De Ghanese kunstenaar El Anatsui (1944) verwierf faam met ontzagwekkend fraaie kunstwerken van wegwerpmaterialen. Op dit moment houdt hij een expositie in het Tate Modern: Behind the Red Moon. Met dank aan een zekere Japanse autofabrikant.
Op het eerste gezicht denk je dat je te maken hebt met een weefwerk. Bij nader kijken wordt echter duidelijk dat er gebruik is gemaakt van niet voor de hand liggende materialen. Zo maakte El Anatsui tal van werken van flessendoppen, nadat hij in 1998 een zak met doppen van bierflesjes langs de kant van de weg vond. De troosteloze aanblik deed hem mijmeren over de rol die alcohol speelde in de slavernijhandel, zo vertelt hij.
Kolonialisme
Eerlijk gezegd vind ik dat soort associaties wat al te gemakkelijk en clichématig. Het is echter een thematiek die een doorlopende lijn vormt in het werk van de Ghanees. In het begin van zijn carrière brak hij traditionele aardewerken kruiken die hij dan weer gedeeltelijk en vervormd aan elkaar lijmde. Dat symboliseerde dan de reconstructie van het Afrikaanse continent, dat door kolonialisme stuk was gebroken.
Verstilling
Wat mij aanspreekt in het werk van deze kunstenaar is echter de verstilling en het ontzag dat het weet op te roepen, de dynamische vormen en de visuele toespelingen op traditionele Afrikaanse motieven en patronen, en dan blijkt het werk zelf te bestaan uit weggeworpen consumptieartikelen. Dat getuigt van zelfspot en tegelijkertijd van een melancholische houding.
Hieronder een greep uit het werk van El Anatsui:
Brooklyn Museum (foto: Garret Ziegler)
National Museum of Ethnology, Osaka (foto: Muzina Shanghai)
National Museum of Ethnology, Osaka (foto: Muzina Shanghai)
National Museum of Ethnology, Osaka (foto: Muzina Shanghai)
Old Man’s Cloth, The British Museum (foto: John Weiss)
(foto: John Mannion)
Pui van het museum Galliera, Parijs (foto: Jean-Pierre Dalbéra)