Het debat in Nederland over genetisch gemodificeerd voedsel is een beetje verstomt. Als het nog over genetische modificatie gaat, dan vooral vanwege de dieren en vooral door één partij.
Maar dat wil niet zeggen er niets gebeurd en dat een debat minder wenselijk is. Op Europees niveau worstelt men behoorlijk met deze materie. En intussen maken verschillende landen daarom verschillende keuzes.
Om het debat meer structuur te geven, heeft minister Cramer COGEM gevraagd om wat criteria op te stellen. En daar is best wel een lezenswaardig stuk uit gekomen (pdf is leesbaarder). Een goed uitgangspunt voor een discussie over de lange termijn rol van GGO’s in onze voedselvoorziening. Sterker nog, het debat zou nog breder moeten gaan over waar wij naar toe willen de komende 25 jaar op dit vlak. Er zijn wel wat discussiestukken, maar ik mis nog een breed publiek debat. Misschien dat dit helpt.
In het stuk staat een interessante opmerking:
“De COGEM signaleert dat het doorvoeren van een beoordeling op duurzaamheidsaspecten voor gg-gewassen zou kunnen leiden tot vragen rond de duurzaamheid van bepaalde conventionele gewassen en teeltmethoden die momenteel niet op een dergelijke manier wordt beoordeeld. De COGEM merkt daarbij op dat het afwijzen van een gg-gewas op sociaal-economische argumenten, terwijl deze in dezelfde mate van toepassing zijn op conventionele gewassen die niet aan deze criteria getoetst worden, op onbegrip kan stuiten.”
Oftewel, als je de discussie over GGO’s begint, moet je ook over bestaande methoden praten.
Afijn, ik ga niet nu het hele rapport behandelen maar wil u wel graag de 9 criteria meegeven waar het rapport mee komt. Die verdienen wel wat aandacht:
Maatschappelijk nut
1. De productie van gg-gewassen leidt tot een opbrengstverhoging, levert een bijdrage aan de oogstzekerheid of biedt een andere vorm van maatschappelijk nut.
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: oogstzekerheid, voedselzekerheid, voedselkwaliteit, milieuvoordeel, kostenbesparing, recreatie.
Welvaart & economie
2. De productie en het gebruik van gg-gewassen draagt op gelijke wijze bij aan de (lokale) welvaart en economie en leidt waar mogelijk tot een verbetering.
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: werkgelegenheid, efficiëntie productieproces, productiviteit,
winst.
Welzijn & gezondheid
3. De productie en het gebruik van gg-gewassen zorgt ervoor dat het welzijn en/of de gezondheid van de werknemers, lokale bevolking en de consument gelijk blijft en waar mogelijk verbetert.
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: mensenrechten, arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden.
(Lokale) voedselvoorziening
4. De productie en het gebruik van gg-gewassen zorgt ervoor dat de lokale voedselvoorziening gelijk blijft en waar mogelijk verbetert.
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: voedselzekerheid en eerlijke handel.
Cultuurwaarden
5. De productie van gg-gewassen biedt in het betreffende land of regio, indien gewenst, ruimte voor behoud en voortzetting van specifieke cultuurwaarden of andere lokale toepassingen (zoals bouwmaterialen, medicijnen).
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: lokale toepassingen en tradities, autonomie lokale bevolking.
Keuzevrijheid
6. De keuzevrijheid voor ggo(-vrij) van zowel burger als bedrijfsleven wordt gewaarborgd bij de productie en de import van gg-gewassen.
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: etikettering ggo (-vrije) producten, productinformatie, co-existentie en innovatie- en onderzoeksvrijheid.
Veiligheid
7. De toelating en beoordeling van gg-gewassen op veiligheid voor mens en milieu vindt in het betreffende land plaats in overeenstemming met regelgeving op basis van internationaal geldende afspraken aangaande veiligheid voor mens en milieu.
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: voedselveiligheid en milieuveiligheid.
Biodiversiteit
8. De productie van gg-gewassen leidt a) niet tot een vermindering van de agrobiodiversiteit van het landbouwmilieu en versterkt deze waar mogelijk en b) niet tot een aantasting van beschermde of kwetsbare biodiversiteit
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: agrobiodiversiteit, beschermde of kwetsbare biodiversiteit, oorsprongsgebieden landbouwgewassen.
Milieukwaliteit
9. De productie en verwerking van gg-gewassen zorgt ervoor a) dat de kwaliteit van bodem, oppervlakte- en grondwater en lucht niet achteruit gaat en waar mogelijk verbetert en b) dat de emissie van broeikasgassen over de gehele keten (ontwikkeling, productie, verwerking, transport) neutraal blijft of afneemt ten opzichte van de conventionele landbouw.
Elementen die hierbij een rol spelen zijn: emissies schadelijke stoffen in bodem, oppervlaktewater en lucht, bodemvruchtbaarheid en weerbaarheid.
