Kluun’s ode aan de leegte

Deze week is-ie dan in première gegaan: Komt een vrouw bij de dokter – The Movie. Regie: Reinout ‘Kubrick’ Oerlemans, vrij naar Kluun’s gelijknamige meesterwerk uit 2003. Waarvan geheel toevallig ook net bekend is geworden dat er maar liefst een miljoen exemplaren van zijn verkocht. ‘Een ode aan de liefde,’ heet het op de promotiesite van de film. Een ode aan het je lul achterna lopen, zou ik het eerder noemen. Of aan de grote leegte meer in het algemeen, voor mijn part.

Twee jaar geleden las ik het boek, op aanraden nota bene van een zeer gevoelige vrouw. En op de kaft van het boek vertelde ook Linda (achternaam overbodig) me dat dit een bijzonder ontroerend verhaal was, waar ze menig traantje bij had weggepinkt. Dat verbaasde me nogal, nadat ik het eenmaal gelezen had… OK, dat seriële schuinsmarcheerders van het mannelijke geslacht genieten van een boek waarin een rondneukende man blijft rondneuken terwijl zijn vrouw aan kanker sterft… maar dat zoveel verder alleszins toerekeningsvatbare vrouwen dit zo’n mooi verhaal vonden, daar kon ik met mijn verstand niet bij.

Overigens ergerde ik me niet alleen aan Stijn, het alter ego van de schrijver wiens promotiecampagne steeds subtiel vermeldde dat ook hijzelf zijn vrouw aan kanker had verloren. Dat Raymond van de Klundert – zoals de schrijver in grote-mensentaal heet – het allemaal zo beroerd opschreef, vond ik minstens zo erg. Steevast korte zinnetjes, alinea’s en hoofdstukjes; songteksten (nooit onbekend, altijd populair); en uitslagen van Ajax’ Europese wedstrijden inclusief hun volledige opstelling: tja, dat krijg je als een provinciaal zich in De Hoofdstad Van Nederland vestigt, iets in de marketing gaat doen, en dan een boek over De Liefde schrijft zoals je dat van een reclamejongen mag verwachten. Ronkend. Overvol. En uiteindelijk: leeg.

Dat moet je dan een echte schrijver als Philip Roth nageven, die ook hele boeken vol heeft geschreven over onuitstaanbare vreemdgangers. Hij laat zijn hoofdpersonen tenminste nog écht nadenken over zichzelf, vechten tegen zichzelf, worstelen met zichzelf… en dat doorgaans sterk opgeschreven. Niets van dit alles bij Kluun. Wiens vrouwelijke hoofdpersonage – juist ja, die met kanker – overigens minstens zo oppervlakkig is als haar ontrouwe echtgenoot. Consequent in de weer met designmeubels, hippe kinderkleertjes en heel veel champagne; nog net voor ze sterft, zal ze manlief een mooi leven wensen met zijn minnares; en als ze dan opgebaard ligt, moet dat natuurlijk wel in een jurk van het juiste merk (dat wij hier niet noemen, maar Kluun niet nalaat te vermelden). Geen wonder dat ik haar al halverwege het boek hartgrondig dood wenste. Naar van mij, ik weet het.

Ik zou niet zo ver willen gaan om net als vadertje Plato alle verhalen te willen verbieden waarin slechte mensen er goed vanaf komen. Aan de andere kant: als die verhalen net zo geschreven zijn als dit boek… Voor Kluun geldt – met alle vervelende kritieken die hij al gekregen heeft – hoe dan ook: I’m crying all my way to the bank.

Dus ga vooral zelf die film zien en dat boek lezen. Hopelijk vraag je je dan wel af of je je nu werkelijk wil laten ontroeren door een ‘liefdesverhaal’ als dit. Met twee hoofdpersonen die liefde louter lijken te interpreteren als lust; en die afhaken zodra de ziekte met de grote ‘K’ de lust vernietigt en voortaan vooral opoffering vraagt. Ik op mijn beurt kan me niet aan de indruk onttrekken dat de populariteit van Komt een vrouw… iets zegt over een maatschappij waarin het gemak boven de moeite gaat. Zelfs als die moeite uiteindelijk meer oplevert: het besef bijvoorbeeld dat je er voor iemand bent als die je nodig heeft.