COLUMN - De VPRO zond vorige week Push uit, een knap gemaakte documentaire over stijgende woningprijzen en de nieuwe woningnood. Da’s gentrificatie, denken we vaak. ‘Wás dat het maar,’ verzucht hoogleraar Saskia Sassen. ‘De huizenmarkt gaat tegenwoordig vooral over beleggen. Panden zijn activa geworden.’ Bewoners doen er niet meer toe. In Toronto zijn de woningprijzen de afgelopen dertig jaar met 425 procent gestegen, terwijl het gemiddelde gezinsinkomen in die periode maar met 133 procent groeide.
VN-rapporteur woningrecht Leilani Farha gidst ons door een aantal grote steden: Toronto, Valparaiso, Londen, Barcelona, Uppsala, New York, Milaan, en ziet steeds hetzelfde verhaal: panden en flats worden opgekocht en gerenoveerd, vervolgens kunnen de buurtbewoners de huur niet meer opbrengen en moeten ze de stad verlaten, want ook andere wijken zijn te duur geworden.
Mensen met lage inkomens zitten volledig klem, maar ook de middenklasse kan een huis in de stad nog amper betalen. Voor wie is de stad dan nog? Waar moeten al die mensen wonen die een stad overeind houden – leraren, verplegers, winkelpersoneel, politiemensen, bediening, chauffeurs, bouwers, schoonmakers en ambtenaren?
Er wordt zelfs gekocht voor de verkoop: dure appartementen zijn bedoeld om erin te beleggen, en gaan van hand tot hand. (Gisteren meldde Het Parool hoe de penthouses van de Pontsteiger telkens verkocht worden, en maar duurder blijven worden.) Veel panden worden opgekocht door buitenlandse investeerders; in Londen staat circa 80 procent van hun vastgoed leeg. Handig, want dan kun je sneller op de markt reageren. Sassen: ‘Die lege flats zijn hard aan het werk. Ze staan geld te verdienen.’
Grootinvesteerders kopen pand na pand op, renoveren, en verhogen de prijs met 50 procent. Blackstone, een van de grootste investeerders, kwam in 2014 op de Zweedse markt en is nu de grootste particuliere eigenaar van woningen die eerder een lage huur hadden. De oorspronkelijke bewoners kunnen er niet meer terecht. Blackstone zelf is inmiddels de grootste vastgoedfirma ter wereld. Maar in de woningen zelf – laat staan de bewoners ervan – zijn ze niet geïnteresseerd.
De waarde van al dat vastgoed bedroeg, toen Push werd gemaakt, 217 biljoen dollar: aanzienlijk meer dan het bnp van alle landen ter wereld samen. Als VN-rapporteur Farha zich in Blackstone verdiept, ontdekt ze dat het zich specialiseert in het beleggen van andermens’ vermogen, met name dat van pensioenfondsen. De pensioenfondsen willen hun kapitaal laten groeien, om ook in de toekomst pensioenen uit te kunnen keren.
En zo wordt je huis opgekocht door een investeringsbedrijf dat de huur verhoogt of je je huis uit pest om er luxeappartementen te zetten, die je niet kunt betalen. Zo scheppen pensioenfondsen woningnood en pest je eigen oudedagsverzekeraar je via hun vermogensbeheerders je eigen huis uit.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (16)
Wat ik mij nog kan herinneren: Ongeveer 10 jaar geleden heeft het toen cabinet Rutten een wet doorgevoerd dat ging om huizenbezit (om een of andere economische redenen) dat zou 5 jaar duren, maar niet meer teruggedraaid.
Laat – logaritmisch – belasting betalen op huizenbezit, niet per se de waarde ervan; meer huizen in bezit, meer belasting.
Of de regering houdt zich aan de afspraak van die 5 jaar.
@1: Bedoel je de “villabelasting”? Bij hogere WOZ-waardes
gaat het percentage fors omhoog, waardoor er minder hypotheekrente kan worden afgetrokken.
