er hopelijk zelf wel uit waarom dat zo is.
Ik zie nog niet helemaal waar de “moed” in deze nou precies zat. Er is slechts een indirecte relatie tussen het tekenen/publiceren van een cartoon en vervolgens afgeknald worden door een gek. Bij moed denk ik altijd aan een handeling die daadwerkelijk gevaarlijk is. Dat is wat anders dan een handeling die het risico verhoogd dat je het slachtoffer van andermans idioterie wordt. Mensen die ’s nachts in hun eentje door donkere steegjes lopen onder het mom van “iedereen mag hier lopen” zijn ook niet “moedig”. Wellicht zijn ze onverschrokken, wellicht maken ze een valide punt, maar onder de streep is het gewoon niet heel slim, nodig of nuttig.
Geen reden om deze mensen niet te eren, overigens. Maar voor mij zijn het geen helden maar “slechts” tragische slachtoffers van een tragische situatie. Ik zie ze ook niet als de helden van de vrijheid van meningsuiting; de vrijheid van meningsuiting schiet immers ook al geen kont op met al dat gepolariseer over en weer.
In grote lijnen ben ik het dus eens met de briefschrijvers. Alleen daar waar ze met hun “och heden die zielige moslims!” beginnen haak ik af.
Maargoed, meer in het algemeen snap ik niet dat iemand uberhaupt zijn vingers aan Charlie Hebdo wil branden. Hun ware aard is veel te onduidelijk; ze hebben nog niet zo lang geleden immers een redacteur ontslagen vanwege een anti-semitische cartoon. In dat licht is deze award ronduit hypocriet.
Als men al zonodig dit soort cartoonisten een prijs wil geven, geef hem dan aan Gregorius Nekschot. Die heeft mogelijk daadwerkelijk wat betekent voor de vrijheid van meningsuiting in Nederland.
Willekeurige link:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Werkgroep_Cartoonproblematiek
@10: Goed, ik zet me (nog heel even) over mijn verontwaardiging heen en reageer kort op die laatste opmerkingen van je.
1. Het grossieren in de Latijnse benamingen van drogredenen is in jouw geval een blijk van pedante slordigheid op het vlak van begrijpend lezen en analyse van wat er staat.
Niks “reductio ad absurdum”. Jij beweert in @7 glashard: “Als dat het argument is, zou je ook geen problemen moeten hebben met antisemitische cartoons”. Wat had ik gezegd? Dat het garanderen van de rechten van (met name zwak staande) minderheden en het (fatsoenshalve) niet buitenproportioneel hekelen van die minderheden, bepaald niet betekent dat je ze moet vrijwaren van spot. Jij maakt daarvan: bepaald niet betekent dat je ze niet – desnoods racistisch – behoort te bespotten. Een evidente, waardeloze stroman.
2. Over stromannen gesproken, je zoveelste opzichtige variant ervan komt op de proppen in je stelling: “Publicisten zijn niet ineens boven kritiek verheven omdat ze om zeep worden geholpen door fanatici vanwege hun werk, hoor.” Jammer dan dat ik dat ook helemaal niet heb gezegd, nietwaar, en dat mijn woorden dit voor de goede verstaander ook totaal niet inhielden. Wat waren die woorden? “Deze moedige satirici in de hoek zetten van de Eurabië-racisten, is werkelijk infaam en beneden alle peil.” Uit het voorgaande was overduidelijk geworden dat ik niet (vermoorde) moedige satirici in het algemeen bedoelde, maar de (inderdaad inmiddels voor een groot deel geliquideerde, maar dat was hier helemaal het punt niet) mensen van Charlie Hebdo, die géén racisten of minderheden-bashers waren (ik linkte naar stukken die dit uitvoerig onderbouwen). Nergens beweer ik dat Charlie Hebdo “boven kritiek verheven” zou zijn. Het gaat hier natuurlijk om de specifieke kritiek uit de hoek van de lieden die het blad de PEN-prijs voor moed op het vlak van vrije expressie misgunnen. En ook boven die kritiek is het blad niet “verheven” – die kritiek is gewoon aantoonbaar ondeugdelijk, zoals grondig wordt beargumenteerd in de twee stukken waar ik naar link (in @5).
