Onderzoek naar wat ExxonMobil wist van klimaatverandering breidt zich uit

In Nederland is het wachten op het hoger beroep in de klimaatzaak en op de wijze waarop het kabinet de uitspraak van de rechtbank in de tussentijd uit denkt te gaan voeren. In de VS stapelen de klimaatzaken zich ondertussen op. Naast verschillende rechtszaken tegen de overheid onderzoeken 17 aanklagers in de VS de mogelijkheden om samen te gaan werken in het onderzoek naar klimaatgerelateerde initiatieven, zoals

ongoing and potential investigations into whether fossil fuel companies misled investors and the public on the impact of climate change on their businesses.

De coalitie bestaat uit openbaar aanklagers uit Californië, Connecticut, District of Columbia, Illinois, Iowa, Maine, Maryland, Massachusetts, Minnesota, New Mexico, New York, Oregon, Rhode Island, de Maagdeneilanden, Virginia, Vermont en Washington.

Schneiderman, de New Yorkse openbaar aanklager die in november vorig jaar als eerste een onderzoek naar Exxon startte, sprak stevige woorden over het verantwoordelijk houden van bedrijven die frauduleuze activiteiten hebben ontplooid met betrekking tot klimaatverandering:

Everyone from President Obama on down is under a relentless assault from well-funded, highly aggressive and morally vacant forces that are trying to block every step by the federal government to take meaningful action. So today we are sending a message that at least some of us, actually a lot of us, in state government are prepared to step into this battle with an unprecedented level of commitment and coordination.

If there are companies —whether utilities or fossil fuel companies— committing fraud in an effort to maximize their short-term profit at the expense of the people we represent, we want to find out about it and want to expose it and we want to pursue them to the fullest extent of the law, prosecute them to the fullest extent of the law.

De openbaar aanklagers maakte weinig details bekend over hun plannen of over lopende onderzoeken. Al was wel duidelijk dat de openbaar aanklagers gaan samenwerken in het onderzoek naar mogelijke misleiding door ExxonMobil van investeerders en het publiek over de gevolgen van de eigen bedrijfsvoering voor klimaatverandering. De openbaar aanklagers gaan daarnaast samenwerken om belangrijke wetgevings- en beleidsinitiatieven met betrekking tot klimaatverandering te beschermen tegen aanvallen van de olie-, gas- en kolenindustrie.  Ook anticipeerde Schneiderman op een mogelijk verweer van ExxonMobil dat de onderzoeken en aanklachten de vrijheid van meningsuiting in gevaar zouden brengen:

The First Amendment, ladies and gentlemen, does not give you the right to commit fraud. Every attorney general does work on fraud cases, and we are pursuing this as we would any other fraud matter. You have to tell the truth, you can’t make misrepresentations of the kinds we’ve seen here.

ExxonMobil reageerde inderdaad binnen enkele uren met een persverklaring, waarin ze het onderzoek als een aanval op de vrijheid van meningsuiting betitelde. Ook op Twitter ging ExxonMobil in het tegenoffensief:

Vooralsnog zijn er geen tekenen dat het Nederlands openbaar ministerie vergelijkbare onderzoeken tegen ExxonMobil of Shell overweegt.