Een korte video van Me Judice.
Volgens Jan-Luiten van Zanden, hoogleraar economische geschiedenis universiteit Utrecht, zijn er parallellen te trekken met de crisis van de jaren 30 in de vorige eeuw. Welke zijn dat, wat kunnen we er van leren, en is het niet een heel andere wereld geworden waar we in leven?
Reacties (25)
Ik word hier een beetje somber van. “Dus we moeten proberen dat financiële systeem stabiel te houden. Daar moet alles op gericht zijn”, zegt Jan Luiten van Zanden. Want anders krijg je weer een grote depressie en nieuwe Hitlers.
Maar het huidige systeem is nu juist wat zorgt voor kapitaalaccumulatie naar de superrijken, megabonussen voor CEO’s die arbeiders verneuken, subsidies voor de oorlogs- olie en motorindustrie, en ongebreidelde financiële windhandel.
Jan Luiten van Zanden doet net alsof er geen alternatief is. Sorry, maar dat vind ik onacceptabel. Begin nu eens met windhandel en kapitaalaccumulatie tegen te gaan. Daar kun je instrumenten voor ontwikkelen. Breek de macht van kapitaal, banken en corporaties systematisch af. Verplicht bedrijven om permanent 60% van de aandelen in bruikleen te verdelen onder het personeel. Etc.
Hoe gaat dat systematisch afbreken, waar ik niet tegen ben, samen met het behouden van zekerheid? (Gesteld dat het niet zozeer de instabiliteit is, maar de door die instabiliteit veroorzaakte onzekerheid waardoor de boel misloopt.)
Het uitgangspunt in dit betoog is het huidige systeem voortzetten.
Alsof dat de enige optie/wijsheid is.
Veel te braaf.
@2 Er zijn verschillende pogingen tot het omschrijven van een stabiele economie waarin de financiele sector grondig herschikt is, in Nederland heeft het Platform DSE dat gedaan met de Fair en Green Deal, pdf:
http://www.economischegroei.net/wp-content/uploads/EfGD-apr2eeditie.pdf
Internationaal meest bekend is de econoom Herman Daly met zijn ‘Steady State Economy’: http://en.wikipedia.org/wiki/Steady_state_economy
@prediker: met kapitaalaccumulatie is niets mis. Sterker nog, economische groei is zelden mogelijk zonder kapitaalaccumulatie.
Marx wees kapitaalaccumulatie dan ook niet categorisch af, maar ageerde tegen het doorgaans uitblijven van herdistributie van dit nieuw verworven kapitaal over de gehele samenleving waardoor slechts een kleine groep aanzienlijk rijker werd en een grote groep (relatief) armer.
@ Mama: het is gedaan met economische groei, elk beleid dat alleen daarop gericht is (groei van BBP bedoel ik dan) is failliet. De crisis heeft in feite de noodrem getrokken op dat gebied, en elke poging om het vehikel weer op de oude manier voort te laten gaan, produceert in steeds sneller tempo dezelfde noodrem. http://richardheinberg.com/222-the-end-of-growth
Het is omgooien of collectieve vernietiging.
Parallellen met de jaren 30. Mag dat weer tegenwoordig?
@4 dankjewel! Leesvoer :)
“Out of crisis come opportunities. If you want to speed up the process of change, nothing does it better than a good old crisis.”
@4: Tsja, een hoop niet ter zake doende oplossingen (een CO2-belasting, een mondiaal (progressief!) belastingstelsel, een herverdeling van natuurlijke hulpbronnen) voor wat in feite een internationaal schuldenprobleem is. Krijg je er een goed gevoel van, continu je *eigen* stokpaardjes bereiden. Ik hoop het, dan heeft iemand er nog iets aan.
@2: Je bedoelt dat iedereen gewoon zn middenloonpensioentje op tijd krijgt uitbetaald, een biertje twee euro en twintig cent kost, en je met een terminale ziekte op korte termijn bij een specialist terecht kan?
Wat hij op het laatst zegt is niets anders dan een NWO, wow.
*zoekt alu hoedje
@ JSK: Of de oplossingen ter zake doen, wordt gelukkig niet door jou bepaald (maar door het feit of ze efectief zouden zijn om het gestelde probleem op te lossen). Ik zou me eerder grondig zorgen maken over het feit dat jouw ‘oplossing’ (blind doorgaan, business as usual) steeds moeilijker uitvoerbaar is. “markten maken zich op voor dubbele dip” kopt het FD vandaag. Dat mag de belastingbetaler dan ook weer voor je op gaan knappen zeker?
Parallellen: expansie van geldaanbod (speculeren met geleend geld)>>>onduurzame krediet-gedreven bubbel>>>overheidsinspanningen om economie overeind proberen te houden maken het alleen maar erger (centrale Bank EU en FED);ontbreken van politieke Wil/ leiders (vooral in EU)>>>economic system can be smashed in a single illuminating moment(O yes it can)
M.b.t. Europa: Verdrag van Lissabon omzetten in Grondwet (concept 2004 aanpassen naar huidige maatstaven): Europa één politiek/ economische Staat met alle middelen/ bevoegdheden. Nederland een federale staat, opdat Rutte Verhagen en Wilders zich verder niet meer bezig houden met hoofddoekjes en dergelijke maar slechts met lokaal operationele zaken als het kroosvrij houden van de Hofvijver.
Daar.
