OPINIE - En over ballonnen en symbolen….
De oproep van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff om demonstraties bij de intocht van Sinterklaas te verbieden is al door velen van de hand gewezen op zowel politieke als juridische gronden. Doorslaggevende kritiek op dit misplaatste populistische proefballonnetje: zo buig je in de praktijk voor de gewelddadige en racistische hooligans die in Eindhoven en elders voor overlast hebben gezorgd.
De partij voor vrijheid en democratie heeft het wel vaker moeilijk om de waarden waar zij voor zegt te staan in de praktijk te brengen. Dat bleek onlangs ook weer in de Amsterdamse Gemeenteraad waar VVD-raadslid Marianne Poot met haar CDA collega Boomsma vragen stelde over een anti-Israël demonstratie. De raadsleden stoorden zich met name aan het afspelen van een lied van rapper Ismo over een terroristische aanslag in Tel Aviv. Ismo is eerder veroordeeld voor haatzaaien tegen joden en homo’s. Niet zo’n gelukkige keuze dus van de de organisatoren van de demonstratie op de Dam op 4 november. Maar de vraag aan het college van B&W wat ze van de tekst vonden die daar ten gehore werd gebracht is natuurlijk aan de verkeerde partij gericht. Als zij menen dat Ismo met dit lied over de schreef gaat moeten zij een aanklacht indienen bij het OM.
De vragen van Poot en Boomsma gaan verder dan het reageren op een incident. Hun vervolgvragen: ‘Is de burgemeester het met de indieners eens dat de vrijheid van demonstratie niet betekent dat er geen enkele grens te stellen is aan de frequentie van de aanwezigheid van één specifieke demonstratie op de Dam?’ En dan ook nog: ‘Is de burgemeester bereid te overwegen om het aantal demonstraties van éénzelfde organisatie hier te maximeren tot een beperkt aantal per jaar, en voor zover daar nog meer behoefte aan is daartoe dan een andere plek in de stad aan te wijzen?’
Kortom: is B&W bereid de anti-Israël demonstratie van de Dam te verwijderen?
Schurend grondrecht
In het rapport ‘Demonstreren een schurend grondrecht?’ schrijft ombudsman Reinier van Zutphen dat de overheid inzake demonstreren vooral risicomijdend gedrag vertoont.
Overheden beschouwen het demonstratierecht in de praktijk niet zelden als onderdeel van een belangenafweging: het recht op demonstreren versus het belang van de openbare orde en veiligheid. De essentie van het grondrecht tot demonstreren moet voorop staan. Die essentie is dat de overheid zich tot het uiterste moet inspannen om demonstraties te faciliteren en te beschermen, zodat burgers in vrijheid hun mening – hoe impopulair ook – kunnen laten horen.
In dat ‘hoe impopulair ook’ zit dezelfde angel die nogal eens pijn doet als het om handhaving van de vrijheid van meningsuiting gaat. Maar bij beide grondrechten gaat het juist daar om: de tolerantie voor het afwijkende standpunt. Dat is wat de democratie van ons vraagt.
Democratie
Berend Roorda, in Groningen gepromoveerd op demonstratierecht, zegt dat het belang van dit recht er vooral in gelegen is dat het minderheden en mensen buiten de politiek de mogelijkheid geeft hun stem te laten horen, ‘daar waar de traditionele media hen die mogelijkheid niet of nauwelijks bieden’. ‘Het recht tot betoging compenseert bestaande ongelijkheid. Bovendien is het hét middel in de democratie om, behalve via het kiesrecht, invloed uit te oefenen op het besluitvormingsproces binnen staatsorganen.’ Veel democratische rechten (bv. het vrouwenkiesrecht) waren niet tot stand gekomen zonder druk van demonstranten.
Tijd en plaats zijn voor de vrijheid van demonstratie niet zonder belang. De verbanning van demonstranten naar een industrieterrein is niet in overeenstemming met de geest van het grondrecht. Datzelfde geldt voor de oproep van premier Rutte om de discussie te verplaatsen naar de televisie. Demonstranten hebben volgens de Nationale Ombudsman het recht hun mening te uiten op een relevante plek en een relevant tijdstip. Dat is ook wat de rechtbank van Leeuwarden heeft gezegd in het vonnis tegen de blokkeerfriezen. Misschien kunnen Rutte en Dijkhoff daar nog eens naar kijken.
Reacties (12)
Er is al veel geschreven over de proefballonnetjes van Dijkhoff. Zelf dreef hij het afgelopen weekend er de spot mee. En ja, dat is populistisch en ondemocratisch gedrag. Het valt zelfs buiten het PVV corvee. (Hoewel? De PVV zijn ook grondwet schenders) Dijkhoff beoogde kennelijk om olie te gooien op een vuur wat al goed in de brand stond.
Tot mijn verbazing zag ik dat burgemeester Halsema in zekere zin een geestverwant is van Dijkhoff. Het boerka verbod wenst zij niet te handhaven. (Het past niet bij Amsterdam dat we vrouwen uit de tram halen omdat ze een niqaab dragen.) Jammer dat ze daar helemaal niet over gaat:
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/26/halsema-gaat-helemaal-niet-over-handhaving-van-het-boerkaverbod-a2756557
We zitten zowel ter linkerzijde als ter rechterzijde met politici die buiten hun boekje gaan en en erg graag olie op het vuur gooien. Zoek de Dijkhoff in uw eigen denkrichting! We dienen politici die openlijk rebelleren te verwerpen.
