Kunst op Zondag | Zelfportret

Een reactie op de vorige KoZ (Spiegel) van Rigo Reus inspireerde tot het thema van vandaag: het zelfportret.

De geachte reacteur stipte een technische kwestie aan: “Er zijn nogal wat zelfportretten van schilders die dus via een spiegel geschilderd zijn. Interessant is dan, hoe lost me dan het verschijnsel van de linkshandigheid op als de schilder rechtshandig is? (Escher, Rembrandt?)”.
Dat ‘probleem’ losten veel kunstenaars op door de handen niet af te beelden. Met name in het ‘pasfoto-zelfportret’. Niets meer en minder dan het hoofd.

Ook de nieuwe vormgeving van Sargasso inspireerde tot het thema van vandaag. In de nieuwe omgeving kun je een afbeelding aan je reactie toevoegen: de gravatar. Tot nu toe zagen we cryptische plaatjes, foto’s van de pasfotograaf of ‘nickname look a likes’. Maar geen zelfportretten. Misschien dat het thema inspireert tot het maken van even fraaie zelfafbeeldingen, als menig kunstenaar voor u deed. Het zou de gravatar veel persoonlijker en interessanter kunnen maken.

De regelmatige bezoeker van Sargasso’s virtuele kunstgalerie is gewend dat de redactie de beelden bij de thema’s verzamelt en tentoonstelt. Dat pakken we vandaag anders aan. Een virtuele galerie biedt immers, meer dan een gewone galerie, de mogelijkheid tot interactie.

We vragen je, door middel van afbeeldingen of links zelfportretten van kunstenaars te presenteren, die jij het mooist of het opvallendst vind. Uiteraard met enige toelichting: wie is de kunstenaar en waarom vind je het een bijzonder zelfportret. Smeuïge details over het portret zijn natuurlijk welkom.

We geven wat schoten voor de boeg.

Pasfoto.
Het zelfportret als pasfoto. De meest bekende variant. Van Vincent van Gogh zijn aardig wat zelfportretten in musea te zien. Meestal zijn wat getormenteerde smoel met karakterisieke baard. Juist dat ene zelfportret zonder baard scoorde goed ($71,500,000) in de top 50 duurst geveilde schilderijen.

Ook Kasimir Malevich deed het met (1878) en zonder baard (1933).

Pose.
De laatste kan evengoed vallen onder het geposeerde zelfportret. Is Joseph Ducreux hier de van de arbeid moe en voldane kunstenaar of de luie kunstenaar?

Penseel, palet en ezel.
Naast het ‘pasfoto-zelfportret’ zijn zelfportretten met penseel, palet of ezel een veel voorkomend visitekaartje op doek. William Orpen (1913).

Parafernalia.
We zien we ook veel zelfportretten waarop de kunstenaar zich voorzien heeft van de meest uiteenlopende versierselen. Frida Kahlo (“I paint self-portraits because I am so often alone, because I am the person I know best“), portreteert zichzelf hier met ‘gebroken halsband en zwaluw’ (1940).

Het naakt.
Schilders die zichzelf portretteren met hun naaktmodel, zoals Ernst Ludwig Kirchner (links – Kirchner als soldaat met model op de achtergrond), maar natuurlijk ook “gewoon” zichzelf, zoals op de bizarre zelfportretten van Egon Schiele (rechts).

Het zijn zo maar wat voorbeelden. We zijn benieuwd naar de door jou bewonderde zelfportretten. Als het vandaag een beetje mooie tentoonstelling wordt, publiceren we volgende week Sargasso’s zelfportrettenlijst.

(Wegens technische problemen op de pc is deze KoZ later gepubliceerd dan gebruikelijk. Excuses).