Geld is niet zozeer ruilmiddel, maar vooral een veroorzaker van centralisatie, ongelijkheid en bron van macht. Dat is wellicht de grootste les van de eurocrisis, zegt Zeitgeist-coördinator Seth Lievense.
We zijn gered! Het akkoord is misschien niet optimaal, de weg voor de Grieken is lang en Noord-Europa moet flink in de buidel tasten, maar veel keuze hadden we niet. De druk is van de ketel en we kunnen er weer even tegenaan.’ Het algemene debat wijkt aldoor niet ver af van deze gedachtegang. Toch weten we dat we enkel tijd hebben gekocht. Sinds 2008 is er eigenlijk weinig veranderd en zijn problemen enkel geëscaleerd. Alhoewel, één constante lijken we van uit te kunnen gaan: de bank als winnaar. Keer op keer.
Hoe zijn we hier eigenlijk gekomen? Het begon al lange tijd geleden in de Verenigde Staten met het verstrekken van makkelijk toegankelijk krediet via de creditcards/leningen en gaf de economie daarmee een grote voorsprong ten opzichte van andere economieën. De rekening werd vervolgens niet betaald, maar opgevangen met nieuw makkelijk toegankelijk krediet in de vorm van hypotheken. De rotte appels werden gebundeld in pakketjes met andere schulden en kregen een triple-a kredietwaardigheid van de kredietbeoordelaars -de welbekende Credit Default Swaps (CDS). De schulden konden met deze CDS’s worden geëxporteerd en de risico’s werden de problemen van internationale banken, (lokale) overheden en pensioenfondsen. De aflossingsproblemen in de VS werden zo ieders probleem, de waarde van dit triple-a bezit verdampte deels en de banken, lokale overheden en pensioenfondsen zaten in grootse schulden. Wederom werd nieuw krediet verleend, nu door de Centrale Banken of de overheid -welke vervolgens bij de Centrale Bank aankloppen. En zo zitten we nu bij -het door Goldman Sachs uitverkochte- Griekenland dat gisteren weer voor €130 miljard aan krediet werd voorzien van de Centrale Bank, het IMF en instituut Europa: ‘de trojka’. Ze hebben zich ondertussen gevormd tot de dominante spelers met Europa als speelveld.
Niets nieuws. Het verhaal kenmerkt zich echter in kredietverstrekking en de steeds dominantere rol die ze inneemt in de politiek. En hier wordt het interessant. Waar komen die astronomische bedragen eigenlijk vandaan? De BRIC-landen houden wijs gepaste afstand. De banken en vervolgens Centrale Banken -zei het via het IMF- hebben de rekening voor ons betaald. Maar waarmee?
Het geld voor de kredieten komt via Fractional Reserve Banking tot stand. Een begrip dat interessant eenvoudig uit te leggen is. Bij het storten van €10.000 op je rekening hoeft de bank voor slechts 3% garant te staan (solvabiliteitsratio) waarmee ze €9.700 vervolgens uit kan lenen. De lening van €9.700 van persoon B wordt bijv. gebruikt om een auto te kopen, waarna de autoverkoper de €9.700 als spaargeld stort. Wederom hoeft de bank voor slechts 3% van deze €9.700 garant te staan. Herhaal dit proces honderd maal en er is €317.958 in omloop. Minus de €10.000 is er €307.958 uit lucht gecreëerd. De bankt verkoopt de rotte appels vervolgens door, vangt rente over lucht en eigent toe bij faillissement. Mocht het echt fout gaan is de overheid of Centrale Bank er nog. En u raadt het misschien al, maar de Centrale Bank mag ongeveer hetzelfde trucje uitvoeren met de overheid als klant.
Wanneer je dit echter even laat bezinken blijkt waarom het vertrouwen in het monetaire spel van essentieel belang is. Het solvabiliteitsratio van de banken ligt ongeveer rond de tien procent. En zodra deze onder de drie procent komt, houdt het op. De euro als aanmaakpapier voor je open haard. En dat kan snel gaan.
Velen beschikken over net genoeg geld om hun rentes te betalen over dit fictieve geld. Aangezien het geen optie is om bezittingen af te schrijven vanwege het solvabiliteitsratio, wordt er meer krediet in het systeem gepompt om deze rentes te kunnen blijven betalen. De bedragen die middels krediet in het leven worden geroepen, zijn zo steeds groter en daarmee ook steeds prominenter zichtbaar. Welkom in de wereld van ons monetaire systeem: ons piramidespel.