Dat geldt natuurlijk alleen zolang de prijzen van woningen stijgen.
Als de bel straks barst, blijken de pensioenfondens opeens veel te hebben verloren.
Dus niet alleen wordt woonruimte onbetaalbaar, ook de investeringen (pensioenen) gaan een keer in rook op.
@3: áls de bel barst. Voorlopig groeit de wereldbevolking/Nederlandse bevolking nog volop, en worden de huishoudens kleiner. De woningbouwproductie kan daar niet tegenop. De leegstand in Nederland is echt geen 80%, dat zijn excessen, in werkelijkheid is deze 1%.
Er is een reden dat vastgoed zo’n gewilde belegging is.
De leegstand in Amsterdam is momenteel iets van 2%, wel het hoogste van Nederland maar verder een heel normaal getal:
https://www.nu.nl/amsterdam/6028103/amsterdam-heeft-meeste-leegstaande-woningen-van-nederland.html
Het grote probleem is dat de centrale banken de rente veel te laag houden, vastgoed wordt daardoor voor de meeste beleggers een veel te aantrekkelijk alternatief. Dat is ook het probleem als de EU massaal Coronabonds uit gaat geven, dan kan de komende decennia nooit meer de rente naar een marktconform tarief opgehoogd worden. De staatschuld van de zuidelijke landen betalen wij daardoor deels in onze huizenprijzen en lage pensioengroei. Hopelijk houdt Wopke dus zoveel mogelijk stand in Brussel.
Het gedeelte van de leegstandswet dat de leegstand moest tegengaan, is dat er eigenlijk ooit gekomen?
@4: Bedankt voor de correctie.
Bij 1% leegstand valt de windhandel hier erg mee.
En als de hypotheek-rente aftrek niet verminderd wordt, blijven de prijzen hoog.
De prijzen van huizen in Nederland worden bepaald door het maximale bedrag dat een huishouden lenen kan.
De inkomensgroei van tweeverdieners heeft meer invloed dan de bevolkingsgroei.
@5: Als de huizenprijzen hoog zijn (vergeleken met huuropbrengsten) levert vastgoed naar verhouding weinig op, maar misschien nog altijd meer dan een spaarrekening.
Kopers kunnen meer lenen bij een lage rente, en dat is ook een oorzaak van het stijgen van de huizenprijzen.
De relatie met Corona-bonds had ik nog niet gelegd, en is interessant.
hmm, ik zie ook wel andere trends op de woningmarkt die nog belangrijker zijn, en waar niemand aandacht voor heeft. Bij voorbeeld het afschaffen van de bejaardentehuizen, dat heeft een gigantisch effect op de krapte in de woningmarkt. Bejaarden blijven nu veel langer als vroeger in hun eigen huis wonen. Vaak zijn dat juist de grotere huizen (kinderen zijn de deur uit) waar ze met z’n tweeen of alleen in blijven wonen, hetgeen voor een fikse woningverdunning zorgt (woningverdunning is het effect dat er in de loop der jaren steeds minder mensen per woning wonen).
Het lijkt me uiterst zinnig om eens woningbeleid en ouderenzorg-beleid eens met elkaar te koppelen, daar valt volgens mij flink winst te behalen.
@2. Dat zou best kunnen. Het was iets dat gemakkelijk gemaakt werd en waar ook buitenlanders met grote getalen op afkwamen om hun geld in Nederland te beleggen.
Een ander punt is dat bv Bernard jr. 32 huizen in Amsterdam heeft: belachelijk! Waarom?!
Er zijn mensen die te veel geld hebben en niet weten wat ermee te doen; om de inflatie gelijke trend te houden en omdat de rente zo laag staat laten ze bv industriehallen bouwen als investering, waar (bijna) geen vrachtauto op aandokt.
Iets stinkt er (all i see is crap, all we see are assholes).
