Kunst op Zondag test een Fieldlab-museumdag

VERSLAG - Mijn laatste museumbezoek was op 12 december 2020. De honger naar een echt bezoek aan een kunsttempel neemt met de dag toe. Toen de pilots van Fieldlab werden aangekondigd, zat ik op het puntje van mijn stoel. Dinsdagmiddag 12 april kwam het verlossende bericht. Een tweet van de Stichting Museumkaart: “Je kunt vanaf nu reserveren!”
Noordbrabants Museum in Den Bosch, here I come!

Poëzie van de Peel in het Noordbrabants Museum © foto Wilma Lankhorst.

“Je kunt vanaf nu reserveren! Van 19 t/m 25 april gaan 17 musea open voor een pilot van het ministerie van OCW.
Museumkaarthouders kunnen zich aanmelden voor een museumbezoek en een gratis sneltest.
Reserveer snel, wat op = op!”

Fieldlab, houd afstand © foto Wilma Lankhorst.

Ik klik op de meegestuurde link en kom op de keuzepagina. Mijn eerste optie is het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Zonder probleem heb ik binnen twee minuten een bevestiging. Voor het vereiste toegangsbewijs moet ik een app installeren. Dan volgt de testaanvraag. Hiervoor moet ik een tweede app downloaden, het digitale spoor wordt zo verder verspreid. Daar zit ik niet echt op de wachten, maar voor deelname aan deze test heb ik geen alternatief. Met tegenzin accepteer ik de app-voorwaarden. Na dit dilemma verschijnen er drie testlocaties op mijn scherm. De dichtstbijzijnde is op 27,5 kilometer, de tweede optie ligt op ruim 53 kilometer en de derde op bijna 60 kilometer vanaf mijn woonplaats.

Fieldlab Gelre Dome coronatest © foto Wilma Lankhorst.

Hoe ver is het naar de testlocatie?

Zevenentwintig kilometer … dat is een kleine tegenvaller. Maar ik zet door en onderzoek of deze locatie met het openbaar vervoer bereikbaar is. Ik woon bijna naast een treinstation, dus dat lijkt me de meest duurzame optie. 9292 ov leert me dat ik (voor een enkele reis) bijna een uur nodig heb met trein, bus en twee korte wandelingen. De andere twee testopties laat ik na dit resultaat maar voor wat ze zijn. Conclusie: niets is voor niets, je moet wat overhebben voor een gratis test en deelname aan een Fieldlab-evenement.

Poëzie van de Peel-zaalimpressie © foto Wilma Lankhorst.

Poëzie van de Peel

Op het plein voor het museum verzamelen zich steeds nieuwe bezoekers. Ze hebben allemaal hun smartphone in de aanslag. Vóór ik me kan gaan laven aan de Poëzie van de Peel wordt mijn coronatestresultaat bekeken. Binnen volgt de controle van de museumkaart en het online entreebewijs. De museummedewerkers én de bezoekers hebben er zin in. Op zaal is het gezellig druk. We dragen allemaal een mondkapje en iedereen houdt keurig afstand. Ter voorbereiding op mijn bezoek heb ik een aantal vragen voorgelegd aan het team van de afdeling marketing & communicatie.

Bakelse heikant Peelland (1940-1945) © Martien Coppens Collectie Het Noordbrabants Museum © Martien Coppens – Nederlands Fotomuseum.

Wat was de aanleiding voor deze tentoonstelling?

“De aanleiding van de tentoonstelling is dat we regelmatig het werk van Brabantse kunstenaars met elkaar willen combineren in een presentatie op zaal”, aldus Yvonne Keulaars.
De Peel is een hoogveengebied op de grens van Noord-Brabant en Limburg.

Dorpsvrouw Peel ( 1932-1933) © Martien Coppens, Collectie Het Noordbrabants Museum © Martien Coppens – Nederlands Fotomuseum.

Hoe kwam de titel Poëzie van de Peel tot stand?

“De titel refereert eigenlijk naar het werk van Johan Claassen, Martien Coppens en Gerrit van Bakel. De Peel dient als vruchtbare grond voor deze drie gevestigde kunstenaars. Ondanks de verschillen in discipline, vormen de werken een dynamisch geheel. Ze vullen elkaar als het ware op een ‘poëtische manier’ aan en gaan in dialoog met elkaar door de werken in één presentatie te tonen,” aldus Keulaars.

Poëzie van de Peel werken op papier © Johan Claassen © foto Wilma Lankhorst.

Hoe is de expositie ingedeeld?

