Opsporing en vervolging via sociale media

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Stel: je wordt verdacht van een ernstig misdrijf en opsporingsambtenaren leggen een link tussen daad en dader door gebruik te maken van sociale media. Mag dat, vraagt gastauteur Sebastiaan van der Lubben zich af?

In Amerika is een debat ontstaan over deze zoekmethode. Een verdachte van ontvoering en moord werd herkent door gebruik te maken van profielen die hij aanmaakte op datingsites. Daarop veel foto’s vanuit verschillende hoeken van de dader. Slimme gezichtsherkenning (denk CSI) deed de rest. Dus kopte (het uitstekende NextGov): Feds turn to dating websites and facial recognition tools to catch crooks. Logisch: de zoekmethode gaat een stuk sneller dan het opsporen en overtuigen van (onwillige) getuigen om mee te werken aan het proces. De techniek doet de rest.

Gezichtsherkenning gaat sneller en beter dan vijf, zes jaar geleden. De technologie wordt goedkoper en het aantal foto’s op internet explodeert. Zoeken in online bestanden naar boefjes is een fluitje van een cent. En precies daartegen maken rechtsgeleerden, de Federal Trade Commission en het Congres grote bezwaren. De overheid krijgt zo wel heel veel macht om naast verdachten ook een referentiecheck te maken van iedereen in de (directe) omgeving. Law enforcement goes 2.0 zou je kunnen zeggen, met alle juridische vraagstukken van dien.

Commerciële bedrijven profileren gebruikers al op basis van data over hun internetgedrag. En dat gaat heel ver. Mag ik u voorstellen aan Max Schrems, een Oostenrijkse rechtenstudent? Hij leunt op het resultaat van een simpele vraag aan Facebook. Mag ik van u alle persoonlijke gegevens die u van mij heeft opgeslagen? Facebook, officieel gevestigd in Dublin (Ierland) valt onder Europees privacywetgeving. En daarin staat het recht om te weten welke gegevens instanties of bedrijven van individuen opslaan of gebruiken. Het resultaat van Schrems vraag is overigens 1222 pagina’s. En dat is lang niet alles. Facebook houdt, naar eigen zeggen, gegevens achter.

Wie deze grote databestanden over individuen enerzijds combineert met de operationele vraagstukken van het opsporingsapparaat stuit al snel op lastige  vraagstukken in het recht. Hoogleraar ICT & Rechtstaat Mireille Hildebrandt (Radboud Universiteit Nijmegen) hield precies over over dit onderwerp haar oratie, eind vorig jaar. In een interview over die oratie [pdf] stelde zij: ‘Wie volledig doorrekenbaar is, kan volledig worden gemanipuleerd. de rechtsstaat bestaat om ons daartegen te beschermen. De burger moet greep krijgen op die onzichtbare doorzoekingen.’ Zoals Schrem probeerde bij Facebook.

Haar standpunt spreekt mij om één belangrijke reden erg aan. Nu lijkt privacy vooral een individuele keus. Ik moet immers zelf weten of ik wil facebooken, twitteren, flickren. Hildebrandt stelt echter dat de (rechts)staat daarin óók een taak heeft. Zeker als zo ongecontroleerd en ondoorzichtig van die gegevens gebruik kan worden gemaakt. De taak en rol van de staat als behoeder van individuele rechten dreigt nog wel eens onder te sneeuwen in het debat over privacy op internet. En zij zwengelt dat, mijn inziens, terecht aan. Mocht u twijfelen over het nut en de noodzaak van dat debat, kijk dan even naar het filmpje van Max Schrems. Schokkend.

Reacties (19)

#1 HansR

En precies daartegen maken rechtsgeleerden, de Federal Trade Commission en het Congres grote bezwaren.

En hier op Sargasso gisteren een artikeltje over een wet waarmee je onbeperkt vastgezet kan worden. Goedgekeurd door het congres natuurlijk.

