COLUMN - Het fijne aan Pasen is dat het op een gegeven moment weer voorbij is. Er is geen christelijk feest dat nog ergerlijker is.
Om te beginnen zenden de EO en de KRO “The Passion” uit, gezongen door celebrities, omdat die extra publiciteit genereren. Het is evangelisatie met hedendaagse middelen en dat mag, maar het is, zoals ook door Prediker werd geconstateerd, tandeloos. Als je écht aandacht wil vragen voor het menselijk lijden, doe dan iets rond de executie van Muath al-Kasasbeh. Maar dáár krijg je geen miljoenenpubliek mee: dat zouden we immers smakeloos vinden. Dat de EO en de KRO met The Passion wél drie-en-een-half miljoen kijkers trekken, bewijst dat Jezus’ lijden niet meer schokt of aan het denken zet. De twee omroepen geven als signaal af dat het christendom nog slechts een cultureel dingetje is, een variéténummer. Je moet er iets van weten omdat je anders de schilderijen in het museum niet snapt, maar ontregelend is het niet meer.
Eigenlijk kan ik hetzelfde zeggen van de Matthäus Passion. Ik heb elk jaar weer medelijden met de NOS-cameraploeg die in Naarden moet gaan voxpoppen en het ene na het andere cliché registreert. “Erbarme dich, ik ben er elke keer weer door ontroerd,” hoor je dan, en je weet: zelfs die huilende Noord-Koreaanse nieuwslezers hebben meer authenticiteit in hun pink dan zo’n Naardense Bachliefhebber in z’n hoofd.
Alsof dit nog niet genoeg is, zijn er de kranten. De redacties vinden altijd dat ze “iets met Pasen moeten doen” en komen steeds met dezelfde verhalen. Die Filippijnse masochisten die zich laten kruisigen zijn er elk jaar weer bij, en ook is er elke keer een krant waar men – heel origineel – op het idee komt een arts te vragen wat er nu precies met iemand gebeurt bij een kruisiging. Dit jaar was het de beurt aan Het Parool om het Bob Smalhout te vragen. Heel smaakvol. We vragen immers ook hoe het voelt als je verdrinkt in een Belgisch kanaal of als je ledematen worden afgerukt bij een bomaanslag in Bagdad.
Dat de kranten niet weten wat ze nou eigenlijk met Pasen aan moeten, biedt kansen aan mensen met zogenaamd wetenschappelijk nieuws. Vorig jaar voerde De Volkskrant de Sumerische mythe van Dumuzi op als model voor het lijdensverhaal, want 1000 kilometer en 2000 jaar tussentijd is natuurlijk verwaarloosbaar. Het jaar daarvoor werd beweerd dat Witte Donderdag eigenlijk op woensdag viel en het jaar daarvoor was Jezus een hermafrodiet, aangezien de evangeliën het tegendeel niet beweren. Dit jaar moesten we het doen met de constatering dat de Via Dolorosa in Jeruzalem niet de route is die Jezus heeft afgelegd met zijn kruis. Tja, dat staat in elke reisgids, maar blijkbaar hebben de media nog steeds niet door dat er elk jaar wel een paashoax is.
Hoe zou je, in een seculiere samenleving, nog serieus kunnen schrijven over een religieus feest? De tijd van mierzoete praatjes is gelukkig voorbij, maar we hebben er de kitsch van de Matthäus Passion, de smakeloosheid van Bob Smalhout en kwakhistorisch geneuzel voor teruggekregen.
Reacties (13)
Iets zegt me dat Jona het Paaslied van Hans Dorrestein ook wel kan waarderen…
@1:
Ja prachtig, die Hans!!!
:-)
Maar toch doe hij de haas iets te kort:
http://wimpsforchrist.com/wp-content/uploads/2011/04/easter-bunny-cross.jpg
;-)
Verder:
Bij leven en welzijn volgend jaar het zelfde circus
Lekker lang weekend thuis om het voorjaar te vieren! Heerlijke lucht buiten op de fiets, eieren beschilderen met de kinderen, en verstoppen en opzoeken. Prachtig oude tradities om het groeiseizoen in te luiden. Niks mis met Pasen.
Wat de tv en de christenen er van maken heb ik eigenlijk nooit veel van gemerkt, de krant was wel een beetje raar.
Je kunt dan wel post-atheïst zijn maar niemand kan ontkennen dat in de strijd tegen de islam de identificatie met het christendom noodzakelijk is. Wat oorzaak en gevolg hier is weet ik niet precies, maar dat het samenhangt als twee magneetpolen die elkaar aantrekken staat voor mij als een paal boven water.
