ELDERS - De spanningen lopen weer op rond Kosovo.
‘Ik hoop dat we nooit ons leger zullen hoeven gebruiken, maar op dit moment is het een van de opties, omdat we geen nieuwe etnische zuivering [van Serven] kunnen tolereren,’ zei de Servische premier Ana Brnabic woensdag in Belgrado tegen de pers. Ze reageerde op het plan van Kosovo de vierduizend man sterke, licht bewapende Kosovo Security Force om te vormen tot het officiële leger van Kosovo. Het Kosovaarse parlement stemt volgende week vrijdag over het omstreden voorstel. De Servische media brachten het bericht tezamen met fakenieuws over wapenleveranties van de CIA bestemd voor Zuid-Mitrovica, het Albanese deel van de stad in het noorden van Kosovo waar veel Serven wonen. ‘Leugens’ volgens de Kosovaarse minister van Buitenlandse Zaken. ‘Ons leger gaat in NATO-verband vredesmissies dienen in Afghanistan en Irak’, voegde premier Ramush Haradinaj daar aan toe. NATO-secretaris-generaal Stoltenberg vindt dat het besluit over het leger op het verkeerde tijdstip komt.
In de oorlogszuchtige taal van de Serven weerklinkt volgens de EU-Observer de Russische propaganda tegen de groeiende westerse invloed op de Balkan. Moskou eist dat de internationale troepenmacht KFOR die nog steeds onder NATO-leiding in Kosovo is gestationeerd ingrijpt en een nieuw Kosovaars leger ontmantelt. KFOR moet voorkomen dat Kosovo opnieuw aangevallen wordt door Servië, wat de uitspraken van Brnabic extra pikant maakt.
Importtarieven
Binnen Kosovo zijn de spanningen tussen de Albanese meerderheid en de Servische minderheid weer opgelopen door de verhoging van importtarieven op goederen uit Servië van 10 naar 100%. Dat was dan weer een reactie van de regering in Pristina op de blokkade van Servië voor deelname van Kosovo aan Interpol, vorige maand. Parlementsleden van de Lista Sripska weigerden zondag het gebouw te verlaten voordat ze EU-gezant Johannes Hahn hadden gesproken over de nieuwe belastingmaatregel. ‘Deze maatregel gaat voor heel Kosovo problemen opleveren. Het zal leiden tot een tekort aan melk, water en voedsel’, volgens de fractievoorzitter van Lista Sripska. Hij krijgt de steun van de EU die de verhoging van de tarieven in strijd acht met eerdere handelsafspraken. De regering is echter niet van plan te wijken voor oproepen uit Europa en de VS om de maatregelen in te trekken. ‘Het is goed voor de bescherming van onze nationale veiligheid en soevereiniteit’, schreef premier Haradinaj begin deze week op zijn Facebookpagina na het bezoek van Hahn
Vorige week dienden alle burgemeesters van de vier noordelijke gemeenten waar Serviërs in de meerderheid zijn hun ontslag in. Dat was behalve een protest tegen de importtarieven ook een reactie op de arrestatie van enkele Servische verdachten van de moord op de gematigde Servische politicus Oliver Ivanovic, begin dit jaar. Daaronder zouden twee politiemannen zijn. Gemeenteraden hebben besloten alle communicatie met de Kosovaarse staatsinstituties te verbreken.
Visavrij reizen
Maar ook binnen de Albanese gemeenschap zijn er politieke spanningen. EU-gezant Hahn kon nog niet met zekerheid toezeggen wanneer de Kosovaren zonder visum binnen de EU kunnen reizen. Het zou wel eens 2020 kunnen worden, zei hij bij zijn bezoek deze week, terwijl aanvankelijk 2018 was beloofd. Aan een belangrijke voorwaarde, een grenscorrectie met Montenegro, is inmiddels voldaan. Maar dat heeft veel te lang geduurd volgens de oppositie, die daarom het aftreden van premier Haradinaj en vice-premier Fatmir Limaj, heeft geëist. Haradinaj’s partij heeft indertijd als oppositiepartij met alle middelen, inclusief het gebruik traangas bij stemmingen in het parlement, getracht de grenscorrectie te voorkomen.
