foto: janinsanfran Flickr.com
De gruwelijke slachting die Anders Breivik op 22 juli heeft aangericht in Noorwegen heeft een reeks reacties (zoals deze en deze en deze) op gang gebracht waarin ook de toon van het politieke debat over immigratie, de multiculturele samenleving en de islam –wederom- in het geding wordt gebracht. Rechtse populisten zoals Wilders kunnen niet verantwoordelijk worden gehouden voor de misdaden van een doorgedraaide terrorist. Maar hun ophitsende woorden, hun oproep tot strijd, hun doemscenario’s over het einde van de Europese cultuur zijn wel te karakteriseren als de smeerolie voor het doordraaien van vereenzaamde, in een extremistische ideologie gelovende gekken. Dus: pas op uw woorden, mijnheer Wilders en verwanten! De rechtbank heeft u weliswaar toegestaan vrijuit te spreken, maar zie eens wat er van komt….Zo kunnen Wilders’ critici die teleurgesteld zijn in de afloop van de rechtszaak de politicus alsnog op z’n plaats zetten.
Het is een begrijpelijke redenering. Maar het matigen van de toon is hooguit een oplossing voor degenen die zich ergeren aan bepaalde woorden, uitdrukkingen, aan niet politiek-correct taalgebruik. Het onderliggende politieke probleem, het rechtsextremisme, de xenofobie, het verzet tegen de bestaande en niet zo maar “af te schaffen” multiculturele samenleving zal er niet door verdwijnen. Integendeel. Onderdrukking van de uitingsvrijheid is de beste garantie voor het voortbestaan van ideeën en gevoelens. Een moreel appèl is onvoldoende in het geval van hardnekkige overtuigingen. De voedingsbodem voor geweld zit niet in woorden en uitdrukkingen van politici of ideologen. De voedingsbodem zit in angstgevoelens, tekort aan begrip van en grip op een veranderende, globaliserende omgeving en de frustratie over het niet gehoord worden. Daar komt dan nog als versterkende factor bij de eindeloze herhaling van xenofobe probleemdefinities in de media die als bevestiging van die gevoelens gaan werken, “frames” waar ook de tegenstanders van de PVV en aanverwanten zich vaak niet aan weten te onttrekken.
Een tegengeluid in het debat over de toon en het taalgebruik van tegenstanders van de islam en de multiculturele samenleving kwam van neerlandicus en journalist Jan Kuitenbrouwer. “Mag het misschien een toontje harder?” vroeg hij provocerend in NRC Handelsblad van 3 augustus. Hij ziet juist problemen bij de vage taal die linkse politici gebruiken en die hen heeft vervreemd van het electoraat. Dat komt omdat de gevestigde politici zich in feite steeds minder als politici gedragen en steeds meer als regelaars, beleidmakers. En “beleid verhoudt zich tot politiek als de machinekamer van een schip tot de brug. Op de brug van de Nederlandse politiek is het stil, vrijwel alle politici zitten in de machinekamer.” Links mist volgens Kuitenbrouwer de visionaire politicus die in ferme, heldere, voor iedereen begrijpelijke taal de weg wijst. Niet vaag praten, geen omfloerste termen gebruiken maar meer recht voor zijn raap. Wilders, maar dan met een andere boodschap.
Kuitenbrouwer heeft zeker een punt. De toon van het debat moet in elk geval niet het onderwerp van het debat worden. Als Wilders het over ‘kopvoddentax’ heeft moet het niet op de eerste plaats gaan over de beledigende aard van de termen die hij gebruikt, dan ben je meteen al gegijzeld binnen zijn “frame”. Zijn voorstel is idioot en bovendien volstrekt onhaalbaar. Dat lijkt mij de enig juiste reactie. Te vaak zien we echter in plaats van afwijzing op inhoudelijke gronden het terechtwijzende vingertje: dat mag je zó niet zeggen. Een deel van het linkse electoraat wil dat vingertje ook maar al graag zien. Om gerustgesteld te worden, bevredigd te worden in gevoelens van fatsoen en omgangsvormen? Maar wat lost het op? Een morele veroordeling van Wilders op grond van de toon van zijn uitspraken heeft even weinig effect als zijn eigen idiote plannen. Aan de onderliggende problemen, dus ook aan de voedingsbodem voor geweld verandert dat niets. De enige kans om daar iets aan te veranderen is gelegen in het op inhoudelijke gronden terugwinnen van stemmen van de populistische partijen zodat gevaarlijke gekken niet langer de steun voelen van massa’s mensen namens wie ze hun misdaden denken te kunnen plegen. We hebben geen andere toon nodig maar een andere politiek.