Wat val jij hier door de mand als een betweter die schermend met Latijnse termen een loopje neemt met wat iemand zegt. Je bent een listige, onintegere retoricus. Dat is nog tot daar aan toe trouwens, maar dat je – wat uit je stukje helemaal bovenaan niet expliciet blijkt – in een aanvullend commentaar (@3) de vermoorde tekenaars een leugenachtige sneer wenst te geven – dat is onvergeeflijk.
@13: Als je je ook maar énigzszins oprecht voor deze kwestie zou interesseren, zou je weten dat het blad in 2011 te maken had met een brandaanslag op de burelen. Toch bonden de makers niet in. Ook ontving de redactie vele dreigementen.
Maar jij ziet “nog niet helemaal waar de ‘moed’ in deze nou precies zat”.
Ga toch fietsen.
@14: Doe eens ff minder frusti persoonlijke aanvallen.
@16: Ik onderbouw alles en gebruik geen onvertogen woorden.
@14 Ach, kom nou. Je zou een stropop nog niet herkennen als je erover struikelt. Wat je – vermakelijk genoeg – prompt doet:
Waar zeg ik dat precies? Oeps!
Wat ik in #7 wél zeg is dit:
Jouw argument A impliceert conclusie B. Als die conclusie je niet bevalt, volgt daar dus uit dat je argument niet deugdelijk is. Dat is alles wat ik zeg.
Je hebt daarin nog een uitweg in je voorbehoud ‘buitenproportioneel’, maar dan moet je veronderstellen dat het evident is wanneer bijtende spot als ‘buitenproportioneel’ aangemerkt kan worden. En dat is het niet, tenzij je Potter Stewart heet.
Ik heb die twee “uitstekende betogen” inmiddels maar even doorgenomen, en wat blijkt?
Het eerste stuk waar je in #5 naar verwees onderbouwt dat überhaupt niet; sterker nog, er staat zelfs expliciet in dat de auteur daar verder niet op ingaat:
Het tweede stuk dat je opvoert probeert het te onderbouwen, maar doet dat voornamelijk met een opeenstapeling van autoriteitsargumenten: hé, zelf zeggen ze dat ze geen racisten zijn maar dat ze alle taboes trachten te banaliseren; en de zwarte minister die door hen werd afgebeeld als een aap noemde ze op hun begrafenis “wachtposten van de democratie”, en antiracismewaakhond SOS-racisme noemde het blad “the greatest anti-racist weekly in this country”, nou ja, dan kunnen die spotprenten toch zeker niet racistisch of xenofoob zijn, wel?
Het enige inhoudelijke argument in dat stuk is dat de covers van het blad vaker het christendom of racistisch rechts op de korrel namen dan de islam. Hetgeen uiteraard enkel iets zegt over de covers.
Maar ik ben niet bijster geïnteresseerd in het verwijt van racisme. Dat was ook mijn kritiek niet. Wat ik ze hierboven wel aanwrijf is dat hun spot met de islam niet is omdat ze zo begaan zijn met het lot van de onderdrukten in de wereld, maar voortkomt uit dezelfde angst die islamofoben drijft in hun islamobsessie.
Olivier Cyran illustreert dat met voorbeeld op voorbeeld (hij noemt dat overigens wel ‘racistisch’, maar die kwalificatie komt voor zijn rekening). Heb je die voorbeelden ontkracht? Neen, je kwam met ad hominems richting de boodschapper, omdat de boodschap je niet bevalt.
Uit jouw reacties is wel duidelijk dat de vinger hier wat jou betreft in geen geval op gelegd mag worden, want dat zou “infaam en beneden alle peil” zijn. Dan trap je volgens jou deze “moedige satirici” na, die gestorven zijn voor hun idealen. De nagedachtenis van deze koene martelaren is blijkbaar heilig. Tot zover mr. Moszkowicz…
Je denkt je stroman te maskeren door er een nummer van te maken dat ik jouw woorden “antisemitische cartoons, of cartoons in Amerikaanse tijdschriften waarin alle stereotypen over zwarten worden herkauwd…” samenvatte tot: “desnoods racistische cartoons”?