Landruil
Eerder dit jaar, toen er nog perspectieven op vrede waren, kwam de Servische president Vucic met een mogelijke oplossing voor het conflict met Kosovo: een landruil van de noordelijke regio van Kosovo, waar de meeste Serven wonen, met de Preševo Vallei in het zuiden van Servië waar veel Albanezen wonen (zie het kaartje in dit bericht). De Kosovaarse president Hashim Thaçi was er niet meteen tegen, maar volgens de regering-Haradinaj is een verdeling langs etnische lijnen niet bespreekbaar. Andere critici menen dat een dergelijke ruil een doos van Pandora opent die de Balkan opnieuw in een reeks etnische conflicten kan storten. Om te beginnen in Bosnië, waar de Servische Republiek zich nu al als een deel van Groot-Servië beschouwt. De druk op afscheiding in de noordelijke regio van Macedonië waar veel Albanezen wonen zal naar verwachting ook toenemen.
Het plan-Vucic is al snel afgewezen door bondskanselier Merkel, die zich tegen elke grenswijziging op de Balkan keerde. De EU zal dat standpunt wel volgen, zeker gezien het feit dat er nog steeds lidstaten zijn (Griekenland, Cyprus, Spanje, Roemenië en Slowakije) die Kosovo weigeren te erkennen uit vrees voor het oplaaien van etnische conflicten in eigen land.
Reacties (33)
Der Balkan ist mir nicht die gesunden Knochen eines einzigen pommerschen Grenadiers wert.
@1: ik weet niet wie dat gezegd heeft, maar in WOII en ook in de crisis rond Kosovo dachten de Duitsers daar volgens mij toch anders over
@2: Pijnlijk. Zoek het eens op.
@3: Ik had het kunnen weten…;)
Anyway, het is wel een enorm wespennest. Mensen onthouden daar onrecht dat “hun” (in dat geval gaat het dan om volkeren die ze al dan niet terecht als hun voorouders beschouwen en het zelfde voor de boosdoener) meer dan een half millennium geleden is aangedaan. Dito voor veldslagen die “zij” destijds bevochten hebben. Je kunt bijvoorbeeld bijna elke Serviër tegen Kosovo in het geweer krijgen als je het hebt over de Slag op het Merelveld.
@2
Zo uit mijn hoofd meen ik te weten dat het Mussolini was, die belangstelling had voor de Balkan. Dat verliep dermate treurig dat de Duitsers te hulp schoten. Daardoor kwam de inval in Rusland te laat in het jaar aan de orde. En daardoor heeft Duitsland nooit de slag om Rusland weten te winnen en kantelde de oorlog in Duitsland’s nadeel. We mogen Mussolini dankbaar zijn dat hij zo’n mislukkeling was!
In dit bestek is het ook opmerkenswaardig dat het startschot van WO1 in Sarajevo is gegeven. De Balkan doet er politiek gezien eigenlijk nooit zo toe, maar ze bepalen vaak wel de loop van de geschiedenis.
@6: Inval van Italië in Griekenland. Vanuit Albanië dat al aantal jaar onder Italiaanse controle was. Het Italiaanse leger liep toen vast. De Duitsers kwamen te hulp.
De eerste proxy war tijdens de koude Oorlog was trouwens de Griekse burgeroorlog.
Maar idd “de Balkan doet er politiek gezien eigenlijk nooit zo toe”.
Dat klinkt behoorlijk als een slag om de arm houden. Zelf niet overtuigd Jos?
@7
Ik beschouw het schiereiland als de Balkan. Daar hoort Griekenland uiteraard ook bij.
