De Iraakse en Amerikaanse autoriteiten in Bagdad maken zich zorgen nu het zelfstandige Koerdische parlement in het noorden van het land een nieuwe grondwet heeft goedgekeurd welke binnenkort in een referendum aan de bevolking zal worden voorgelegd. Erin eist het parlement grondgebied op alsmede de olie en gas eronder. In de hoofdstad en ter plaatse is bepaald niet iedereen het hier mee eens.
De territoriale kwestie zou aanvankelijk binnen gesloten onderhandelingen tussen de federale overheid en de Koerdische autoriteiten worden beslecht onder toeziend oog van zowel de Verenigde Naties als de Verenigde Staten. Dat het Koerdische parlement stug heeft doorgezet kan als boodschap aan de Iraakse en Amerikaanse overheden worden opgevat: de Koerden zijn niet bereid tot concessies en zullen niets minder dan autonomie accepteren.
De Amerikanen reageerden bij monde van Vicepresident Biden verontrust. Hij noemde de zet van de Koerden “niet bevorderlijk.” De Iraakse premier Maliki heeft al helemaal geen goed woord over voor de Koerden terwijl een Iraaks parlementslid de grondwet zelfs als een “verklaring van vijandigheid” opvat en waarschuwt dat “escalatie” onvermijdelijk is.
Dit is echter een weinig doordachte reactie. De Amerikanen en de regering in Bagdad zeggen immers te streven naar een federale staat met zekere maten van autonomie voor de Koerden, de soennieten en de sjiieten. (Hoewel de laatste in de meerderheid zijn waren het bijna uitsluitend soennieten die onder Saddam Hoessein het land, redelijk seculier, regeerden, tot ongenoegen van de meer traditioneel ingestelde sjiietische bevolking.) Niettemin lijkt het land onder de sjiietische Maliki meer in de richting van een eenheidsstaat te bewegen. Dit willen de Koerden niet en dit zouden ook de sjiieten niet moeten willen wanneer zij terugdenken aan de twee decennia van ondergeschiktheid onder Saddam. Nu bestaan parlement en regering weliswaar uit afgevaardigden van alledrie de bevolkingsgroepen en lijkt er geen enkele soennitische ambitie te bestaan om de sjiieten wederom te onderdrukken, niettemin zou een ware federatie ook hen hoogstwaarschijnlijk meer opleveren en daarom doen zij er goed aan het Koerdische initiatief te steunen.
Reacties (9)
“autonomie voor de Koerden, de sjiieten en de soennieten. (Hoewel de laatste in de meerderheid zijn waren het bijna uitsluitend sjiieten die onder Saddam Hoessein het land, redelijk seculier, regeerden, tot ongenoegen van de meer orthodoxe soennitische bevolking.)”
Ik dacht juist dat het andersom was, dat de Sjiieten de meerderheid vormden, en dat de Soennieten onder Saddam de macht hadden, ondanks dat ze de minderheid vormden.
@cracken: Ach verdorie, U heeft gelijk. Excuses! Ik zal het gelijk corrigeren.
Ooit gehoord van een autonome provincie met een eigen grondwet? Ik denk dat Nick zich niet realiseert dat de Koerden een heel andere kant uit bewegen dan Maliki: Die zijn op weg naar onafhankelijkheid. Ik denk dat je toch al een beetje los van de realiteit staat als je zegt dat Irak op weg is naar een eenheidsstaat, terwijl je het enkele regels eerder hebt over een Koerdisch parlement en een Koerdische grondwet en in het artikel dat je linkt sprake is van “several tense confrontations between Kurdish and federal security forces”, waaruit mag blijken dat de Koerden dus ook hun eigen veiligheids-apparaat hebben.
De realiteit is al een virtuele onafhankelijkheid van de Koerden, in die situatie lijkt een stapje richting een eenheidsstaat zo gek nog niet, want dan kom je misschien nog in de buurt van de federale staat die jij blijkbaar als ideaalbeeld ziet.
Overigens is de argumentatie daarvoor wel erg mager. Ze zouden geen eenheidsstaat moeten willen want denk aan Saddam. Volgens mij was het probleem van het Irak onder Saddam niet zozeer dat het een eenheidsstaat was, maar dat er een dictator aan de macht was. Ook in federale staten is het geen feest met een dictator aan het hoofd (denk bv. aan de USSR onder Stalin). Daarnaast is het ook maar de vraag of de huidige situatie nou zo veel beter is (zoals gezegd, de facto is Irak volledig uit elkaar gevallen sinds 2003 en de ellende is de afgelopen jaren niet te overzien geweest, met naar schatting meer dan een miljoen doden tot gevolg).
@Bismarck: Ooit gehoord van een autonome provincie met een eigen grondwet? De 50 staten van Amerika, wellicht?
Ja, de Koerden bewegen nu richting volledige onafhankelijkheid, maar deels omdat in Bagdad getracht wordt een eenheidsstaat te smeden in plaats van de federatie die was toegezegd. Wanneer het centrale gezag de Koerden erbij wilt houden, is het daarom niet verstandig initiatieven als deze genadeloos neer te sabelen.
Geef Maliki trouwens eens ongelijk: Hij kan kiezen tussen de situatie accepteren, waarbij hij Koerdistan dus behalve in naam volledige onafhankelijkheid geeft. Als hij dat doet gaat zich ook nog eens het vreemde aspect opdringen dat de Koerden met hun eigen leger het officiële leger van Irak gaan bevechten voor betwistte (olierijke) gebieden. Dat is dus kiezen voor een soort burgeroorlog, waarbij bovendien het risico gelopen wordt om de belangrijkste nationale inkomstenbron grotendeels kwijt te raken.
De andere mogelijkheid is de confrontatie opzoeken. Maliki weet immers dat de Koerden (in ieder geval in de huidige situatie) niet de onafhankelijkheid kunnen uitroepen, omdat Turkije dat niet zal toestaan. Diplomatiek gezien kan hij dus iets afdwingen en weet zich daarbij door de VS gesteund (die immers met belangrijke bondgenoot Turkije meegaan en geen onafhankelijk Koerdistan wensen). Daarin moet hij wel zo ver mogelijk gaan om de eerste situatie te voorkomen. Dat betekent geen Koerdische grondwet en vooral integratie van het Koerdisch leger in het nationale leger, want anders blijft de dreiging van optie 1 altijd open voor de Koerden.
#6; een leuke derde optie is de ‘federale staat’. Altijd een leuk excuus voor ‘ik weet ook niet hoe ik de taart moet snijden’.
Koerden spreken een Perzische taal.
Koerden reisden met Saladin.
Grote Koerdische gemeenschappen in het Midden-Oosten.
Koerden zijn de grootste ethnische groep zonder eigen staat ter wereld.
Verdeeld over Turkije, Iran, Irak en Syrië.
De huidige grenzen zijn louter het gevolg van een opdeling in de koloniale tijd. En na de nederlaag van de Turken in de eerste wereldoorlog (bondgenoten van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije) werd hen al eens een eigen staat beloofd.
Vandaar dat de facto situatie van een eigen staat in Irak meteen gevolgen heeft in al die andere landen.