Je ziet het echt niet, hè, professor doctor in de logica?
“Het is niet zo dat je partij A behoort te vrijwaren van actie X” (mijn stelling in abstracto), impliceert niet: “Ook antisemitische of stereotypen over zwarten omvattende vormen van X mogen in verband met A aan de orde zijn” (de stroman die jij ervan maakt”.
Als ik zeg: “Het is niet zo dat je demagoog Prediker behoort te vrijwaren van tegenspraak”, betekent dat niet dat ik het geoorloofd vind dat betreffende demagoog met gore scheldwoorden wordt overladen.
Dan je verwijt dat ik slechts terugval op “autoriteitsargumenten”. Ik heb hierboven aangegeven dat ik deze discussie zo’n baard vind hebben, dat ik er weinig voor voel op details in te gaan en ik verwijs naar een paar goede stukken.
Het grappige is dat jij evenmin zelf beargumenteert dat Charlie Hebdo omlaag trapt of in de hoek van de Eurabië-waanzinnigen thuishoort. Je voert ene Olivier Cyran – een in 2001 bij Charlie Hebdo vertrokken bureaumedewerker die ruzie had met een redacteur van het blad (die in 2009 opstapte) – aan als Jouw Waarheidsspreker.
Het enige voorbeeld dat je noemt – een cartoon waarin minister Taubira als aap is afgebeeld – wordt nu juist geheel ontkracht in het artikel waar ik naar verwijs.
Deze cartoon is door de verbeten, humorloze tegenstanders van Charlie hebdo volslagen niet begrepen en tot het tegendeel misvormd van waar hij om gaat. En jij sluit je natuurlijk bij hen aan.
Ook vele anderen hebben uit en te na betoogd en geïllustreerd, dat Charlie Hebdo nu juist consistent en fel ageerde tegen racisme en extreem rechts.
Ik heb bijna medelijden met je. In je aanvankelijke stukje helemaal hierboven laat je de kwestie nog enigszins in het midden. Alleen je zinnetje: “valt er voor dat laatste wel wat te zeggen” (in verband met de aantijging van “omlaag trappen”) maakte me achterdochtig. Daarom stelde ik in mijn eerste reactie dat deze beschuldiging “nonsens” is.
En zie: je slaat er meteen op aan; en na een paar verbale steken over en weer komt je aap uit de mouw:
Alleen daarom al is mijn interventie de moeite waard geweest. Je blijkt van meet af aan gedreven door een irrationeel, hatelijk vooroordeel tegen Charlie Hebdo. Je blijkt partij te kiezen voor het kamp van de betuttelracisten. Je blijkt je te scharen onder de natrappers van antiracistische tekenaars, die zijn afgeknald omdat ze het niet in hun broek deden voor islamistische fascisten.
Suïcidale betuttelracisten,
in geval het bagatelliseren van het Islamofascisme hoort daar de toevoeging ‘suïcidaal’ bij.
Ik lees net hoe IS z’n invloedsfeer uitbreidt naar Afganistan,
maar kritiek daarop, zoals o.a. bedoeld door Westergaard, zou ook olie op het vuur gooien kunnen zijn?
Critici op Hebdo lijken dat namelijk te menen,
zo komt het igg op mij over.
@20:
Kom kom. Niet zo negatief. Je kunt Prediker uit het christendom halen, maar duidelijk niet het christendom uit Prediker. Daar kan hiij verder ook niks aan doen en het helpt om zijn opmerkingen op waarde te kunnen schatten…
Korte en krachtige statement van SOS Racisme, de bekende Franse organisatie tegen racisme, aan degenen die Charlie Hebdo racistisch of islamofoob noemen en “de nagedachtenis van de doden van Charlie Hebdo besmeuren”.
Tot slot wil ik het woord “oninteger” dat ik in het heetst van de pennenstrijd heb gegooid, graag terugnemen. Verder ga ik ervanuit dat we beiden tegen een stootje kunnen. Mocht Prediker nog een commentaar plaatsen, dat laat ik dan als laatste woord aan hem.