“De tentoonstelling is ingericht door conservator Hans November. Hij heeft een selectie gemaakt uit de werken van de drie kunstenaars. Alle werken zijn afkomstig uit onze eigen collectie. Ook heeft hij ervoor gekozen om het bruin van de turf, dat werd gewonnen in de Peel, te laten terugkomen in de vormgeving van de tentoonstelling. De tentoonstelling stond eerst in de zalen waar nu Eva Jospin: Paper Tales te zien is. Door de ‘sluiting’ van het museum hebben we de tentoonstelling Poëzie van de Peel helaas naar een iets kleinere zaal moeten verplaatsen. Maar zo is Poëzie van de Peel hopelijk wel langer te zien voor het publiek. De expositie staat nu gepland t/m 30 mei 2021”.

“De drie Brabantse kunstenaars bezetten een
unieke plaats in de Nederlandse hedendaagse kunst.
Ze zijn nu samen te zien in het museum.”

Hans November, conservator 20ste- en 21ste-eeuwse kunst

Van welke kunstenaars is hier werk te zien?

In “Poëzie van de Peel” wordt het werk van drie Brabantse kunstenaars gecombineerd. Martien Coppens (Lieshout 1908-1986 Geldrop), Gerrit van Bakel (Ysselsteyn 1943-1984 Deurne) en Johan Claassen (Beek en Donk, 1934). Deze drie kunstenaars zijn ieder op hun eigen manier onlosmakelijk verbonden met het boerenleven in de Peel. Ondanks de verschillen in discipline hanteren ze dezelfde thema’s: de boerengemeenschap, de cyclus van seizoenen, het leven met de elementen en de verbondenheid met de natuur.

Fotoimpressie © Martien Coppens © foto Wilma Lankhorst.

Martien Coppens

Martien Coppens was fotograaf. In verschillende zwart-wit fotoseries, legde hij het landschap en de bewoners van de Peel vast. Coppens zag in de verweerde gezichten en rauwheid van de plattelandsbevolking een zekere romantiek. Volgens hem bezaten deze boeren een intuïtieve levenswijsheid. Naast portretten van de Peel-bewoners fotografeerde Coppens het veenlandschap zelf. Denk hierbij aan boomstronken en takken, het zogenaamde kienhout, en alles wat hij daarin tegenkwam.

Konijntje (1978-1980) © Gerrit van Bakel © foto Wilma Lankhorst.

Gerrit van Bakel

Als boerenzoon zag Gerrit van Bakel hoe technische vernieuwingen het boerenbedrijf en het werk veranderde. Volgens Van Bakel verstoorde deze technische ontwikkelingen ‘de harmonie van het karrenspoor, de verbondenheid tussen land en boer.’ In zijn kunst probeerde Gerrit van Bakel deze verdwenen harmonie weer terug te vinden. Zijn werk is in drie periodes in te delen: een vroege periode met schilderijen en werken op papier, de ‘multiplex-periode’ waarin hij meubels, kinderspeelgoed en objecten in multiplex creëerde. De derde periode is de ‘machine-periode’ met kinetische kunst. De ‘machines’ van Van Bakel zijn objecten gemaakt van staal (metaal) die werken op natuurkrachten zoals zonlicht, koude, regen en wind. Het werk uit deze machine-periode wordt ook wel vergeleken met het werk van de Duitse kunstenaar Joseph Beuys (1921-1986) en de Vlaamse artiest Panamarenko (1940-2019).

Poëzie van de Peel-zaalimpressie © foto Wilma Lankhorst.

Johan Claassen

Centraal in de zaal staat een werk van Johan Claasen. Claassen is een veelzijdig artiest: hij is schilder, tekenaar, beeldhouwer en assemblagekunstenaar. Voor zijn assemblages gebruikt Claassen oude boerenwerktuigen die hij als werktuig onbruikbaar maakt. Zijn werk gaat vaak over menselijke werkzaamheid in de natuur, de liefde en alledaags geluk. In het creatieproces verwerkt hij verschillende disciplines als vanzelfsprekend tot één geheel. Claassens werk kent een mix van melancholie en humor en het heeft een sterk associatief karakter. De een ziet in Claassens werk voodoo-achtige en primitieve invloeden. Mijn gedachten gaan naar de creaties van Jeroen Bosch, die andere beroemde Brabander.

Voce Sonora (1985) © Johan Claassen © foto Wilma Lankhorst.

Poëzie van de Peel is (onder voorbehoud van de coronamaatregelen) t/m 30 mei 2021 te zien in het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Volg via deze link het laatste nieuws.

© tekst Wilma Lankhorst.
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan het Noordbrabants Museum en de genoemde kunstenaars. Als foto’s zijn gemaakt door Wilma Lankhorst, ten behoeve van de publiciteit voor de genoemde tentoonstelling.