Reacties (40)
Leuk stukje. En niets heeft GS er ooit van weerhouden met dat zelfde vingertje te zwaaien? :)
Wie bedoel je?
Ik onthoud niet iedere schrijver met naam en artikel. Het vingertje heb ik vaak langs zien komen. Ik geef verder geen oordeel of dat terecht of onterecht is. Betreffende schrijver(s) hebben vast zelfkennis genoeg om zich al dan niet aangesproken te voelen. Hoewel zelfkennis natuurlijk absoluut geen garantie is.
Je bedoelt dus GC. En volgens mij is hier nergens met het vingertje gezwaaid.
Hè stik, mijn oplettertje stond zeker uit. GC dus ja, dank je.
Misschien ervaar je het niet als vingerzwaaien (laten we hier een echt werkwoord van maken), maar ook als je gelijk hebt… blijft het vingerzwaaien (ik ga hier patent op aanvragen).
Zijn voorstel is idioot en bovendien volstrekt onhaalbaar
Dat onhaalbaar kan er beter ook van af. Het wordt vaak gebruikt als reden om te beweren dat Wilders/PVV geen oplossing heeft, terwijl het wel een ‘oplossing’ is en (soms/vaak?) ook zo gezien wordt.
Hou het gewoon op idioot.
Wel prettig in dit stukje is dat het in ieder geval niet het belachelijke idee omarmt dat als Wilders wat gematigder had gesproken/getwittert/… zo’n Noorse idioot van zijn plannen had afgezien.
@6: OK. Leg maar eens uit, hoe een kopvoddentax gehandhaafd kan worden dan. Moeten we bij iedere voordeur een agent zetten om te constateren wie er waar, wanneer en hoe lang een hoofddoekje draagt, of gaan we gewoon willekeurig groepen mensen beboeten, of ze nu een hoofddoekje dragen of niet? Ik heb geen idee, hoe dat gerealiseerd kan worden, maar jij weet het blijkbaar wel. Ik zie je gedetailleerde plannen binnenkort vast wel hier staan. Of niet natuurlijk, want het kan ook zijn, dat je zo maar wat roept.
Inderdaad, en daarom zijn mensen, die vinden, dat islamitische terroristen wel beïnvloed worden door de woorden van anderen, ook zo hypocriet.
@7 Leg maar eens uit, hoe een kopvoddentax gehandhaafd kan worden dan.
Ik denk dat het punt is dat door het ‘onhaalbaar’ te noemen je het idee impliciet valideert: “goed idee in principe, maar onhaalbaar in de praktijk”. Je hebt natuurlijk gelijk dat het onhaalbaar is, maar door het zo te benoemen geef je ongewild toe dat als het wel haalbaar zou zijn het misschien een goed idee zou zijn.
M.a.w. dat het onhaalbaar is is niet relevant, zelfs als het wel haalbaar was was het nog een idioot idee.
@7 pedro: Hoe dat gehandhaafd moet worden? Dat is simpel. Net zoals de moterrijtuigenbelasting en andere belastingen: Met controles.
@8: zo had ik dat nog niet bekeken. daar zit wel wat in.
@9: de controle op motorrijtuigenbelasting begint met de registratie van de eigenaar van het motorvoertuig. De belasting wordt over het voertuig geheven. Nu zou je dus een registratieprocedure bij aankoop van hoofddoekjes op kunnen zetten, en later bij routinecontroles via het in de hoofddoekjes gebrande, niet te verwijderen, registratienummer kunnen controleren, of de belasting nog steeds betaald wordt, of het hoofddoekje door is verkocht of uitgeleend, of nog erger, als het een illegaal thuis gemaakt hoofddoekje is.
En ik kan nog veel meer problemen bedenken bij die controles, die die controles lastig en erg duur maken. Denk bijvoorbeeld aan het aantal extra agenten of controleurs, dat nodig is (of hoeft de politie soms minder misdaden op te lossen om deze controles mogelijk te maken?). Het is simpel om zo iets te roepen, maar helaas niet zo simpel om het uit te voeren.
