Klimaatcensuur: De conservatieve Inquisitie

Toen Galileo Galilei begin 17e eeuw stelde dat de Aarde om de zon heen draaide, kreeg hij heibel met de Katholieke Kerk. Zijn conclusies kwamen namelijk niet overeen met de opvattingen van de toenmalige kerkelijke machthebbers. De titel van zijn in 1632 verschenen beroemde werk Dialogo mocht van de Inquisitie niet refereren aan de getijden op Aarde en het voorwoord moest herschreven worden. Het Copernicaanse model van het zonnestelsel, dat hij verdedigde, mocht namelijk niet als feit, maar als pure speculatie gebracht worden. In 1633 werd Galilei veroordeeld voor ketterij en werd zijn boek uiteindelijk verboden.

Nu kun je dit afdoen als het aloude dispuut tussen religie en wetenschap. De Katholieke Kerk was echter in die dagen niet alleen een religieus instituut, maar ook in sterke mate een sterke conservatieve politieke macht, vasthoudend aan de reeds weerlegde wereldbeelden van weleer. Degene die in strijd handelde met de ideële en wereldlijke standpunten van de Kerk, kon eenvoudigweg worden veroordeeld hiervoor. Wetenschappelijke werken konden zonder probleem worden verboden of gecensureerd, als de conclusies in die geschriften toevallig even niet strookten met de denkbeelden van de conservatieve kerkelijke macht. De invloed van de Kerk was groot op de maatschappij.

Tegenwoordig is de invloed van religie op de wetenschap een stuk minder. Weliswaar werd Charles Darwin niet serieus genomen en zijn er momenteel nog altijd groepen gelovigen die vasthouden aan het creationisme, maar die zijn veruit in de minderheid en hun invloed is minder groot (in Europa althans). On the Origin of Species werd niet verboden en Darwin werd niet vervolgd. De toenemende vrijheden van de moderne tijd stelde hem in staat om gewoon te onderzoeken en publiceren wat hij wilde.

Dat was toen. De houding van sommige hedendaagse machthebbers doet in het geval van onderzoek naar het klimaat echter steeds meer denken aan die ‘goeie ouwe tijd’, waarin censuur en veroordelingen schering en inslag waren. Wetenschappelijk onderzoek dat conclusies oplevert die niet overeenkomen met het ideële wereldbeeld van hedendaagse conservatieve machthebbers zouden volgens diezelfde politici moeten worden uitgebannen. In Nederland voerden recentelijk de VVD en PVV een aanval uit op het KNMI, vanwege het wetenschappelijke standpunt van veel onderzoekers inzake klimaatverandering.

Oneens met zeespiegelstijging

Aan de overzijde van de Atlantische Oceaan gaat men al een stapje verder. Of liever gezegd, een stapje terug in de tijd. Onder Bush jr. werd al geregeld korte metten gemaakt met rapporten over onder andere broeikasgassen en klimaatverandering en de impact hiervan op de de volksgezondheid. In het conservatieve Texas zet men deze gang van zaken zonder enig omhaal voort. In het jongste voorbeeld van wetenschappelijke censuur staat de Texas Commission on Environmental Quality centraal. Ter informatie: de TCEQ wordt geleid door enkele ‘wijze’ mannen, aangesteld door de gouverneur van Texas. Eén van deze mensen is erkend klimaatontkenner Bryan Shaw. En de gouverneur van Texas mag als bekend verondersteld worden: Republikeins presidentskandidaat Rick Perry, bekend van fact-free ononderbouwde en onkundige meningen als: ,,A substantial number of scientists who have manipulated data so that they will have dollars rolling in to their projects” en ,,Evolution (is) a theory that’s out there”. Zodat u alvast weet welk vlees we hier in de kuip hebben.

De TCEQ heeft recentelijk uitgebreid censuur toegepast op een rapport, genaamd State of the Bay, over de toekomst van Galveston Bay. Het opstellen van dit rapport was uitbesteed aan het Houston Advanced Research Center. Eén van de hoofdstukken in dit rapport behandelt klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel, zeer relevant voor de laaggelegen omgeving van Galveston Bay, maar eveneens voor de rest van de kustgebieden van de zuidelijke VS. De auteur van dit hoofdstuk, John Anderson (Professor Oceanografie aan de Rice University), heeft 10 jaar lang onderzoek verricht op dit gebied en zijn bevindingen zijn peer-reviewed gepubliceerd. De afgelopen eeuw is de zeespiegel in deze regio versneld gestegen (3 mm per jaar) in vergelijking met de afgelopen paar duizend jaar (0,5 mm). Anderson concludeerde dat als de temperatuur – en daarmee de zeespiegel – blijft stijgen, dat het estuarium van Galveston Bay in de toekomst wel eens te maken zou kunnen krijgen met ernstige overstromingen.

Desalniettemin vonden de dames en heren van TCEQ het nodig om alle referenties naar klimaatverandering en zeespiegelstijging uit het rapport te verwijderen. Hier ging echter een jaar lang discussie aan vooraf. Op verzoek had Anderson eerder al minder de nadruk gelegd op de menselijke oorzaak van klimaatverandering, maar dat ging TCEQ niet ver genoeg. Uiteindelijk besloot TCEQ zelf maar te schrappen in de tekst. De reden voor was volgens woordvoerster Andrea Morrow dat ze het er simpelweg niet mee eens waren. Geen verdere argumenten voor het elimineren van verschillende passages werden gegeven. Het staat ons niet aan, dus schrappen we het, ook als het wetenschappelijk onderbouwd is. Anderson reageerde vervolgens door de gecensureerde teksten openbaar te maken en nam afstand van het State of the Bay-rapport. Twee andere medeauteurs reageerden eveneens furieus en eisen nu dat hun namen ook geschrapt worden uit het rapport. Misbruik van hun namen voor politieke doeleinden kan immers hun reputatie en hun geloofwaardigheid schaden binnen hun wetenschappelijke vakgebied.

Conservatieve Inquisitie

Dialogo is eeuwenlang verboden geweest door de Katholieke Kerk, ooit een belangrijke politieke speler. Pas in 1835 werd het boek van de Index librorum prohibitorum (de verboden boekenlijst) gehaald. En vrij recent, in 1992, sprak paus Johannes Paulus II namens de Kerk zijn excuses uit aan het adres van Galilei. Censuur op wetenschappelijke bevindingen door politieke machthebbers lijkt terug van weggeweest. De huidige conservatieve politici gaan niet zo ver dat wetenschappers veroordeeld worden, maar wensen wel in te grijpen als wetenschappelijke bevindingen niet stroken met hun wereldbeeld. In zoverre komen hun doelen overeen met die van de religieuze leiders van weleer. Zij gaan hierbij zonder valide argumenten te werk, simpelweg omdat zij die niet hebben. Nu kunnen we iemand als Richard de Mos nog eenvoudigweg met steekhoudende argumenten afdoen als een ondeskundige klimaatmalloot in de Tweede Kamer, Rick Perry is echter in de race voor het presidentschap van de Verenigde Staten, officieus leider van de westerse wereld. De conservatieven van de 21e eeuw kunnen op wetenschappelijk gebied wel eens gaan wedijveren met de Inquisitie van een half millennium geleden. Gezien de mogelijke risico’s van klimaatverandering zijn zij daarmee echter een groter gevaar voor de toekomst van de wereld als geheel dan hun pauselijke voorgangers.