De Balkan is al eeuwen een plaats van narigheid. De Ottomanen waren daar uiteraard ook onderdeel van. De Balkan is eigenlijk een mooi object om te zien hoe oorzaken uit het verleden hun gevolg hebben in het heden. En om te zien hoe nationalisme in de praktijk uitpakt. Slecht voor alle partijen.
@9: Griekenland is ook deel van de Balkan. Nationalisme als ideologie en praktijk komt toch uit West-Europa ; alleen als dat idee wordt overgenomen in een regio waar altijd multinationale rijken hebben geheerst, dan kan dat tot behoorlijk veel conflictstof leiden.
@10.
De volkeren in de Balkan hebben altijd vrijwillig onder andere heersers geleefd. Dacht het niet. Genoeg onafhankelijkheidsstrijders en oorlogen door de tijden heen. Hoe heetten die dan?
: kosovo is de provincie van Servië ? en Albanezen hebben albanie. Is dat zo moeilijk??
@2: jos in de tweede wereld oorlog vochten de Albanezen aan de kant van de duiters net als de moslims uit Bosnië. Ik zal zeggen Google even SS Skenderbeg divisie uit albanie en SS Handschar divisie uit Bosnië.
@11: De volkeren in de Balkan hebben altijd vrijwillig onder andere heersers geleefd
Vrijwillig is jouw woord. Ze waren ook niet permanent in opstand.
Osmaanse rijk liet zekere autonomie aan volkeren. In de 19de eeuw wilden die volkeren meer autonomie, autonomie in de vorm van een moderner etnisch homogene natiestaat, maar ja de volkeren leefden wel door elkaar heen.
@6: zo uit je hoofd, he? Mussolini? Heb je reactie @3 en @4 niet gezien? Ik heb even de moeite genomen en het advies opgevolgd het citaat op te zoeken en jawel hoor….
Lutine toch…
@12: Kosovo is een buurland van Servië. En Serviërs hebben Servië. Is dat zo moeilijk?
PS. Kosovo hebben de Serviërs terecht verloren bij de slag op het Merelveld.
@13: Nederlanders vochten ook aan de kant van Duitsland in de SS. Elk land in Europa dat bezet was door Duitslandland of bondgenoot van Duitsland was of welwillend neutraal was , had zo zijn eigen SS-divisie.
@13: In de Tweede Wereld oorlog vochten Lazar & Co aan de kant van de nazi’s; google ff op 23. SS-Freiwilligen-Panzergrenadier-Division.
@10
Nationalisme is wel verwant aan ideologie, maar er is wel een substantieel verschil. Zowel ideologie als nationalisme heeft vijanden nodig, maar bij nationalisme zijn ze fysieker aanwezig en aan territorium gebonden.
Nationalisme is geen West Europees verzinsel. Tribes kan je als een voorstadium beschouwen van nationalisme. In de latere graafschappen, hertogdommen of hoe het ook mocht heten, bevochten territoriale eenheden elkaar ook. Desnoods gewoon met huursoldaten. Mijn eigen voorouders bevochten de Hollanders, nu schijn ik er zelf een te zijn. Maar dat heb ik alleen maar van horen zeggen. Ik kan alleen een Hollander zijn zolang er andere nationaliteiten bestaan. Nationalisme is een fantoom welke bestaat bij de gratie van vijanden.
@15
Ik heb geen idee waar je aan refereert. Ik veronderstel wat parate kennis hier, ik zoek niet alles op wat iemand commandeert.
@14.
Bezet gebied. Nederland was tijdens de bezetting ook niet in opstand. Het dagelijks leven ging door. Zaken die de nazi’s niet bevielen, werden gestopt. Andere zaken getolereerd. Onder de Ottomanen en andere bezetters was dat niet anders. Het waren wingewesten. Je stond nergens als je problemen had met de bezetters.
@19.
Zoals jij redeneert heeft elke identiteit / entiteit vijanden nodig om zich te onderscheiden of te profileren. Bij jou is dat extreem links en extreem rechts, populisme en nog wat dingetjes. O ja, ideologie.