Maar pardon? Mogen politici bij voorkeur geen karakter hebben?
Zullen we dan ook maar niet klagen over het droevige niveau van ons politieke proces?
Het droevige niveau van het politieke proces is een weerspiegeling van de bevolking (populus). Deze twee houden elkaar in evenwicht. Zowel Dijkhoff als Halsema zijn representanten van intellectuele armoede. En dat is niet omdat genoemde politici dom zijn, dat is omdat zij de uitkomst zijn van het populisme.
[edit]
@4: Ik stel reacties op de inhoud van mijn artikel op prijs. Het is niet de bedoeling dat het misbruikt wordt om andere discussianten de maat te nemen. Daarom heb ik je reactie [‘….weer lachwekkend, sukkel’] verwijderd
Helemaal goed, Jos. Erg begrijpelijk.
Iemand snapt niet dat politici uitspraken doen, juist om in the picture te komen. En discussie los te maken. Of een burgemeester die terecht opmerkingen maakt over handhaving wetgeving burkadragers. En dat wordt intellectuele armoede genoemd. Dat slaat nergens op. Dan sla je zelf de plank mis. En snap je niet hoe het een en ander werkt.
En ja, ik vind dat soort reacties lachwekkend, omdat ze elk niveau ontberen.
@6 Ik vind zo’n uitspraak van Dijkhoff niet kunnen omdat hij buiten de grondwet staat. Dat betekent dat Dijkhoff zijn electoraat niet serieus neemt, denkt dat ze te dom zijn om dat te doorzien. Dát is intellectuele armoede. Halsema idem uiteraard.
Toonaangevende politici zouden zichzelf de norm op dienen te leggen om binnen de bestaande wetgeving te opereren. Dat jij de validiteit van deze argumenten niet in ziet kan alleen betekenen dat je onze wetgeving ook niet serieus neem.
@7.
Buiten de grondwet? Ja, daar is de doorsnee burger elke dag mee bezig. Dat electoraat mag dat zelf weten. Dat is geen intellectuele armoede. Dat is gewoon het spelletje wat politiek heet. Dijkhoff weet juist drommels goed wat hij doet.
Dat jij de validiteit van deze argumenten niet in ziet kan alleen betekenen dat je onze wetgeving ook niet serieus neem.
Och, heden, er wordt een etiketje op mij geplakt. Nee, de wetgeving is altijd in beweging. Ik neem jou weinig tot niet serieus. Omdat jouw argumenten weinig tot niet valide zijn. ;-)
Vergelijking met Halsema.
Er is wetgeving als het gaat om voedsel. Dat wordt nauwelijks gehandhaaft, sterker nog, er wordt op inspectie bezuinigd na spelletjes van de lobby-isten van de voedselindustrie. Daar hoor je deze staatsecretaris niet over.
En dan druk maken over burka’s. Heel begrijpelijk dat Halsema dat geen hoge prioriteit wil geven. [edit red.: geen Godwins a.u.b.] Knops speelt popie jopie met zijn kritiek over dit geval. Hij neigt gewoon naar Wilders en consorten.
@8.
Godwin? De afkorting van staatssecretaris is toevallig ss. Ik wil deze meneer niet beschuldigen van nazi praktijken ofzo.
Da’s een onzin argument, natuurlijk. Zij mogen hun onvrede over dit soort incidenten uiten op iedere manier die hun belieft. En het feit dat ze niet naar het OM gaan, betekent eigenlijk alleen maar dat ze (mn de VVD) de waarden van hun partij onderschrijven: wel discussie – geen rechter.
Daarnaast is het argument ‘als ik niet mag demonstreren precies daar en wanneer ik maar wil, dan betekent dat dat mijn grondrechten geschonden worden’ nu al zo vaak onderuit gehaald, dat het niet leuk meer is. Ja, je mag demonstreren in dit land. Nee, je mag niet altijd precies daar en wanneer je maar wil demonstreren. Dat geldt voor KOZP, en dat geldt voor Pegida.
@10 Vragen aan B&W is iets anders dan een discussie starten. Discussies start je op straat, in de kroeg, in de krant en op tv. Wanneer je je tot B&W richt, verlang je ingrijpen van overheidswege of wijziging van het beleid. En ingrijpen/wijziging omdat een geuite mening je niet aanstaat. Want als de mening strafbaar is kan je aangifte doen en kan er worden opgetreden binnen bestaand beleid.
En de pseudoquote die je aanhaalt is door niemand geuit. Een stroman dus. Het gaat om het recht om te protesteren op een relevante plaats en tijd, niet om protesteren precies zoals je dat zelf het liefste zou doen.
@11:
Nee, in een democratie is dat precies hetzelfde als een discussie starten. Dat zou je moeten weten!
Veel plezier met definiëren wat wel of niet relevant is.