Hoe interessant dit proces en haar economische implicaties ook zijn, terug naar de politiek waar het verregaande gevolgen heeft op de hedendaagse besluitvormingsprocessen.
De fictieve schulden worden hier namelijk reële bezuinigen. De maatschappij betaald de rekening van het piramidespel van de trojka. Het nieuwe geld geeft ons inflatie en maakt de prijzen duurder. Het maakt de rat race naar geld prominenter. Anderzijds bezuinigd de overheid. Uitkeringen verdwijnen, zorg en openbaar vervoer worden ingekort of duurder; stress, sociale onrust en overlevingsreflexen worden dominanter. Dit beperkt zich zeker niet tot Griekenland. Vergeet de ‘luie Grieken’ en de ‘arrogante Duitsers’: we’re all in this together. Wellicht was occupy nog niet eens zo’n gek idee.
De ‘redding van Griekenland’ door Europa stond centraal bij het steunplan afgelopen oktober. Vandaag tonen we met ‘Grieken gered, voor een tijdje’ -de voorpagina van het fd- al iets meer nuchterheid. Ik stel een andere kop voor. Ze reflecteert misschien beter het steunplan zelf en haar totstandkoming.
De voorbereiding van de wetgeving van de Europese Commissie gebeurt vaak door ‘expertgroepen’. Tweehonderd van de tweehonderdvijftig (76%) ‘experts’ komen direct uit de lobby van de financiële wereld: Deutsche Bank, Ernst & Young, Bank of America, Goldman Sachs, BNP Paribas, Dexia, etc. De wet gaat vervolgens naar de Europese Commissie. Bij topoverleg, zoals het steunplan in oktober, schuift de voorzitter van het International Institute of Finance (IIF), dhr. Ackermann, zelf aan bij de regeringsleiders. Het IIF is de enige wereldwijde organisatie voor financiële instellingen. Niet geheel zonder verbazing is dan ook tachtig procent van het geld in het steunplan naar financiële instellingen gegaan. Ook nu gaat het gros van het geld naar schuldenaflossing aan de financiële sector. Wellicht dat de volgende keer niet “Europa redt Griekenland” geldt als richtlijn voor de discours, maar we toekunnen naar “bank redt bank” -wat het eigenlijk al in 2008 had moeten zijn toen onze staat de banken overnam. Het zou een mooie kop zijn voor het FD bij een volgend steunplan.
“Landen zijn de gijzelaar geworden van hun banken” zoals Joris Luyendijk in de NRC•Next van negentien januari al opmerkte, “nog even en het westen kent geen land meer met een paar banken, maar een paar banken met een land.” Het monetaire systeem en zo ons geld lijken wel het geloof van onze tijdsgeest. We zullen af moeten van het idee van geld als ruilmiddel naar geld als veroorzaker van ongelijkheid en sterk gecentraliseerde macht.
Het kan anders. De bezuinigen op fictieve schulden weerhouden ons van het bouwen van een stabiele economie. Investeringen in duurzame technologie geven ons zelfredzaamheid en economische democratie. De energiemarkt is daar een goed voorbeeld van. Waar Griekenland afhankelijk is van dure leningen voor olie, kan IJsland het IMF de deur wijzen met volledig duurzame energie en zo haar democratie waarborgen. In Duitsland is duurzame energie een van de grootste industriële sectoren van het land. Meer dan 20% van de energie is duurzaam. Meer dan de helft van de zonne-energie opgewekt is niet in het bezit van bedrijven, maar van individuen. In Engeland is zojuist ‘s werelds grootste windmolenpark op zee gebouwd. En in Nederland? In Nederland bouwen we kolen- en gascentrales: eens een gidsland, stappen we nu terug in de tijd. Het wordt tijd om voor de toekomst te kiezen en voorbij de monetaire gijzeling van onze economie en democratie.
Reacties (45)
Goed stuk.
Wat mij echter verbaasd hieraan is dat de schrijver, als “Zeitgeist”-adept toch eerder een libertarier met conspiratieve overtuigingen, het gedrag van de financiele sector niet luidkeels toejuicht.
Dit is immers het gevolg van de veelgeprezen “vrije markt”, de God van de libertariers. Juist het loslaten van iedere vorm van regelgeving wordt door libertariers gezien als de manier om de markt vrijer, en dus “beter” te maken.
