Hoe gaan we om met krimpend voortgezet onderwijs?

ANALYSE - Verreweg de meeste scholen zullen krimpen. Wordt ’t niet eens tijd voor een goede discussie daarover?

Een gemiddelde middelbare school in Nederland heeft over twintig jaar zo’n 7 procent minder leerlingen dan nu. Dat blijkt uit gegevens van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). De VO-Raad roept de politiek dan ook op om te anticiperen op de krimp.

De leeglopende scholen liggen vooral in de randen van Nederland, met uitschieters naar meer dan 70 procent krimp op twee scholen op Vlieland en Schiermonnikoog. Scholen die het leerlingenaantal met 30 tot 40 procent zien teruglopen zijn geen uitzondering.

Soortgelijke cijfers laten zich zien in het basisonderwijs; ook daar neemt het aantal leerlingen fors af. Een advies van de Onderwijsraad aan staatssecretaris Sander Dekker luidde om basisscholen met minder dan 100 leerlingen te sluiten. ‘Tot onze ergernis gaat de discussie vooral over het primair onderwijs, terwijl het probleem natuurlijk doordruppelt naar het voortgezet onderwijs,’ aldus een woordvoerder van de VO-Raad.

De gevolgen voor de 645 middelbare scholen met in totaal 1339 vestigingen in Nederland zijn, net als in het basisonderwijs, mogelijk problemen met huisvesting en financiering. ‘Dat zal per school en de omvang van die school verschillen. Het is dan ook moeilijk om één ondergrens te stellen als het aankomt op bestaansrecht,’ aldus de woordvoerder. Volgens een woordvoerster van het ministerie van onderwijs is er overigens wel een ondergrens, al verschilt die per school en is die afhankelijk van het lesaanbod op die school; bijvoorbeeld of er categoraal of breed onderwijs wordt gegeven.

Volgens de VO-Raad moeten besturen anticiperen op een mogelijke terugloop en moet de politiek de ‘knelpunten in wet- en regelgeving wegnemen’ om dat mogelijk te maken. Zo zou voor scholen makkelijker moeten worden om te fuseren of samenwerken, bijvoorbeeld. In een beleidsbrief heeft staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs) al aangegeven dat de wetgeving wordt versoepeld. Anderzijds stelt hij ook dat er  ‘op de lange termijn minder scholen zullen komen’. Tot aan 2016 is er echter landelijk nog sprake van een stijging, zo laat de woordvoerster van het ministerie weten. ‘Het zal bovendien niet snel gebeuren dat een hele school omvalt door krimp, eerder dat op een school het aanbod smaller wordt.’

Naast de krimpscholen zijn er echter ook scholen in het voortgezet onderwijs die meer leerlingen mogen verwelkomen in de komende decennia. De top 20 groeiende scholen ligt geheel in de Randstad, op de nummer 20 na. Die ligt in Eindhoven.

Zoek op onderstaande kaart de prognoses voor iedere school.