Nationalisme is toch echt jonger dan jij denkt. Niet met tribes. Maar het streven naar een natiestaat. Zoals je dat zag rond 1800 in Duitsland.
@22
Identiteit heeft altijd een tegenhanger (een ander) nodig om te kunnen bestaan. De naam welke je geeft aan een identiteit doet er niet eens toe. Socialist, fascist, Nederlander, Griek, christen, moslim, homo, hetero, blank, zwart en bedenk het allemaal maar. Allemaal identiteiten welke een vijandbeeld nodig hebben om te kunnen bestaan. Het is in jouw wereldbeeld onbestaanbaar dat mensen niet gehecht zijn aan een identiteit. Vervalt echter het vijandbeeld, dan verdampt de identiteit ook. Dat is dan achteraf een waandenkbeeld gebleken. Ergo, zelfs voor een fenomeen als ‘eenzaamheid’ is een ander nodig. Maar dat begrijpen eenzame mensen kennelijk niet. Het is voor iemand als ik onbegrijpelijk zo slecht als ‘de mens’ zichzelf kent.
Het ontstaan van de natiestaten ken ik uiteraard. Niets anders dan een verdere uitbouw aan een kunstmatige identiteit.
@23.
Kwek kwek, heb je gezopen of zo?
@21: Dit miskent de complexiteit van het Osmaanse rijk. En wat mensen vergeten is dat de Balkan (mn wat nu Bulgarije – Europees Turkijje), een kerngebied was van het Osmaanse rijk was. Niet een soort wingewst. De oude hoofdstad Edirne ligt daar ook. Er woonden ook veel meer moslims dan nu :velen van hen zijn er verdreven in 19de en 20ste eeuw.
@25.
Een relatief zeer klein gebied, wat weinig representatief kan zijn voor heel de Balkan. De complexiteit miskend ik niet.
Net zoals bij elke bezetting zullen er collaborateurs geweest zijn, en er zullen mensen zich hebben verzet. Neemt niet weg dat de meerderheid bezig was met dagelijks brood verdienen. En vrije tijd zoals nu was er weinig, om je hoofd te breken hoe je van de Turken afkwam.
@26: “relatief zeer klein gebied,”
Ik had het over Bulgarije en Europees Turkije
@27.
Ja, dat is klein vergeleken met de gehele Balkan. Plus dat je niet geheel Bulgarije kan rekenen.
En belangrijker , niet representatief voor de gehele Balkan.
.
@28: Naja, het Europees deel van het Ottomaanse rijk besloeg al voor de verovering van Konstantinopel heel Bulgarije, Griekenland benoorden de Peloponnesus, Macedonië, Servië bezuiden Belgrado en de zuidelijke helft van Roemenië (de laatste twee als vazallen). Op dat moment bestond het rijk verder alleen maar uit het westen en noorden van het huidige Turkije. Je kan dus rustig stellen dat het grootste deel van de Balkan kerngebied was van het Ottomaanse rijk.
@16: ???Natuurlijk hebben ze de slag verloren maar de Turken hebben hun Sultan Murat de eerste verloren in kosovo…. Er staan Servische kerken en kloosters in kosovo uit de vijfde eeuw…dat zegt al genoeg kosovo is een provincie van Servië en geen land
@30: en voor het ottomaanse rijk was heel Balkan onderdeel van het Byzantijnse rijk… ?
@30.
Dat hoef je mij niet uit te leggen, Bismarck. Bezet gebied. De niet-moslims werden achter gesteld, kinderen werden meegeroofd voor leger en slavernij. Tja, kerngebied. Wingewesten noem ik dat.
Bedankt voor het meeleven met de bevolkingen daar, het is nog steeds niet erg welvarend. Mede vanwege dat het zich niet kon ontwikkelen zoals het westen met Renaissance en verlichting. Allemaal omdat het bezet gebied was, wingewesten Ottomanen.