Die rechtsgeleerden, de Federal Trade Commission en het Congres liggen blijkbaar in een spagaat. Ik begrijp iig niet waarom de een wordt goedgekeurd en men van het andere een probleem maakt.

Zijn de eigenbelangen bij het een gediend en bij het ander geschaad?

Ja, de individuele profilering kan onaangename zaken over congresleden naar boven brengen, rechtsgeleerden in diskrediet brengen en aantonen dat de commissie verkeerde argumenten gebruikt. Dat is vervelend want dan kun je anderen niet meer zomaar opsluiten.

Ik begrijp het wel.
het gaat om de bescherming van de bovenlaag.

Dit kan echt niet meer vanuit en door het systeem gecorrigeerd worden. Dit leidt tot een systeemfout.

  • Volgende discussie
#2 goochem

Ik snap steeds minder dat mensen nog willen werken met fb…de data-honger van die Zuckerberg neemt groteske vormen aan. Als je je realiseert dat jouw hele leven in handen komt van de commercie en de overheid, dan stop je daar toch mee? Kan je mooi een boek gaan lezen ipv je toch echt geen echte vrienden bedienen…..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 zmmmoc

Allemaal een tijdelijk vraagstuk. Geen enkel “sociaal medium” is het eeuwig leven beschoren. Dream Community, Hyves, Orkut, MySpace, Facebook, Twitter, uiteindelijk legt het allemaal wel een keer het loodje en verkassen we en masse naar de nieuwe hype. Op een dag zal die nieuwe hype een decentrale oplossing zijn waarbij geen enkele partij een enorme database bezit met al uw informatie. Probleem opgelost.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 HansR - Reactie op #3

Naief!

Gegevens worden doorgegeven, in beslag genomen, gecombineerd.
Gegevens in de cloud die beschikbaar zijn voor iedereen : nog erger.

#4 Marc W

Als je een beetje verder surft bij dat Youtube filmpje van Max S dan kom je ook allerlei conspiracy achtig filpjes tegen waarin de CIA de behind the scene’s oprichter is van Facebook. Hoewel ik dat graag alsnog als conspirary crap beschouw is het idee daarachter daarentegen redelijk bizar. Jaren zo niet eeuwen lang proberen geheime diensten zoveel mogelijk data/info over zoveel mogelijk mensen te verzamelen en te bewaren. Al in de 18de eeuw hadden alle landen in Europa bijvoorbeeld organisaties die brieven en andere post van diplomaten stiekem opende, las en weer zo goed als mogelijk verzegelde. De exacte cijfers weet ik niet meer maar de omvang van de Stasi schijnt bizar groot te zijn geweest. En nu? Nu geven we alles wat al die veiligheidsdiensten jaren lang zelf met moeite hebben proberen te achterhalen gewoon zelf gratis en vrijwillig weg. Goed of slecht? geen idee maar ik kan me voorstellen dat alle veiligheidsdiensten bijzonder blij zijn met al die sociale media die we en masse gebruiken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4.1 aynranddebiel - Reactie op #4

Dat valt denk ik nog wel mee. Informatie waar een veiligheidsdienst echt in geïnteresseerd zou zijn zet ik niet op Facebook. Op basis van mijn facebook alleen zou het zelfs lastig zijn mijn politieke voorkeur te achterhalen. Met name omdat ik daar ook mijn vrienden en familie niet mee wil lastigvallen.

Mijn sociale-media-identiteit is een vrij banale facade.

#4.2 Marc W - Reactie op #4.1

Waarschijnlijk ben jij wat voorzichtiger dan andere internetgebruikers maar ongetwijfeld als ze willen weten wie je bent weten ze waarschijnlijk exact wie er achter ” aynranddebiel” schuill gaat…en dat pseudoniem is al veel zeggend :) en je uit je commentaren hier op Sargasso en wellicht op andere fora valt ongetwijfeld een profiel op te stellen over je politieke voorkeuren. Koppel daar ook nog eens andere internet activiteiten aan zoals het zoeken bij google, Bol.com en amazon.com etc….. (Tenzij je doelbewust sinds de dageraad van internet steevast op internet anders voordoet dan in real life :).