Beetje vreemd om dan hier naderhand over te klagen.
Nu zal de rechtgeaarde libertarier vervolgens beweren dat dit geen “echte” vrije marktwerking is, en wijst met het vingertje naar de overheid als uiteindelijke schuldige. Dit is het standaard Pavloviaanse uitgangspunt van een libertarier: het ligt aan de overheid. Gemakshalve vergeet men de wurggreep waarin de banken de overheden leggen.
Mijn vraag is dus: waarom al dit beklag, wanneer dit precies het gevolg is van de ideologie van de vrije markt?
Ook de opmerking over “onze” gas- en kolencentrales is vreemd in dit verband: juist de rechtse regering, wars van alle werkelijkheden in verband met energiewinning, houdt vast aan de gevestigde belangen: lees bestaande energie-industrie, en vecht tegen alle andere opties met “milieu-freaks, hippies en stiekeme profiteurs”, met andere woorden: hetzelfde hysterische gebrul wat uit extreem conservatieve hoek in de USA te horen is.
En ook dit is eigenlijk het gedroomde stokpaardje van de libertariers: al dat gedoe met “duurzame energie” is onzin, want daarvan profiteren alleen Al Gore, George Soros en al die duurbetaalde wetenschappers die het alleen maar om het geld doen.
Ook hierbij vraag ik me af waarvoor/waartegen de Zeitgeist beweging nu eigenlijk is.
Oh, wacht, ik weet het al: een sociaal-darwinistische utopie waarbij ieder-voor-zich en “geld maakt gelukkig” het maxime is, en dan het liefst op kunstmatige eilanden in de Stille Zuidzee.
Over wereldvreemd gesproken.
Volgens mij is Zeitgeist eerder links-libertarisch in de traditie van Noam Chomsky, dan verheerlijkers van de vrije markt die we meestal libertariërs noemen.
Het probleem wordt denk ik correct gesteld, daarom snap ik de laatste alinea niet. ‘Het kan anders’, dan verwacht ik suggesties hoe het monetaire systeem veranderd kan worden, dat fractioneel reserve bankieren verboden zou moeten worden, iets over de rol van de centrale banken, of misschien iets over de rol die het concept rente speelt in ons geldsysteem. In plaats daarvan wordt gezegd dat de oplossing ligt in anders investeren, nl in duurzame energie i.p.v. olie. Maar waar komt het geld vandaan voor die investeringen? winnen dan toch weer de banken?
Iemand moet komen met concrete voorstellen voor een ‘beter’ monetair systeem. Klopt het vooroordeel dan toch dat ‘linkse’ mensen geen verstand hebben van economie? In ieder geval blijft het ook van de kant van de ‘linkse’ partijen onheilspellend stil wat betreft fundamentele hervormingen. Het lijkt wel of er geen socialisten en communisten meer bestaan, alleen kapitalisten die aan herverdeling doen.
Hier is zo’n systeem, helaas niet te slijten zolang de gemiddelde burger de kop in het zand steekt.
http://kennedy-bibliothek.info/data/bibo/media/GeldbuchEnglisch.pdf
Wat me opvalt is de noodzaak het te plaatsen binnen de politieke ideologieën en economische marktomstandigheden van het moment.
De politieke ideologieën die in de 19e eeuw ontstonden na de industriële revolutie -handvaardig naar machinaal- waren het antwoord op een verdelingsvraagstuk. Ook gaf ze ons de dienstensectror. De technologie haalt ons nu echter wederom in. De banen van nu komen niet meer terug -technologische werkloosheid-, de dienstensector automatiseert. Diezelfde technologie kenmerkt zich in zijn decentrale mogelijkheden en kan zodoende overvloed verschaffen. De zelfredzaamheid ondermijnt de machtsstructuren van schaarste en de grote afstanden in oorzaak en gevolg van de huidige marktwerking. Eigen stroom, 3D-printer voor je materiële behoeften, verticale hydrocultuur voor voedsel: de technologieën komen eraan en zullen economische democratie bewerkstelligen. Niet een libertariër de die overheid verruilt voor de macht van de schaarste van de markt, maar technologie die werkelijke individuele vrijheid geeft in, in eerste instantie het voorzien van onze levensbehoeften. De vrije markt hanteert schaarste. Hoe schaarser, hoe meer iets waard is. De invulling van je dag wordt dan niet bepaald door de jacht op het schaarstegoed geld om te voorzien in je levensbehoeften. Je bent vrij je te ontwikkelen daar waar je passies en ambities liggen.