Maar waaróm stelt men het dragen van die hoofddoekjes strafbaar? Is het doekje en teken van onderdrukking? Als zo’n vrouw onderdrukt wordt, krijgt ze thuis straf van haar man zodra ze het ding niet draagt. Dus de vrouw in kwestie is altijd de pineut. Dit alles vanwege symptoombestreiding. De onderdrukkende cultuur moet aangepakt worden, niet de onderdrukte vrouw, die over het algemeen voor weinig overlast zorgt.
Laat ze een verbod handhaven op bontkragen dragende jongeren met gezichtsmaskerende sjaals, want daar is aantoonbaar overlast van. De jeugd heeft de toekomst.
Met deze zin: “Maar hun ophitsende woorden, hun oproep tot strijd, hun doemscenario’s over het einde van de Europese cultuur zijn wel te karakteriseren als de smeerolie voor het doordraaien van vereenzaamde, in een extremistische ideologie gelovende gekken”, beschrijft Jos uitstekend waarom ik zelf vindt dat Wilders een bepaalde verantwoordelijkheid draag in het Noorse drama. Na zo´n treffende typering is het dan ook jammer dat Jos zich vervolgens richt op de gepopulariseerde graadmeter voor een beschaafd debat: de ’toon’ van een debat.
Ik heb mij niet zo vaak geërgerd aan de toon van Wilders en ik zie zijn stevige formulieren ook niet als het wezenlijke probleem. Ik houd Wilders niet verantwoordelijk omdat hij zijn ideeën in scherpe en soms kwetsende manieren overbrengt. Ik krijg er ook geen sympathie voor, en ik denk dat het mede bijdraagt aan een verharding in de samenleving: want de politicus is niet enkel een uitlaatklep maar geeft ook mede vorm aan die samenleving en kan bepaalde termen of discriminerende denkbeelden salonfähig maken. Dat heeft dan ook weer zijn eigen gevolgen, maar dat is niet zozeer te relateren aan wat er in Noorwegen gebeurt.
Waar ik meer moeite mee heb, is de verdraaiing van de werkelijkheid, het schetsen van een doemscenario dat niet bestaat, het oproepen tot strijd, en het voorspiegelen van een vijand die bestreden moet worden. Dat zijn inhoudelijk kwesties die inderdaad de smeerolie vormen voor de potentiële extremisten onder ons. Dat is meer dan de toon van het debat: dat is een legitimering voor extreme acties, en daarom zie ik Wilders wel degelijk als een onderdeel van het klimaat waarin Breivik en zijn zielsverwanten zich gesterkt voelen om aanslagen te plegen.
Dus Jos, ik kan voor een deel met jou inkomen voor zover mensen die Wilders tot de verantwoording roepen zich beperken tot de zogeheten ’toon’ van het debat, maar verder reikt jouw artikel niet en de kritieken op Wilders gaan dieper.
Breivik zegt zelf geradicaliseerd te zijn tussen 1999 en 2002. Van Wilders, Spencer, Fjordman had nog nooit iemand gehoord. Hooguit hadden deze democraten later te weinig invloed om het geweld van Breivik tegen te gaan.
Al met al een Noorse kwestie en een pleidooi voor meer vrijheid van meningsuiting en minder morele censuur.
@13: en nadat hij al geradicaliseerd was, ging hij de ideeën van die mensen bewonderen. Dat lijkt me geen aanwijzing, dat die ideeën gematigd zijn, en onder invloed van die ideeën is Breivik ook niet gematigder geworden, gezien zijn actie.
Daarnaast hoop ik wel, dat je beseft, dat, wanneer je dit als een pleidooi voor meer vrijheid van meningsuiting en minder morele censuur opvat, je dat ook voor de radicale islamitische haatpredikers bepleit.
@14
Dat zeg ik toch. Ze hadden te weinig invloed. Meer invloed (ten onrechte) had John F. Kennedy: “Degenen die vreedzame revolutie onmogelijk maken, maken gewelddadige revolutie onvermijdelijk.”
Iedereen die vind dat het geweldsmonopolie bij de staat hoort te blijven mag zeggen wat hij wilt. Zelfs tongkankerverwenser Fawaz, want anders gaat deze wellicht naar het oproepen tot geweld radicaliseren.