Daarnaast zijn het ook minder spannende zaken als politieke voorkeuren en zoektochten op google naar diesel, kunstmest en mobiele telefoons waar recherches en FBI-achtige lieden in geïnteresseerd zijn. Klaarblijkelijk laten veel facebookers en twitteraars een fraai en eenvoudig te traceren spoor achter van waar ze zich bevinden. Een van de voorbeelden die genoemd werd was dat vroeger de FBI/Recherche handen vol had aan het achterhalen waar alle mogelijke verdachten zich bevonden tijdens een misdaad in het verleden, zoals het bekijken van surveillance tapes, hotel registers uitpluizen, getuigen verklaringen van alibi’s checken etc (nouja kijk je gemiddelde crime serie er op na) dankzij sociale media waar schijnbaar hele hordes gebruikers de hele dag laten weten wat ze waar aan het doen zijn is dat tegenwoordig eenvoudiger te traceren.

  • Volgende reactie op #4.1
#4.3 aynranddebiel - Reactie op #4.2

Ongetwijfeld, maar het heeft niet zo veel zin om bijvoorbeeld Facebook in het bijzonder te mijden.

Misschien is het wel een idee om actief desinformatie over jezelf te gaan verspreiden.

#4.4 weerbarst - Reactie op #4.1

Alle sites die jij bezoekt met fb integratie (like buttons, fb user auth etc.) linken in de FB backend via je IP en useragent en andere kenmerken je surfgedrag aan je FB user.

  • Vorige reactie op #4.1
#4.5 Sil - Reactie op #4.4

Daar helpt Ghostery erg goed tegen.

#4.6 weerbarst - Reactie op #4.5

of een dns blacklist (nullzone), het probleem is nu echter dat sommige software afhankelijk is van fb integratie voor goed functioneren.
bijvoorbeeld tinychat, als je facebook geblockt hebt in dns doet dat het niet meer. (volstrekt onnodig overigens)

#5 Yevgeny Podorkin

Waarom we dit met z’n allen willen en er niet of nauwelijks tegen protesteren? Omdat we oerinstinct/ angst liever uitbesteden. Met als eindresultaat de hele maatschappij in een security drukverband elk risico weggenomen alles onder de hoede van Het Wakend Almachtig Oog. Ja, en dat is al zo sinds we rechtop leerden lopen.…a.k.a. de rol die afgoden/ religie eeuwen geleden vervulden.

Met Opstelten en Donner als Opperpriester, prediker, medicijnman…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Johan

http://www.lexisnexis.com/en-us/home.page

Make more accurate, timely and informed decisions by connecting seemingly unrelated pieces of data to create a multi-faceted view of a subject with LexisNexis® Government and Law Enforcement solutions.

Make more accurate, timely and better informed decisions with LexisNexis® Data & Analytic Solutions. We leverage more than 10,000 data sources and gather information from more than 25 billion public and proprietary records.

Kan niet anders of de databases van dit oa mining en warehousing bedrijf (gevestigd in Virginia!), REED Elsevier dochter wordt mede gevuld met data van o.a facebook.

Its a brave new world.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 abjectief

Gebruik voor facebook een aparte browser, op die manier blijft de fb integratie functie onbenut. Houdt er rekening mee dat facebook vaak meegewogen wordt in een sollicitatie, ben dus voorzichtig met wie en wat, of houdt er een schone versie naast, de toekomstige baas hoeft heus niet te weten dat je in het weekend een blowende zuipschuit bent. Voor de rest, zie:

http://www.fastcompany.com/1758259/how-to-block-facebooks-face-recognition-and-tighten-other-privacy-settings

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie