Nieuw corruptieschandaal in Slowakije

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-02-2022
Serie:

ACHTERGROND - Slowakije heeft sinds begin dit jaar een nieuwe regering van sociaal-democraten die de absolute meerderheid hebben in het parlement. Een corruptieschandaal ging hieraan vooraf. Nu zijn er nieuwe onthullingen over corruptie bij de rechterlijke macht. 

De President van Slowakije, Ivan Gašparoviç, brengt deze week een bezoek aan Nederland. Hij besprak met de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer “de aanpak van de financieel-economische crisis in Europa. Daarbij ging het vooral ook om de consequenties die deze aanpak heeft voor het draagvlak onder de bevolking in de EU-lidstaten.” Vorig jaar viel de rechtse regering in Slowakije over het Europese noodfonds. Dat wil zeggen, de oppositie dwong de centrum-rechtse regering van premier Radicova tot aftreden, waarna het parlement inclusief de oppositie alsnog het noodfonds goedkeurde.

Begin dit jaar won de sociaal-democratische oppositiepartij Smer-SD van Robert Fico de absolute meerderheid in het parlement. Fico steunt de huidige Europese aanpak van de crisis en je zou uit zijn overwinning kunnen afleiden dat er in Slowakije voldoende draagvlak is voor steun aan Griekenland, de begrotingsnormen van de EU en de daarvoor noodzakelijke bezuinigingen. Maar net als in het parlement werd de stemming onder de bevolking ook meer bepaald door binnenlandse motieven. De kiezers hadden genoeg van de met schandalen omgeven oude regering en zetten hun kaarten dus massaal op Fico.

Vlak voor de verkiezingen in maart zorgde het corruptieschandaal dat bekend werd onder de naam Gorilla voor grote opschudding. In ruil voor grote bijdragen aan de partijkas van de centrum-rechtse regeringspartij SDKU-DS kreeg de investeringsmaatschappij Penta voorrang bij publieke aanbestedingen, de privatisering van energiemaatschappijen en het vliegveld van Bratislava. De verwachting dat extreem-rechts van deze affaire zou profiteren kwam echter niet uit. Fico, ook niet geheel onschuldig aan de corrupte politieke cultuur in het land, won glansrijk. Voor het eerst sinds 1989 regeert er nu in Slowakije weer één partij. Als hij maar geen voorbeeld neemt aan buurman Orbán in Hongarije,  waarschuwde de Pravda uit Bratislava de dag na de verkiezingen. De verkiezingsuitslag gaf aan dat in Slowakije etnische spanningen minder sterk spelen dan bij de buren, maar Fico staat wel voor de uitdaging de jeugd van de Hongaarse minderheid meer perspectief te bieden.

De belangrijkste opgave van de nieuwe regeringspartij is het vasthouden en versterken van het draagvlak dat de verkiezingen hebben opgeleverd. Hoe laat je zien dat niet alle politici corrupte zakkenvullers zijn? Een nieuw schandaal over corruptie bij de rechterlijke macht maakt het er niet makkelijker op.

De documentaire van Zuzana Piussi, “De ziekte van de derde macht“, gaat weliswaar niet direct over politici, maar voedt ongetwijfeld de opvatting dat “die daarboven” allemaal samenspannen tegen “ons gewone mensen”. De Slowaakse rechtspraak wordt gedomineerd door een groep magistraten die geld verdienen aan uitspraken ten gunste van maffieuze organisaties. Zeventig procent van de bevolking heeft geen vertrouwen in het Slowaakse rechtssysteem. De huidige minister van Justitie, Tomáš Borec, heeft zelfs verklaard dat ‘de situatie niet slechter kan worden dan hij nu is.’ Tegenstanders van de corrupte clan worden effectief uitgeschakeld door Štefan Harabin,  communistisch oud-rechter, goede vriend van voormalig premier Vladimír Mečiar  en al jaren voorzitter van het hooggerechtshof. Harabin zou indirect verantwoordelijk zijn voor de zelfmoord van zijn kritische collega Majchrák en de dood van rechter Marta Lauková die weigerde mee te werken aan het vrijlaten van een verdachte van mensensmokkel. Naar aanleiding van deze zaken heeft een groep rechters een nieuwe organisatie opgericht: Voor een transparante justitie. Een kentering is nu mogelijk. Maar intussen loopt Piussi wel gevaar veroordeeld te worden voor haar film en kunnen ook de vele mensen die in een handtekeningenactie haar steunen vervolgd worden omdat de film ook illegaal opgenomen beelden bevat.

Kortom, een flinke uitdaging voor een regering die draagvlak wil verwerven en vasthouden bij een wantrouwende bevolking.

 

Reacties (1)

#1 Bismarck

De kiezers hadden genoeg van de met schandalen omgeven oude regering en zetten hun kaarten dus massaal op Fico.

Dit komt wat overdreven over. De sociaaldemocraten waren voor de verkiezingen ook al veruit de grootste partij en gingen maar 10% omhoog (van 34 naar 44%). Het was dus een minderheid aan Slowaken die de sociaaldemocraten aan een meerderheid aan zetels hielp (ziedaar wat kiesdrempels doen voor je democratische legitimatie).