Je zou denken, een inkoppertje: ouders moeten kinderen opvoeden. Maar nee hoor: Acht van de tien schoolbesturen vinden namelijk dat zij als scholen ook opvoeding als taak hebben. Nu is dit geen nieuw debat, aangezien docenten vorig jaar ook al vonden dat ouders tekortschoten in de opvoeding. Sterker nog, zelfs ouders willen al een hele tijd dat de school de opvoedtaak op zich neemt.
Ze zijn natuurlijk niet de enige instantie die zich met de opvoeding van kinderen bezighouden. Voordat een kind de leeftijd bereikt om naar de basisschool te gaan is er al een batterij aan deskundigen overheen gegaan: peuterspeelzaal of kinderopvang, consultatiebureaus (binnenkort vanuit de nieuwe Centra voor Jeugd en Gezin), of als het in de ontwikkeling van het kind ‘fout’ gaat ook nog alles van opvoedondersteuning tot gezinscoaching en maatschappelijk werk tot jeugdzorg. Je hebt er als ouder een dagtaak aan om dat allemaal bij te houden. Maar werkt het ook?
Het gaat goed
Saai, maar waar: met de meeste jongeren in Nederland gaat het goed, dus met hun opvoeding zit het dan ook wel snor zou je denken. Het Sociaal Cultureel Planbureau meldde over de jeugd in Nederland een aantal jaren geleden hoopvolle cijfers. Hun onderzoek toonde aan dat de meeste jeugdigen positief zijn over hun leven en weinig emotionele problemen hebben:
- 92% van de 12- tot 24-jarigen was in 2001 (buitengewoon) tevreden met het leven dat men leidde en 93% zei (zeer) gelukkig te zijn (CBS 2003).
- In het algemeen zijn kinderen wat positiever over hun leven dan jongeren. Kinderen tussen de 8 en 12 jaar gaven in 2003 gemiddeld een 8,3 aan hun leven (Zeijl et al. 2005). Jongeren tussen de 12 en 18 jaar gaven in 2002 gemiddeld een 7,8 (Zeijl et al. 2003; Trimbos 2003).
- 88% van de 8- tot 12-jarigen vindt het (een beetje) leuk op school (Zeijl et al. 2005).
Natuurlijk zijn er ook problemen, al dan niet veroorzaakt door een gebrek aan opvoeding door ouders. Daarvoor hebben we in Nederland sinds kort een Minister voor Jeugd en Gezin. Maar ook hij kan niet de opvoedingstaak van de ouders van Nederland overnemen. Blijven we dus met de vraag zitten wat de scholen precies willen met de opvoeding van de kinderen in Nederland.
Scholen versus ouders?
Het is maar de vraag of scholen wel medeopvoeder kunnen zijn. Zoveel ouders, zoveel manier van opvoeding: het lijkt nogal lastig om daarop aan te sluiten. De Volkskrant meldde in 2004 dat eenderde van de ouders geen idee heeft van de opvoedingsideeën van de school. En tweederde van de docenten weet niet van de ouders wat zij verwachten. Daarmee begeven scholen zich op een glibberig pad als zij denken de opvoeding van kinderen op zich kunnen nemen. Een beetje algemene discipline houden, daar blijft het dan waarschijnlijk bij. Of is dat soms al meer opvoeding dan de meeste kinderen in Nederland krijgen? De jeugd van Nederland lijkt er niet onder te lijden.
Reacties (6)
Op de school waar ik wat geld krijg omdat ik er regelmatig langskom acht men een succesvolle schoolloopbaan meestal mogelijk als de leerling vanuit een driehoek ondersteund wordt: de hoekpunten hiervan zijn de ouders, de school en de buurt. Als één van de hoekpunten afwezig of kapot is krijgt een kind het moeilijk.
@ 1: Hoe zou jij de opvoedtaak van de school definiëren? Ondersteuning vanuit de school kan ik me voorstellen, maar de vraag is natuurlijk wanneer voedt een school op?
Ik definieer geen opvoedtaak voor een school. Bij mijn eigen kind zijn haar moeder en ik verantwoordelijk voor de opvoeding. De school van mijn kind moet zoveel mogelijk kennis (etc.etc) aan mijn kind verschaffen, in een omgeving waar het veilig toeven is voor alle kinderen, zonder daarbij het spelen te veronachtzamen. Vandaag las ik ergens over zo’n pedante schoolleiddwaas (vooroordeel: vast beneden de grote rivieren..), die ‘hoogbegaafde’ kinderen apart wil scholen; de hoogbegaafden vroegah gingen meer en meer moeilijkere boeken lezen, dit zal imho tegenwoordig ook nog wel mogelijk zijn. Een vriendin van mij (gymnasium beta pre-mammoet) houdt zich in de een of andere gemeente ook bezig met de ondersteuning van de hoogbegaafden ik zal haar mening eens vragen.
Op de school waar ik werk is de standaard dat ‘wij’ vinden dat de opvoeding de taak van de ouders is. Gemeentes willen soms dat de school dat overneemt, en de ouders claimen dit soms ook, met het argument dat ze immers schoolgeld betalen..
@3 Bij mijn eigen kind zijn haar moeder en ik verantwoordelijk voor de opvoeding.
Dat is wat anders, maar opvoeding stopt toch niet tussen 08:30 & 15:00? Een beetje vreemd om opvoeding te vernauwen tot de tijd dat kinderen fysiek bij hun ouders zijn.
Opvoeden op school moet beperkt blijven tot het zorgen dat ze elkaar niet in de haren vliegen en zorgen dat de kiddo’s een beetje aardig zijn voor elkaar.
Op het moment dat de lera(a)r(es) goed en kwaad gaat uitleggen enz. gaat hij/zij een brug te ver. Want wie zegt dat de ouders het met haar versie van de waarheid eens zijn? En de ouders hebben nog altijd de eindverantwoordelijkheid.
Dat het SCP van de kids heeft gehoord dat ze best tevreden zijn. lijkt logisch. Wij waren vroeger ook erg tevreden als de ouders even weg waren of de meester ziek en wij op straat wat konden rondklooien.
Met andere woorden: het meest tevreden waren we als er in geen velden of wegen opvoeding te zien was.
De kids van vandaag gaan het dus lastig krijgen. De hele rimram aan begeleiding, die in het artikel wordt genoemd, wordt verder verzwaard. Zo zou de kinderopvang educatiever moeten zijn. Of zoals de Onderwijsraad het zegt: Een rijk programma voor ieder kind.
Ik ben zeer benieuwd of uit al die educatie, coaching, enzovoort, wel zelfstandig denkende en functionerende volwassenen rollen.
Een goede opvoeding dient dat doel te hebben. Met de aantekening dat als de ouders dat echt niet kunnen, er wel een alternatief moet zijn. Dat mag, wat mij betreft de school ook zijn.
Ik heb veel gehad aan een paar leraren, die nog de tijd hadden (of namen) wat goede hulp te bieden bij alles wat ik verder nog buiten de vaste lesstof uit te zoeken had.