Overvloed maakt geld als uitdrukking van schaarste en haar monetaire systeem overbodig.
Technologische decentrale overvloed: de prijs voor de technologieën wordt enkel goedkoper. En wie kan mensen hinderen dit aan te schaffen?
Wereldvreemd? Nee. Wellicht een gebrek aan kritisch denkvermogen en inlevingsvermogen. Een bewustzijn van de mogelijkheden van vandaag de dag. Bewustwording komt met een inspanning van de kritische geest. Dit kost tijd en energie en is zelden leuk. Het is een inspanning van de hersens om met ons verstand tot een beter begrip te komen. Het is vanuit deze bewustwording dat een mentaliteitsverandering en andere levenshouding zich kan ontwikkelen en vanuit deze bewustwording dat de vele individuele initiatieven voort kunnen vloeien om elkaar te vinden in een gedeelde richting in verandering.
Verdieping verandert ‘utopie’ in haalbaarheid. Verandering komt echter nooit vanzelf. Hier dient aan gewerkt te worden. Er komt naast de kritische geest nog een tweede belangrijke menselijke eigenschap bij kijken: inlevingsvermogen. We zijn niet gewend fundamenteel anders na te denken over hoe onze samenleving in te richten. Het empathisch vermogen dat spiegelneuronen ons geven maakt ons tot de sociale wezens die we zijn en geeft ons samen met het intellect de mogelijkheid anders voor te stellen. De noodzaak voor een fundamenteel meer humane, sociale en liberale economische maatschappij is de grootste uitdaging van onze generatie. De wetenschap en techniek stelt onze generatie in de mogelijkheid deze grootse uitdaging aan te gaan en de problemen die ons tijdperk kent te overkomen.
Wat als…
Wat áls ‘Europa redt Griekenland’ eigenlijk ‘Bank redt bank’ zou zijn? Wat als het de Griekse bevolking niet helpt? Wat als het Griekenland -en zo Europa- steeds afhankelijker maakt van banken? Wat als Griekenland het voorbeeld van IJsland volgde? Wat als een faillissement de weg vrij zou maken voor investeringen in technologische duurzaamheid? Wat als dat werkelijke individuele vrijheid en een solide economie zou brengen? Wat als het vraagstuk niet links of rechts is, maar centralisatie-decentralisatie?
Voor investeringen heb je geld nodig. Betalen in ouzo is lastig. Waar haal je dat geld bij een faillissement vandaan?
Het geld kunnen we gewoon maken. Of kwijtschelden.
De schulden van banken zijn met de crises grotendeels kwijtgescholden. Miljarden aan schulden hielden simpelweg op met bestaan.
Nu gebeurt het andersom. De banken creëren nu grootse bedragen uit lucht. Die worden als lening aan overheden en individuen versleten. De macht van geldcreatie geeft vorm aan sterk gecentraliseerde macht waar landen als Griekenland onderhevig aan zijn. En zodoende heel Europa.
Essentieel is eerst het geldysteem zelf te snappen.
Voordat iemand weer met commentaar komt in de trend van ‘Wie gaat dat dan betalen?’ ‘Waar komt het geld vandaan?’, bekijk eens ‘Money as Debt’ bijvoorbeeld.
Zie ook de aflevering van 27 feb 2012 van VPRO Tegenlicht:
http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/Schuld.html
Het zijn natuurlijk geen fictieve schulden.
Dat gemopper over banken is eigenlijk gemopper over onszelf. Want die banken leenden jan en alleman en jan en alleman kon er een leuk leventje van leiden. Zelfde gold voor landen: die leenden wat ze konden om voorzieningen op peil te houden. We leefden boven onze stand. Maar de riedel: boze banken is wel zo prettig om onder de verantwoordelijkheid dat het zover is gekomen uit te komen.
Dus de koper van het financieele product is mede schuldig aan het feit dat de verkoper staatssteun nodig heeft?
Belachelijk.
Waar zeg ik dat? Ik zeg alleen dat iedereen boter op z’n hoofd heeft. jij waarschijnlijk net zo veel als ik.
Ik niet: ik heb er niet aan mee gedaan en er tevens tegen gewaarschuwd. Dankzij de wijze lessen van mijn vader zaliger, die het nog eerder door had dan ik verdomme.
