Ontdek je plekje (9)

Dankzij mijn anonieme tipgever kwam ik afgelopen weekend terecht in het Multatuli museum. Ik was al vaker zijn standbeeld gepasseerd dat fier de wind aan de Singel trotseert, maar dat er een museum is van deze meest omstreden Nederlandse schrijver, had ik nog nooit gehoord. En zo toog ik naar de Korsjespoortsteeg 20; een straat waar eveneens een aantal huizen met rode lampen zijn te vinden en dat is toch een plek die je niet zou verwachten. Het huis is echter het geboortehuis van Multatuli en hij heeft er de eerste twee jaar van zijn leven doorgebracht.

Op de belverdieping is een klein kantoor voor de beheerder te vinden en een gigantische boekenkast met daarin alle drukken van het werk dat van de schrijver is verschenen, maar ook al het werk dat over hem is geschreven. Ik schat een totaal van ongeveer 750 boeken. Een smalle trap leid je uiteindelijk naar het ‘echte’ museum. Daarin heeft men allerlei attributen neergezet die een indruk moeten geven van zijn werkkamer die hij natuurlijk nooit daar heeft gehad. Zo staan er de secretaire waaraan hij schreef, zijn boekenkast met inhoud, waarbij het opvalt dat veel boeken de tand des tijds in anderhalve eeuw tijd maar nauwelijks hebben weten te doorstaan, maar ook de chaise longue waarop hij in 1887 op 67 jarige leeftijd is gestorven. En verder natuurlijk nog wat snuisterijen.

In de aangrenzende kamer was een tentoonstelling te zien over de biografen van Multatuli. Dit thema was natuurlijk gekozen omdat in 2002 de vuistdikke biografie ‘Multatuli. Leven en werk van Eduard Douwes Dekker 1820-1887‘ van Dik van der Meulen werd uitgebracht. In 2003 werd deze zelfs onderscheiden met de AKO literatuurprijs. In de vitrines zijn de belangrijkste biografieën die in de loop der tijd over Multatuli zijn geschreven, te zien en voorzien van informatie. Een biografie is mijns inziens interessanter om te lezen en het leven van de biografen kan me maar een weinig interesseren. Deze keuze vond ik daarom opmerkelijk, maar het thema wijzigt jaarlijks rond Multatuli’s geboortedatum op 20 maart, zodat het de moeite waard is jaarlijks een bezoek af te leggen.

De beheerder van het museum kon echter veel meer van mijn vragen beantwoorden. Nu zal ik niet alles uit de school klappen, maar een aantal details wil ik wel even noemen. Allereerst verbaasde het me dat ik de eerste drukken van Max Havelaar en zelfs het handschrift dat hij naar Jacob van Lennep had gestuurd, gewoon in mijn handen mocht houden. Normaal gesproken dienen daar stoffen handschoenen bij aan te pas te komen en is zelfs een zuchtje adem van een argeloze bezoeker te veel. Maar hier mocht ik er doorheen bladeren alsof het mijn eigen boeken betrof. Ten tweede is Multatuli één van de eerste gecremeerden van Nederland geweest. Het enige crematorium was in die tijd namelijk in Gotha (Dld.) waar ze Multatuli na drie dagen treinreis naartoe hebben gebracht om hem vervolgens eigenhandig in de oven te mogen duwen. Ten derde is Multatuli twee keer getrouwd geweest en met zijn tweede vrouw had hij al een relatie tijdens het huwelijk met zijn eerste. Deze accepteerde dat en zelfs in die mate dat ze op uitnodiging van Multatuli en op kosten van zijn tweede vrouw -want Multatuli was een opportunist en daardoor ook een verkwister en zelfs niet eens in staat om voor zijn vrouw en kinderen te zorgen- met z’n drieën en de kinderen in één huis samen hebben gewoond. Na een jaar was de harmonie echter ver te zoeken en is zijn eerste vrouw op aandringen van de kinderen vertrokken en hebben ze elkaar nooit meer gezien. In 1877 overleed zijn eerste vrouw en vanaf dat moment heeft Multatuli nooit meer een letter op papier gezet.

Multatuli museum