Dus eigenlijk is het wel goed om te zien hoe ziek die christelijke beschaving eigenlijk is. En dat niemand weet hoe ze daar mee om moeten gaan.
Gewoon het plaatje elk jaar draaien net zo lang tot een van beiden gewonnen heeft. Dan kunnen we de overblijvende pas echt opheffen.
En dan zijn we pas echt post-atheïst.
@4:
Als ik het goed begrijp, wil je dus de ongein van het ene sprookje doorgronden, om het andere sprookje onderuit te halen??
Wonderlijk ;-)
@5: ik wil helemaal niks, ik constateer een verband tussen twee sprokkjes.
@4: De definiërende cultuur van West-Europa lijkt me niet het christendom maar de Verlichting.
En ik heb er alle vertrouwen in dat die een conflict met de politieke islam wel aankan zonder dat wij Europeanen ons moeten gaan identificeren met het christendom.
@7 De Verlichting van Kant of van Rousseau? Van Bentham of Hegel?
De Verlichting heeft ook een duistere achterkant namelijk. Via een beroep op de volkswil en de rede naar de terreur van de Jacobijnen, en via Hegel en Marx en een beroep op de noodzaak van de historische ontwikkeling richting de massa-executies van leninistische terreurbrigades.
Verder lijkt Europa – en ook de VS – me inderdaad gestempeld door een door de Verlichting gemodifieerd christendom. Je eigen serie ‘Post-Atheïst’ getuigt daar week in week uit van.
@7: De definiërende cultuur van West-Europa lijkt me niet het christendom maar de Verlichting.
Dit beschouw ik, zacht gezegd, als een bijzonder vreemde opmerking. Gedurende de verlichting en daarna is men nogal bezig geweest god te bewijzen of te ontkennen. Wat is definiërend hier?
@9 De Verlichting gaat wel over iets meer dan alleen de Godsvraag.
Kants ‘Kritiek van de Zuivere Rede’ gaat bijvoorbeeld over de vraag wat wij van ons kennisvermogen mogen verwachten, en hoe dat zich verhoudt tot het kennen van de ‘echte’ werkelijkheid. Nee, zegt Kant, wij nemen alleen verschijnselen waar, niet de dingen ‘an sich’, en die verschijnselen interpreteren wij dmv een aantal aangeboren kennismodaliteiten, zoals tijd, plaats, vorm, etcetera. Volgens Locke komen mensen echter ter wereld als blanco lei (als ongeprogrammeerde hardware, zouden wij nu zeggen).
Rousseau’s ‘Du Contract Social‘ gaat over de verhouding tussen volk en staat. Zijn ‘Discours sur l’origine et les fondements de l’inégalité parmi les hommes‘ over de vraag waar de ongelijkheid in de samenleving vandaan komt.
Als je ’t zou willen samenvatten, dan gaat het Verlichtingsproject vooral over het kritisch doordenken van de vooronderstellingen waarop de bestaande machtsverhoudingen zijn gebaseerd. En dat leidt tot allerlei herschikkingen in het publieke domein:
In de verhouding tussen de politieke autoriteiten en de burger, en ook in de verhouding tussen religieuze autoriteiten en het publieke domein.
Verder waren de Verlichters hoofdzakelijk Deïsten. Ze geloofden wel in God, maar die zou dan kenbaar zijn via de natuur en de natuurlijke rede, niet dmv openbaring, want daar kreeg je maar godsdienstoorlogen en sektarische twisten van. Pas in de loop van de 19e eeuw wordt atheïsme salonfähig.
@0: “We vragen immers ook hoe het voelt als je verdrinkt in een Belgisch kanaal of als je ledematen worden afgerukt bij een bomaanslag in Bagdad.”
In het geval van gekruisigden betrof het echter vrijwilligers, niet slachtoffers. Dan gaat men zich afvragen waarom die mensen zoiets doen. Wat drijft hen of stopt hen? Hoe gaat zoiets in zijn werk? Als sommigen het al twintig keer hebben ondergaan, is Jezus dan niet gewoon een aansteller?
Overigens wordt die kruisiging altijd fout uitgevoerd. Een ‘echte’ kruisiging zou ondragelijk zijn.
Jezus is terug. Ik heb de hamer en spijkers al klaar liggen.
Ach over dat Jezusgezever, een bevriende theoloog in mijn vriendenkring had ooit de uitspraak: bij elk nieuwsbericht over Jezus, kijk eerst op de kalender.