Je zegt het niet letterlijk, maar het is mijn interpretatie van jouw reactie, vandaar het vraagteken. Maar, in hoeverre is “jan en alleman” iets te verwijten, terwijl “de banken” en andere financiele instellingen de veroorzakers zijn van deze crisis. (want men heeft liquiditeitssteun nodig, die overheden maar moeten ophoesten met geleend geld van… banken?)
Banken, toezichthouders icm ministerie van financien zijn verantwoordelijk voor het monetaire beleid.
Ik zal maar niet zeggen dat mij niets te verwijten valt, daarom zeg ik maar dat jouw niets te verwijten valt.
Mijn morele ik zegt me dat ik me tegenover jou en #15 Harm moet verontschuldigen voor mijn aandeel in de crisis. Bij deze dan. Het kost even moeite maar het lucht wel op moet ik zeggen.
En van wie lenen we? De lucht?
Geld is uiteindelijk het middel om aan grondstoffen te komen. De uitdrukking van een schaarstegoed.
In eerste instantie zal geld nodig zijn voor bijv. zonnepanelen of een 3D-printer. Daarna hoef je een dag minder per week te werken voor geld om aan schaarste te komen: stroom of producten.
Het geld dat nu uit lucht bijgemaakt is gaat naar de financiële sector zelf. Het helpt de reële economie niet. Er ontstaat een plutocratie. De reële economie betaald rente over de schulden die ze hebben bij de financiële wereld. Rente op geld uit lucht. Het hindert de groei van de reële economie. Het creëert zelfs de noodzaak tot meer schuld voor het afbetalen van rente. En met schuld komt rente. En dus weer schuld.
Het geld dat nu uit lucht bijgemaakt is gaat naar de financiële sector zelf. Het helpt de reële economie niet.
1ste zin: Wat is dan het probleem als dat zo zou zijn? Dan geeft de ene bank lucht aan de andere. Maar het is niet zo. Dat geleende geld gaat de economie in.
2de zin: Het is wel onderdeel van de reele economie. Met dat geleende geld worden economische prestaties betaald.
Ik denk dat we langs elkaar praten.
Geld is uiteindelijk het middel om aan grondstoffen te komen.
Vandaar dat de zorg ook vrijwel gratis is. Want: geen grondstoffen. Ofzo.
Even wat kritische noten:
Bij het storten van €10.000 op je rekening hoeft de bank voor slechts 3% garant te staan (solvabiliteitsratio) waarmee ze €9.700 vervolgens uit kan lenen.
Nee, de bank moet voor 100% garant staan (duh), ze hoeft alleen 3% liquide in kas te hebben.
Velen beschikken over net genoeg geld om hun rentes te betalen over dit fictieve geld. Aangezien het geen optie is om bezittingen af te schrijven vanwege het solvabiliteitsratio, wordt er meer krediet in het systeem gepompt om deze rentes te kunnen blijven betalen.
Wordt vaak genoemd in dit soort discussies, waarschijnlijk omdat een soortgelijke redenering voorkomt in Zeitgeist deel 2 (en daar blijkbaar erg overtuigend overkomt). Ik ben het er niet mee eens (denk ik): waarom zou je een lening nemen als je de rente niet kan betalen? En als je de rente wel kan betalen, dan betekent het dat de economie groeiende is. En dat is het niet zo vreemd dat de geld/kredietvoorraad continue toeneemt. Het is geen piramide spel lijkt me.
Vergeet de ‘luie Grieken’ en de ‘arrogante Duitsers’: we’re all in this together. Wellicht was occupy nog niet eens zo’n gek idee.
Grappig dat je dit zo noemt. Een van de hoofdpunten van Occupy in Duitsland was: geen Duits spaargeld naar Griekenland.
De energiemarkt is daar een goed voorbeeld van. Waar Griekenland afhankelijk is van dure leningen voor olie, kan IJsland het IMF de deur wijzen met volledig duurzame energie en zo haar democratie waarborgen.
Eh nee. IJsland kon de IMF de deur wijzen omdat rijke broer Noorwegen haar een noodkrediet gaf. En waar verdient Noorwegen zijn geld mee?
JSK: Kijk eens onbevangen naar de film die Harm onder zijn link heeft verstopt.
Misschien leer je er iets van.