@13 Ik zie die opmerking vaker voorbij komen en het is een prima opmerking tegen iedereen die een zeer sterk verband tussen Wilders en Breivik wilt trekken. Nu is het echter zo dat ik nog niemand heb gevonden die zoiets beweert. Wat wél wordt geargumenteerd is dat de dingen die Wilders zegt, legitimatie biedt aan figuren zoals Breivik. Overal in Europa had een Breivik kunnen opstaan. Nu was het in Noorwegen. Morgen is het misschien iemand in Nederland, België of waar dan ook, die wel pas is geradicaliseerd nadat Wilders begon met zijn retoriek van haat, verdeeldheid en vijanddenken, of die juist door Wilders net dat extra zetje heeft gekregen, omdat Wilders hem door zijn woorden, eens temeer heeft overtuigd van zijn radicale gelijk.
@16
Aan de andere kant kan je zeggen dat hoe meer censuur des te groter de kans op verlies in vertrouwen in de democratie en de kans op gewelddadige actie.
@15: voor mij is er altijd een balans, die gevonden moet worden tussen de vrijheid om alles te mogen zeggen en de mogelijkheid om oplossingen voor problemen te vinden. Voor oplossingen van problemen is het niet erg handig om altijd maar meteen te zeggen, wat je denkt, wanneer de ander voor de oplossing van het probleem nodig is. Wanneer een politicus niet in oplossingen geïnteresseerd bent, kunnen ze roepen wat ze willen. Wie wel in oplossingen geïnteresseerd is, houdt rekening met de ander.
@17: het vertrouwen in de democratie staat of valt met de mate waarin problemen op worden gelost. Censuur hebben we hier nooit gekend. We hebben hier alleen de situatie gekend, dat mensen, die radicale uitspraken deden, radicaal tegen konden worden gesproken (en dat vonden sommigen censuur), maar dat staat de laatste 10 jaar op de helling.
#12 Ik denk dat we het in grote lijnen wel met elkaar eens zijn. Wilders verdient een kritiek die verder gaat dan de toon en de woorden die hij gebruikt. In plaats daarvan moet het gaan over zijn misleidende voorstelling van zaken, het gebrek aan respect voor de feiten, voor de rechtstaat (als ik veroordeeld word…) en zijn inconsequentie (voor de vrijheid van meningsuiting opkomen en tegelijk critici de mond willen snoeren). De vraag is hoe je met deze kritiek zijn achterban kunt bereiken. Geen gemakkelijke opgave. Ik denk dat het gegeven dat rechtspopulisten op dit moment een grote achterban hebben gevaarlijke gekken eerder triggert dan de uitspraken van hun leiders.
@18
Ik vind ook niet alles leuk of nuttig wat er gezegd wordt, maar dat staat er toch los van.
De oproep van Indymedia Berlijn tot geweld vind ik laakbaarder dan welke uitspraak van Wilders dan ook.
@19
Janmaat is wel degelijk veroordeelt voor de belachelijke uitspraak vol=vol, oftewel censuur.
@17 In mij vind je dan ook geen voorstander voor verdere censuur. Wilders moet kunnen zeggen wat hij wil, zelfs wanneer het grove leugens zijn – al ben ik het ook eens met de wettelijke beperking over haatzaaien en oproepen tot geweld.
@20 Dan zijn we het zeker in grote lijnen met elkaar eens.
@22: Dat kun je censuur noemen, maar is in de eerste plaats het handhaven van de wet. Wie het daar niet mee eens is, moet zorgen dat de wet verandert. Het is pas echt censuur in de slechte betekenis van het woord, als er willekeurig wordt bepaald wat iemand wel of niet mag zeggen, zonder dat dat aan de wet getoetst wordt.
Als we dit soort gerechtelijke uitspraken ook al als censuur gaan zien, dan is de maatschappij doorspekt van censuur. Dan is het ook al censuur, wanneer graffiti van muren wordt verwijderd, of zelfs wanneer ik een Nee/Nee sticker op mijn voordeur plak. Een verbod op oproepen tot geweld is dan ook censuur. Daarom houd ik dat woord liever alleen voor de willekeurige censuur, die door een staat op wordt gelegd en niet aan de wet wordt getoetst.