*achter muurtje schuilt in afwachting van reactie*
@13 +1
(dat viel reuzemee he?)
Alleszins perik. Maar het stikt hier van de anti Europeanen he dus ik blijf daar voorlopig nog even zitten, kijk af en toe wel om het hoekje….
Een interessant interview met een topgeleerde zoals we die in Nederland maar zelden hebben. Comlimenten. Natuurlijk heeft van Zanden gelijk dat het internationale systeem niet uit elkaar mag vallen – maar het lijkt onontkoombaar dat er wel het nodige aan veranderd moet gaan worden. Misschien heeft hij gelijk als hij zegt dat de oplossing ligt in verdere delegering van macht naar de EU maar dan is de vraag meteen naar welke EU. De EU waarin Zuid-Euro[pa het geld uitgeeft dat in Noord-Europa verdiend wordt? Het is niet zo heel gek dat men daar in Noord-Europa politiek niet klaar voor is.
De discussie rond de pensioenleeftijd laat al zien dat je niet tegelijkertijd met iedereen solidair kunt zijn. Als je Zuid-Europa wilt helpen geef je geld uit dat je niet aan de zorg kunt uitgeven of aan ontwikkelingssamenwerking.
@keest:
Of de oplossingen ter zake doen, wordt gelukkig niet door jou bepaald (maar door het feit of ze efectief zouden zijn om het gestelde probleem op te lossen).(…)“markten maken zich op voor dubbele dip”
Alsof morgen een CO2-belasting invoeren en belastinggeld verschepen naar Zuiden een “dubbele dip” voorkomt. Wel even bij het onderwerp blijven.
@13 +1 as well.. maarja, met xenofoob en VVD + christenzieltjes in de regering hier en stevig in de EU, zie ik het niet gebeuren.. Spreekwoordelijk: Rome moet eerst branden, overlopen worden door de barbaren voordat ze wakker worden ben ik bang..
@ 17: precies en het onderwerp was hoe we uit de huidige crises gaan komen, zonder politieke toestanden als de jaren 1930 te krijgen. Zoals gewoonlijk draag je geen enkele oplossing aan behalve doorgaan zoals nu. Uit een heel pakket dat wel aangedragen wordt (als reactie op de vraag van een van de lezers hoe het anders zou kunnen zonder volledige chaos) pik jij dan een maatregel eruit en verwacht dan dat ik op die stropop ga hakken. Niet dus, maar kom maar op met jouw oplossing. Hoe wil jij deze combi van megaschulden (om jouw banken overeind te houden) en overaccumulatie oplossen? Nou?
@19: precies en het onderwerp was hoe we uit de huidige crises gaan komen,
Het heeft nog steeds niks te maken met “mondiale inkomensongelijkheid”, “verlies aan biodiversiteit”, “het ongelijk belasten van arbeid ten bate van grond en natuurlijke hulpbronnen”, etc etc. Ongetwijfeld ook heel belangrijk daar niet van.
Hoe wil jij deze combi van megaschulden (om jouw banken overeind te houden) en overaccumulatie oplossen? Nou?
Waren het maar mijn banken! Om het stelsel overeind te houden – om het geld rollende te houden – is mijn “oplossing” voor de EU een debt-for-equity swap: laat de tekortlanden (Griekenland, Portugal, Spanje, Italie) aandelen in staatseigendommen verkopen aan de Noordelijke geldschieters (banken, pensioenfondsen, het EFSF).
@ 20 maar de vraag was dus hoe dat op te lossen *zonder* toestanden als de jaren ’30. Door noordeuropa de zuidelijke Europese landen te laten koloniseren en privatiseren, zul je precies het tegenovergestelde bereiken. Bovendien hangen de verschillende crises (energie, klimaat, voedsel en financien, om er maar een paar te noemen) te nauw samen om ze niet in hun verband op te willen lossen. Daarom is zo’n pakket nodig, en niet een maatregel (die het bovendien nog erger zal maken).
maar de vraag was dus hoe dat op te lossen *zonder* toestanden als de jaren ‘30.
Volgens mij werd er weinig schuld in equity (Nederlands woord iemand?) omgezet tijdens de jaren ’30. Dus… waar heb je het over?
Bovendien hangen de verschillende crises (energie, klimaat, voedsel en financien, om er maar een paar te noemen) te nauw samen
Ehm.. okee?
Equity kan vermogen betekenen maar past niet in de context van jouw zin denk ik.
Handige link: http://fidict.com/
@JSK #20, Griekenland had toch al een enorme hoeveelheid van haar “assets” als onderpand aan die “bank” in New York gegeven die daarmee de ware omvang van de schulden en tekorten voor de “solidaire” Europeanen hielp te verbergen?
Ik vind je idee van de equity swaps overigens niet eens zo slecht. Het gaat waarschijnlijk wel gepaard met een vorm van neokolonialisme.
@1 ik denk niet hij dat wat jij noemt in stand wil houden. Hij noemde goudstandaard als voorbeeld van wat uit elkaar viel. In huidige termen zou je kunnen zeggen: de dollarstandaard. De dollar neemt de plaats in van het goud vroeger. Het systeem in ruimte zin is het internationale financiële stelsel van banken, centrale banken en wat daar allemaal bij hoort. Dat stond in 2008 bijna stil – banken durfden elkaar geen krediet meer te geven – de internationale handel valt dan stil. Dat moet voorkomen worden.