Overigens trekt AGD de bijzondere conclusie dat GGO’s dus helpen in de duurzaamheid. Ik heb dat nergens gelezen. Ik hoop dat ze dit niet doen alleen omdat ze graag meer GGO’s willen gebruiken en het modewoord “duurzaam” daarvoor dan maar als excuus gaan inzetten.
Reden te meer voor een publiek debat.
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
Mocht u uw ei kwijt willen bij de politiek naar aanleiding van bovenstaand stuk, gebruik dan de site van Mail de politiek.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.
Reacties (15)
Kijk ook eens naar Food.Inc ,een film die je nu kan downloaden met bittorrent. Mininova helpt je verder. De agressie van Monsanto is weerzinwekkend. Hun zaad wordt boeren door de strot gedrukt. Hun mais bezorgt een steeds groter deel van de mensheid diabetes. Afijn, kijk maar naar de film.
Tja, daar was ik al bang voor. Monsanto komt weer voorbij. Ja, dat is een problematisch bedrijf. Maar kan deze discussie even gevoerd worden over hoe we het graag zouden willen hebben. Kunnen we het daarna hebben over de vraag of de Monsanto’s van deze wereld daar een plaats in hebben.
we kunnen het alleen maar eens zijn met COGEM dunkt me … maar een aantal van die punten hebben betrekking op de wereld. En die wereld trekt z’n eigen GMO plan waarbij Europa voorlopig het achtelijke jongetje is.
Het is duidelijk dat er grote financiële belangen een rol spelen bij GMO’s, en daarom zouden we voorzichtig moeten zijn met het klakkeloos toelaten van allerlei experimenten. Want het zijn experimenten. Zelfs de oudste GMO’s hebben geen echte proefperiode achter de rug. Ze zijn allemaal redelijk snel op de markt gegooid, en helaas is er zelfs vaak informatie achtergehouden waaruit duidelijk bleek dat het schadelijke consequenties had.
Laat je niet verwarren door proponenten die blijven beweren dat GMO’s net zoiets zijn als gekweekte/geteelde planten/dieren. Een GMO is geen natuurlijk product, het is een combinatie van volledig vreemde deel-organismen, die samen worden gebracht op een manier zoals de natuurlijke evolutie het nooit zou doen. De lange termijn effecten zijn grotendeels onbekend, en de “voordelen” vallen ook nog eens tegen.
Bovendien verdringen deze mutaties, vooral door het agressieve protectionistische gedrag van de industrie, de locale variëteit, wat de gehele productie aanvalliger maakt voor ziektes, en de mogelijkheden tot aanpassing (denk aan de klimaatverandering) verminderd. Hoe meer verschillende soorten, en dan vooral soorten die we kennen, we hebben, hoe meer kans we hebben dat we ook – bij veranderende omstandigheden – een alternatief hebben. Ik noem maar als voorbeeld een bestendige graansoort ofzo.
Nee. Doe maar niet. Wees maar voorzichtig met die rotzooi. Goedkoop is duurkoop.
@TisMeWat: Maar “conventionele” landbouw is soms minstens net zo schadelijk voor de natuur. Meten met twee maten dus.
(geen verdediging van gmo)
@5 Steeph: Zeker. Ik zou er zelfs voor zijn alles op bio over te zetten. Klinkt misschien onmogelijk, maar het is zelfs zo dat bio genoeg kan opleveren ten opzichte van conventioneel, tegen betaalbare prijzen zelfs, of zelfs goedkoper. En dan heb ik het nog niet eens over de werkelijke kosten die niet in de conventionele landbouw haar prijzen worden meegerekend.
Ik mis in de aandachtspunten het hele vraagstuk rondom patenten en licenties een beetje. [leest nu de voorgaande reacties] Dat Monsanto & co steeds weer genoemd worden in dit soort draadjes, komt onder meer omdat de ontwikkeling en productie van GM gewas onlosmakelijk verbonden is met dat soort praktijken. Concurrenten kunnen in zeer korte tijd je GM-produkt (zaadjes) namaken tegen dezelfde productiekosten als de jouwe, dus pas je truukjes toe om je daartegen te beschermen. Zoals de afhankelijkheid van een van je pesticiden, het beperken van de vrijheid van de boer middels een licentie of andere biochemische danwel juridische grapjes.
Commerciele ontwikkeling van GM zal dergelijke zaken onvermijdelijk met zich meebrengen en de beste “oplossing” is het tegengaan van de verspreiding van je gewas. Dat is niet een toevallig kenmerk van Monsanto, het is een bijna onherroeppelijk kenmerk van het onwikkelen van GM gewassen.
En om die reden, moeten we – zoals je in #2 voorstelt – dit vraagstuk niet voor ons uitschuiven tot we weten hoe we het willen hebben. Het hele vraagstuk gaat over risico’s, zoals voedselzekerheid en het antwoord daarop is simpelweg niet los te zien van het simpele feit dat GM-ontwikkelaars er per definitie bij gebaat zijn de verspreiding van hun gewassen tegen te gaan.