Eh… ik denk niet dat jsk met zijn achtergrond iets kan ‘leren’ van een stel populistische proletenvideo’s (wat dat zijn die Zeitgeist-video’s). Hooguit dat-ie nog eens bevestigd ziet dat d’r hordes onwetende lui zijn die geen begrip hebben van economie, en die politieke ideologie verkopen door te doen alsof ze economische theorie uitleggen.
Het is altijd weer indrukwekkend om te lezen hoe experts als gronk hun mening onder woorden weten te brengen.
Hear, hear.
Ik heb niet de indruk, beste amice, dat uw bijdrage een juist beeld schetst van het onbevangen karakater van JSK, van zijn niet aflatende ijver andersdenkenden te verheffen tot een niveau dat uitstijgt boven het reactiepatroon van zeg: een Bokito.
Dat moet ook niet zo moeilijk zijn tenslotte nu, na een 10tal jaren, de economen eindelijk de dartende apen verslagen hebben met het behalen van een goed beleggingsresultaat.
Sorry, ik vind niet dat ik op een lager moreel niveau sta als cynisch “expert” dan de idealistische incompententen (zoals de persoon hierboven). Met het voortdurend herhalen van je eigen idealen verander je namelijk ook niks.
JSK:
Cynisme staat voor verbittering.
Aan idealen kun je werken.
“de bank moet voor 100% garant staan (duh), ze hoeft alleen 3% liquide in kas te hebben”
Tsja. Dat betekent dan toch echt, dat de bank alleen maar in naam garant staat. De 1e 3% die opgehaald wordt, kan uit worden gekeerd. De rest van de mensen krijgt niks. Daarna staat de belastingbetaler garant, zoals we uit de recente geschiedenis weten.
Zeitgeist 3: http://www.youtube.com/watch?v=4Z9WVZddH9w
De eerste 9 minuten zijn de perfecte weergave van de manier waarop ik deze wereld waarneem.
This shit has got to go!
@Harm: Het huidige systeem is shit volgens jou, dat weten we nu wel.
Het probleem is dat mensen zich afvragen, maar wat dan? Ze zijn bang dat ze er alleen maar grotere shit voor terugkrijgen.
Jouw alternatieven moeten op een geloofwaardige manier onder de aandacht gebracht worden anders zullen ze niet aanslaan.
En vertrouwen win je niet door heel erg af te geven op het huidige systeem.
Heb je de eerste 9 minuten al bekeken?
@Harm: ja….
… ik heb nog niet echt antwoorden
Het fragment komt soms bijbels over, van Jonas en Ninive.
Er wordt zonder twijfel veel gezondigd in de wereld.
Heb je niet toevallig hiernaar gekeken?
http://www.youtube.com/watch?v=dO5sEUQPdFk
Ik zou het nog maar eens proberen,
als je de engelse taal machtig bent tenminste.
@Harm: Nee.
En 2x vind ik genoeg.
Of dat genoeg is of niet hangt er van af of je het gesnapt hebt.
Je bent gezakt.
Gronk heeft hier een punt, ik heb de film gezien en was in het begin onder de indruk en het zette me aan het denken. Totdat er een aantal dingetjes voorbij kwamen die gerelateerd waren aan mijn eigen vakgebied.
1. Ik kan het natuurlijk niet voor alle producten garanderen, maar het is onzin dat engineers bewust de levensduur van een product verkorten. Het is een gegeven dat de levensduur van electronische producten kunnen worden benaderd met de bathtub curve. Naarmate een product ouder wordt neemt de kans op falen toe.
2. Dat hele geupdate van electronische producten wordt ook idealistischer voorgesteld dan de realiteit. In feite worden computers al dusdanig gemaakt dat men b.v. -harde schijf -ram geheugen kan uitbreidden, maar op een gegeven moment wil de consument een upgrade ipv een update, en dat is een gevolg van “vooruitgang” en heeft niks te maken met “bewust” de producten een eindige levensduur te geven.
3. De manier waarop in sectie 3 wordt gesproken over een mogelijke integratie van duurzame energie is niet realistisch. Het is met de huidige technologie onmogelijk de nederlandse energiemarkt volledig (dus 100%) te bedienen met wind, zon etc… Dat plaatsen van die supercondenstatoren is ook onzin. Korte/snelle berekening voor nederland: bij een storing waarbij 600MWatt verdwijnt zou een reservecapaciteit aan supercondensatoren nodig zijn met een gewicht 120 miljoen kilo. De prijs voor deze reservecapaciteit is ongeveer 1.5 miljard euro. En dat is dan alleen voor Nederland.