@24
Inderdaad allemaal voorbeelden van censuur, waarvan ik vind dat qua woorden alleen het oproepen tot geweld strafbaar zou moeten blijven. Qua discrimineren en haatzaaien moeten ook daden strafbaar blijven.
@25: volgens mij blijft er altijd een groot grijs gebied, want wanneer is iets oproepen tot geweld? Is het uitlokken van geweld niet min of meer hetzelfde?
Waarom zou een emotionele oproep tot geweld, waar niemand gehoor aan geeft, en die dus niet tot geweld leidt, strafbaar moeten zijn? Wanneer een professor met allerlei intellectuele hoogstandjes een ongeschoolde arbeider tot grote woede drijft, totdat die arbeider geen andere uitweg meer ziet dan de professor een klap voor zijn kop te geven? Of waarom zouden uitspraken, die niet direct tot geweld op roepen, maar wel tot geweld leiden, niet strafbaar moeten zijn?
Waarom is een haatprediker, die eenmalig oproept homo´s van het dak te gooien, waar niemand gehoor aan heeft gegeven, wel strafbaar, en een haatprediker, die voortdurend wijst op homo´s als zieken en mensen, die in de hel terecht komen, niet strafbaar, wanneer dat wel tot geweld tegen homo´s leidt?
@10 pedro: je doet moeilijk! Ik heb een auto en ik betaal ook moterrijtuigenbelasting. Ik word maar zelden door de politie gecontroleerd, toch werkt het systeem redelijk.
Het idee is dat moslima’s vergunningen kunnen kopen om een jaar lang een hoofddoek te kunnen dragen. Je wilt een systeem bedenken met automatische afschrijving en dergelijke zodat de moslima er weinig rompslomp van heeft.
‘Dat kun je censuur noemen, maar is in de eerste plaats het handhaven van de wet.’
Dat zal men in Noord-Korea niet anders zien. En dan zeg je ook nog dit:
‘Als we dit soort gerechtelijke uitspraken ook al als censuur gaan zien, dan is de maatschappij doorspekt van censuur. Dan is het ook al censuur, wanneer graffiti van muren wordt verwijderd, of zelfs wanneer ik een Nee/Nee sticker op mijn voordeur plak. Een verbod op oproepen tot geweld is dan ook censuur. Daarom houd ik dat woord liever alleen voor de willekeurige censuur, die door een staat op wordt gelegd en niet aan de wet wordt getoetst.’
Pas op je woorden! Ik kan me werkelijk niet voorstellen dat je dit letterlijk zo meent.
@27: ik wijs slechts op het feit, dat de kopvoddentax heel wat moeilijker te handhaven is dan de motorrijtuigenbelasting. En als je nu ook nog eens aangeeft, dat je het alleen voor moslima´s wil, wordt het nog moeilijker te handhaven. Mensen zijn niet verplicht hun geloof te laten registreren.
@28:
Wat bedoel je? Ik vind die voorbeelden geen censuur, maar dat vind ik van gerechtelijke uitspraken in ons land ook niet. Bookie heeft dit in #25 goed begrepen (een wat andere opvatting over het woord dan ik heb, maar wel consequent).
@29: Als we die tax in gaan voeren vragen we jouw niet. Jij weet precies hoe je het geheel moet laten mislukken.
Het moet dus wel generiek. Met ontheffingen voor bijvoorbeeld leden van bepaalde kloosters die part nog deel hebben aan de hele islamisering.
Ach, minder dan een op de 6 Nederlanders heeft PVV gestemd waarvan een aanzienlijk deel weinig op heeft met het radicale geroeptoeter over de Islam.
Er gaat dus helemaal niks gebeuren.
@31: inderdaad.
@30:
Inderdaad, en dat kan (bijna) iedereen anders ook bedenken. Daarom is het niet te handhaven.
Leuk dat er zulke fanatieke mensen zijn die geloven in islamisering en tot daden over willen gaan en het idee opperen om hoofddoekenbelasting in te voeren, naar de woorden van de blonde profeet. Eng!
Wat dat met ‘Pas op je woorden!’ te maken heeft mag Joost weten. Wel zie ik een begrip ‘part noch deel’ verkeerd gespeld. Volgens mij is daarom goede inburgering van zowel allochtoon als de autochtoon op het gebied van taal belangrijker. Zo emanciperen we elkaar en kunnen we naar een betere toekomst.