Of, om het in een – hopelijk – redelijk overdreven vergelijking te zeggen: we moeten _nu_ de vraag beantwoorden of we over 100 jaar een BUMA-achtige organisatie willen hebben waar je licentie-rechten aan moet betalen als je je bonen van je oogst van vorig jaar in je moestuintje gooit. En of we een thuiskopietoelage op aardappels willen gaan invoeren. En als we dat niet willen, moeten we bedenken wat we wel willen hoe we er voor gaan zorgen dat we dat dan ook krijgen.
@7 zmc: Die BUMA is er nu al. Die patenten worden nu al geforceerd in de USA, doordat bedrijven zoals (ik durf het bijna niet te zeggen) Monsanto, de boeren aanklagen wiens velden vervuild zijn door de GMO zaden. Ja, de boeren worden aangeklaagd voor “diefstal”. In Afrika en Azië verdringt industrie gesponsord GMO zaadgoed de locale markten, waardoor de boeren volledig afhankelijk gemaakt worden van dit gesteriliseerd zaad, zaad dat ze dus ieder jaar opnieuw moeten kopen.
Dit is geen “over 100 jaar” verhaal, dit gebeurd nu.
@mezelf.
“En die wereld trekt z’n eigen GMO plan waarbij Europa voorlopig het achtelijke jongetje is.”
En blijft. Gezien de discussie … succes luitjes.
@zmc: Zit dat niet in punt 6 verwerkt?
Verhuizen, Karsa. Dringend. Geen tijd te verliezen.
@Crachàt. Ik ga niet op grond van GMO standpunten m’n leefplaats bepalen. Zo kortzichtig ben ik zelfs niet.
@Steeph: Een beetje, ik lees 6 vooral als keuzevrijheid tussen wel en geen GM. Je kunt het onder de noemer “onderzoeksvrijheid” scharen, maar dan mis je volgens mij een deel van de problematiek, zoals de licenties waar boeren nu mee worden opgezadeld. Maargoed, jij hebt het gelezen, ik niet;-)
Je kan in principe een discussie over GM voeren zonder ’t ook maar een keer het over genen te hebben. Genen zijn namelijk niets anders dan coderingen van eiwitten enzo. Het is heel goed te realiseren dat genetische manipulatie bestaat uit het toevoegen van een gen dat al in andere levende wezens de gewenste eiwitten produceerd. Als je zo naar GM gaat kijken lijkt er simpelweg geen noodzaak voor te zijn.
Voorbeeld: De plantaardige insecticide pyrethrine wordt geproduceerd door bepaalde chrysanthen. Deze stof wordt toegestaan in de biologische landbouw als insecticide; het is volkomen afbreekbaar. De vraag is nu waarom in godsnaam dat gen in planten moet worden gebouwd als je simpelweg de stof van z’n “natuurlijke” bron kan halen. Een maal opbrengen levert aanzienlijk minder risico op wbt resistentie dan een constante blootstelling. Als dat niet zo zou zijn hadden we allemaal ons hele leven preventief aan de peniciline gekund.
Ander voorbeeld: Goldenrice, ontwikkeld om het vitamine A gebrek in de derde wereld aan te pakken. Het klinkt zo sympatiek: Men ontwikkeld een GM rijst soort dat geel is vanwege de vitamine A die het aanmaakt. Vitamine A gebrek schijnt een groot probleem te zijn in arme derde wereld landen. Maar als je een project kan creeeren dat die rijst kan kweken en vervolgens bij de armen te krijgen, waarom kan je dan niet een project creeeren dat pompoenen of zoete aardappelen naar de armen krijgt? Daar zit voldoende vitamine A in om vitmaine A gebrek radicaal aan te pakken.
Het lijkt wel of de mogelijkheid van het laboratorium, namelijk om genetische informatie over de soortenbarriere heen in andere soorten te plaatsen, zo mooi wordt gevonden dat er met alle geweld een toepassing voor moet worden gevonden. Ik maak me sterk dat het volstrekt onnodig is.
Je ziet dat wel vaker, dat een mogelijkheid zo mooi wordt gevonden dat de verleiding niet te weerstaan is om ‘m te gebruiken. Ook al is het zinloos. Vrijwel alle onderzoek die in de ISS wordt gedaan kan ook op een of andere wijze door onbemande satelieten worden gedaan. Stukken goedkoper, maar de prestige van de bemande ruimtevaart is zoveel groter dat dat ding er toch is gekomen.
Vergelijkbare overwegingen zijn wel gemaakt met betrekking tot bemande vluchten naar Mars. Schreeuwend duur; onwaarschijnlijk veel moeilijkheden moeten worden overwonnen. En waarschijnlijk nergens voor nodig. Dat geld had zoveel beter kunnen worden besteed.