ELDERS - Sinds de verkiezingen van 20 december is er nog steeds geen nieuwe regering gevormd in Spanje. De partijen hebben tot 2 mei de kans, anders moeten de kiezers opnieuw naar de stembus.
Pedro Sánchez, de leider van de Spaanse socialisten (PSOE), toont zich optimistisch na een eerste gesprek met Podemos-leider Iglesias over een nieuwe coalitie. De wil om tot een overeenkomst te komen is er, evenals de wil tot dialoog, zei hij. Spanje is dichter bij een nieuwe coalitie dan bij nieuwe verkiezingen, volgens Sanchez. Als hij mislukt komen er nieuwe verkiezingen, waarschijnlijk in juni. De socialisten willen het liefst ook de liberale Cuidadanos er bij. Maar deze partij heeft samenwerking met Podemos op voorhand afgewezen. En omgekeerd is de liefde er ook niet bepaald. Een eerdere uitnodiging van de PSOE aan Podemos werd op het laatste moment afgewezen door Podemos omdat de socialisten niet wilden praten zonder Cuidadanos. Coalitievorming is een nieuw fenomeen in Spanje en de heren moeten er kennelijk nog aan wennen dat je om tot een resultaat te komen soms ook moet onderhandelen met partijen die wat verder weg staan van je eigen programma.
De politieke crisis is het gevolg van het feit dat de verkiezingen geen meerderheid hebben opgeleverd voor een van de oude grote partijen, de rechtse Volkspartij (PP) resp. de linkse PSOE. Dat was voorheen wel het geval. Op 20 december verloor de regerende PP van premier Rajoy de meerderheid, maar bleef ze wel de grootste partij. Een grote coalitie is gezien de onderlinge verhoudingen en de uitslag van de verkiezingen praktisch uitgesloten. Er zou dus gezocht moeten worden naar een coalitie van de PP of de PSOE met een of meer andere partijen. Zowel Rajoy als Sanchez slaagden er in de afgelopen maanden echter niet in een coalitie te vormen die door een meerderheid in het parlement gesteund wordt. Eerst liep Rajoy stuk op de onwil van andere partijen om mee te werken aan een regering van nationale eenheid onder zijn leiding. Daarna mocht Sanchez het proberen, maar zijn pact met Ciudadanos kreeg begin maart ook geen meerderheid. De enige kans die nu nog overblijft is een verbond van de PSOE met de nieuwe, alternatieve linkse groep Podemos. Daarvoor is dan wel nog de steun nodig van kleinere partijen.
Podemos is vorig jaar sterk gegroeid door zich af te zetten tegen de bestaande partijen. De partij is ontstaan vanuit lokale groepen activisten, de ‘indignados’, die zich verzetten tegen de wijze waarop de regering de financieel-economische crisis probeerde op te lossen over de ruggen van de armen, en met name de jongeren. Basisdemocratie is de gemeenschappelijke filosofie, die lokaal in de praktijk wordt gebracht door de vele nieuw gekozen vertegenwoordigers in de Spaanse gemeenteraden. De Podemos-aanhang zal dus met de nodige scepsis en zorgen kijken hoe de partijleiders nu opereren in het circuit van de vermaledijde oude politiek. Het gaat niet alleen om een beter politiek programma, maar vooral ook om een andere manier van politiek bedrijven.
Toen Pablo Iglesias in januari zijn eigen aanbod deed aan de PSOE om samen te werken aan een nieuwe coalitie haalde Podemos hoge scores in de peilingen. Maar ook Podemos ontkomt niet aan problemen waar de oude partijen ook tot ergernis van de kiezers mee te maken hebben. De eerste interne onenigheden zijn al gesignaleerd. Iglesias heeft zijn derde man Sergio Pascual ontslagen, enkele leden van de Gemeenteraad van Madrid zijn al weer afgetreden en de populaire, aan Podemos, geliëerde burgemeester van Barcelona, Ada Colau, suggereerde het niet eens te zijn met Iglesias’ stijl van leidinggeven (wat ze later weer ontkende). In elk geval vond Iglesias zelf het wel tijd om te waarschuwen voor een proces dat er uiteindelijk toe zou leiden dat Podemos “een gewone partij” zou worden.
De onderhandelingen met de PSOE zijn dus cruciaal, niet alleen voor Spanje, maar ook voor de toekomst van Podemos. PSOE-voorman Sanchez zal niet alles willen weggeven aan zijn linkse concurrent. Hij zal waarschijnlijk alsnog zijn uiterste best doen voor een coalitie met beide nieuwkomers, Ciudadanos én Podemos. Dat geeft zijn partij de meeste macht. Of hij gokt toch op nieuwe verkiezingen waarin hij dan wellicht beloond wordt voor zijn inzet om Spanje weer een nieuwe regering te geven. Als hij er vroeg of laat in slaagt een nieuwe regering te vormen zal hij onmiddellijk Brussel aan de lijn krijgen met de eis om nieuwe bezuinigingsmaatregelen te treffen. De huidige regering heeft het begrotingstekort namelijk laten oplopen tot één procentpunt boven de afgesproken 4,2%.
Reacties (2)
“De huidige regering heeft het begrotingstekort namelijk laten oplopen tot één procentpunt boven de afgesproken 4,2%.”
De huidige, rechtse, regering van Rajoy? Die bij de vorige verkiezingen zei zaken weer op orde te stellen na het “linkse uitvreten”?
@1: Het tekort schijnt vooral in de aanloop naar de verkiezingen hoog opgelopen te zijn in een poging van Rajoy alsnog iets aan populariteit te winnen