@5: Natuurlijk maar een schijntje van 2% leegstand in Amsterdam, daar doelt ie op lege panden, maar echt in huurwoningen voor bewoners zijn ook vrij veel leeg, wegens torenhoge onbetaalbare huren dat het absoluut vrij onmogelijk voor ieder mens van alle lagen behalve rijken ( dus uitkeringsgerechtigden, bijstand-moeders, bijstand-vaders, minimumloners en nog net middeninkomens ( net over de grens vanuit minimumloners ) is om te kunnen betalen.
Volgens mij is percentage veel hoger dan 2% in Amsterdam, dat zou me toch niet verbazen als de helft onbetaalbaar is in XXX.
Ook zoiets vergelijken hier in Limburg: Heb je toevallig een straat vol lege panden in Heerlen, veelal lege panden in Valkenburg, een straatje lege winkels in Kerkrade, heel veel legen panden in Sittard, heleboel lege panden en huurwoningen in Maastricht zijn voor mijn ogen allang méér dan de helft ( dus 50% ) van de totale leegstand in hele Limburg.
Kan me werkelijk niet voorstellen dat Amsterdam maar 2 procentjes maar leegstand heeft ( alleen panden ), het is niet reëel tegenwoordig helaas , durf te beweren dat Amsterdam werkelijk méér dan 40% allemaal lege woningen/ winkels / kantoorruimten.
Tot slotte is in Amsterdam, ook evengoed als andere steden vooral in Randstad, Utrecht, Gelderland en Brabant zijn belachelijk duurste koopwoningen dat het méér dan de helft niet betaalbaar kan worden. Het is werkelijk krankzinnig !!!!!!
P.s. Wopke Hoekstra is voor velen allang niet meer geloofwaardige financiële minister,hij lult teveel uit zijn nek. ( heb ik werkelijk volle mondjes uit zijn nek gezien, poeh! ) Je kunt zijn houding overduidelijk zien: Hij schudt zijn hele houding vol in verticale beweging, zijn hele face drukt behoorlijk veeleisend naar voren, ook in verticale beweging. Geen gewone houding, net goed als Rutte met ” in-pollepel-vasthoudend ” handwijzing alsof hij aan iedereen de les geeft. Wat een grootheidswaanzin!!!!
@2: Zie docu filmpje Push vertelde man dat bewoners gemiddeld 20 a 25% aan de belastingen betalen, terwijl Rijken maar voor 6% betalen. Ongelofelijk !!!!! Daar was ik ook niet echt verbazingwekkend bewust van.
@10: Inderdaad is die Bernard Jr. als vastgoed magnaat geworden, daar denkt hij ook mee volle winst te brengen, wat een erfelijke ego als Bernard, zijn opa.
Denk je dat Bernard voor natuurfonds doet met al die steungeld dan? Vast niet!!! Het schijnt hij ook in Afrika huis te hebben en voor de camera gooien als natuurliefhebber….bla bla bla dus.
Kraken is dus zo gek nog niet. Het dwingt eigenaars iets met hun panden te doen. Op zich zou een gemeente ook beslag kunnen leggen op een lang leegstaand pand. Maar daar zijn ze meestal te laf voor.
@14: Sterker, tegenwoordig ‘huren’ ze (quasi) artistiek rafelrandvolk in om een gebied hip te maken, zodat de vastgoedjongens na hun vertrek volop aan de gentrificatie kunnen verdienen.
Als de gemeentes een beetje kloten hadden, legden ze botweg beslag op een leegstaand kantoor- of speculatiepand en verbouwden ze dat tot zeer betaalbare starterswoningen. Ook al weet je dat je dan een geding verliest, het is wel een signaal naar Den Haag dat er iets rot is in de polder.
@15:
Een signaal naar Den Haag? Wat denk je dat die gaan doen? De VVD krijgt een harde plasser van die vastgoedjongens: https://www.parool.nl/columns-opinie/minister-verkoopt-huurwoningen-voor-dumpprijzen~bcefa2763/