@Pedro: er zal er heus wel eens eentje tussendoorglippen. Die geen vergunning heeft en desondanks met hoofddoekje over straat loopt.
Maar datzelfde geldt ook voor mensen die rijden zonder dat ze moterrijtuigenbelasting betalen. Je kunt het wel doen, maar dan loop je wel de kans op een flinke boete.
@34: je hebt zelf trouwens al opgeschreven, dat het gemakkelijk kan mislukken en dat zal het ook. In een democratische maatschappij tenminste, want, als ik daar zo over na denk, we kennen de voorbeelden uit het verleden, dat mensen verplicht werden bepaalde kleding wel of niet te dragen, die vrij succesvol waren. Je hebt dus gelijk, het is wel mogelijk. De voorbeelden van Pol Pot, Mao en hij die niet genoemd mag worden bewijzen het.
@Koos 33: Ja, ik ben best eng.
Spellingsfouten kunnen gebeuren. Ik ben in het algemeen zeer tevreden over de typiste aan wie ik mijn stukjes dicteer.
@35 pedro: jij ziet dat hele hoofddoekjesbelasting-verhaal niet zitten, dat is nu wel duidelijk.
Ik denk niet dat we het ooit eens worden. We hebben al zoveel belastingen (toeristen, honden, BTW, loon, ecotax…), eentje erbij is niet zo spannend.
Maar goed jij gelooft er niet in. Waarvan akte.
@36 Is ze mooi?
@37: We hebben al een algemene identificatieplicht. Als we er nu voor zorgen, dat iemands geloof duidelijk zichtbaar op die identificatiepapieren komt te staan (een grote ‘M’ voor moslims bijvoorbeeld), wordt handhaving al wat eenvoudiger. Als dat niet helpt, kunnen we hen verplichten in bepaalde wijken te gaan wonen. Als dat niet helpt, kunnen we nog verder gaande maatregelen verzinnen.
Ik ben daar niet voor en ik denk dus ook niet, dat we het hier over eens zullen worden.
filosofen maken een onderscheid tussen taal als manier om een voorstelling van zaken te geven, versus taal als een middel om dingen gedaan te krijgen. dat laatste is een relatief nieuw idee dat nu in opgang is (onder filosofen). als ik bijv op straat ineens tegen iemand zou roepen “stop”, die midden op straat staat, en die persoon stopt en wordt vervolgens aangereden door een auto: ben ik dan medeverantwoordelijk?
maatschappelijk/wettelijk gezien, kom je dan echter in een moeras. als alle taal-uitingen een causaal effect hebben (echt iets veroorzaken), en vervolgens op hun causale ‘effect’ beoordeeld moeten worden, dan wordt elke rechtszaak ongelofelijk complex. bovendien is het voor de meeste taal-uitingen al onmogelijk te bepalen of ze een effect hadden en welk effect dan. de voorbeelden in psychologisch onderzoek beperken zich doorgaans tot de educatieve sector: door bijv jezelf te vertellen hoe je de som moet oplossen, kom je er beter uit. of door een student op het juiste moment een tip te geven, help je hem weer verder.
maar “in het openbare debat”? je kunt je zelfs van die ‘chaostheorie’ achtige toestanden voorstellen: omdat ik een keer op straat riep dat moslims achterlijk zijn (en iedereen dat aan elkaar door vertelde, en er een soort sfeertje ontstond, en dat weer op TV kwam…), besloot Breivik uiteindelijk vier jaar later in Noorwegen ….etc
misschien kan dat echt! maar we ‘kunnen’ er niets mee.
het is waarschijnlijker dat de meeste taal-uitingen elkaar in het politieke debat juist uitdoven, zodat er een soort algemene ‘ruis’ ontstaat waar niemand specifiek door getriggerd kan worden om wat dan ook te doen. als iemand ‘boven de ruis’ uitstijgt, zoals Wilders nu, dan is het zaak om te zorgen dat je er zelf ook bovenuit stijgt en ook ’taal-invloed’ krijgt. we moeten de tegenstanders van Wilders dus beter opleiden in rhetorica en performance.
en verder zit er niets anders op dan Wilders aan te spreken op die andere functie van taal: namelijk op de inhoud van de ‘voorstelling van zaken’ die hij geeft, en of die klopt. zoals hierboven al meer gezegd is.