Ik ben wel eens benieuwd naar het in sectie 2 genoemde rente-effect. Namelijk dat de rente op een lening de maatschappij dwingt meer geld te creeeren. Mij is in de economieles geleerd dat een lening een tijdelijke vorm van geldcreatie is en dat als deze terugbetaald is dat er netto niks aan de totale geldhoeveelheid verandert.
@Mark, ik noemde ook met opzet de eerste 9 minuten.
Natuurlijk zitten er ook punten in de film die voor (behoorlijk wat) kritiek vatbaar zijn. Die instelling lijkt me ook wenselijk, want we hebben het niet over een geloof, maar over een visie op de toekomst, die telkens bijgesteld zal moeten worden aan de hand van de praktijk en de beschikbare kennis.
Een utopie heeft wel degelijk een functie. En deze film formuleert een waarneming, een uitgangspunt (this shit has got to go) en een visie, een doel, op behoorlijk indrukwekkende wijze.
Als uitgangspunt voor een discussie lijkt hij me best de moeite waard.
@1 rente verkort de levensduur van producten, omdat de terugverdientijd korter moet zijn. Zonder rente zou je een metrobuis een centimeter dikker en ven beter beton maken en de kosten over de verlengde levensduur afschrijven c.q. uitsmeren. Dat zou dan zomaar honderd jaar kunnen zijn in plaats van 30 of 50 jaar waar nu mee gerekend moet worden.Kwestie van geld.
@2 De vraag moet gesteld worden hoe nodig die vooruitgang is en of, als alle consequenties meegerekend worden, we nog wel van vooruitgang kunnen spreken. Costs externalizing is een begrip waar je je eens in moet verdiepen
@ laatste alinea Je hebt niet begrepen dat alle geld gecreëerd wordt met schuld. De rente is niet gecreëerd, alleen de hoofdsom, het geld om de rente te betalen bestaat gewoonweg niet. Daarom moet er steeds meer geld gecreëerd worden met behulp van leningen. Reken maar eens uit wat 3% betekend na 100 jaar
Reken maar eens uit wat 3% betekend na 100 jaar
Leer jij maar eerst eens het verschil tussen onvoltooid en voltooid tegenwoordige tijd.
JSK schreef: “Ik ben het er niet mee eens (denk ik): waarom zou je een lening nemen als je de rente niet kan betalen? En als je de rente wel kan betalen, dan betekent het dat de economie groeiende is. En dat is het niet zo vreemd dat de geld/kredietvoorraad continue toeneemt. Het is geen piramide spel lijkt me.
Op de eerste plaats moet je eindelijk eens het verschil tussen dat en dan leren, in plaats van de zeuren over de typ- en/of spellingsfouten van een ander.
Leningen worden (ook) opgenomen omdat degene die het geld leent anders niet aan zijn verplichtingen kan voldoen.
De hoogte van de rente wordt (tegenwoordig) niet bepaald door de geldkrapte, maar door de mate van risico dat het geld niet (volledig) wordt terugbetaald en de mogelijkheid van (een steeds hogere) inflatie.
Heb je al uitgerekend wat 3% betekent na 100 jaar? Dan kunnen we het er daarna eens over hebben of het gaat om een pyramidespel.
Als de bank mij 1000 euro leent met 3% rente en ik betaal dat terug met rente, dan is die rente inkomen voor de bank (deel spaarrente, deel inkomen voor een bankdirecteur). Dat geld heb ik uit de economie getrokken door economische activiteiten te verrichten en inkomen te vergaren. De bankdirecteur en spaarrekeninghouders ontvangen die rente en stoppen die dus weer terug in de economie. Netto verandert de totale geldhoeveelheid van de maatschappij niet. Zo is het mij geleerd op de economieles.
Dat geld ontstaat alleen maar omdat iemand zo nodig moest bijlenen om van mijn economische activiteit gebruik te kunnen maken. Deze mensen noemen wij: de grieken. (dit is een grapje)
Mijns inziens wordt geld gecreëerd door “domme” mensen, omdat zij zo nodig op vakantie moeten, een nieuwe auto moeten hebben of whatever en hun lening niet meer terug kunnen betalen. Aan de andere kant zou ik zeggen dat deze toegenomen geldhoeveelheid gecorrigeerd moeten worden met inflatie. (uitgaande dat economische groei 0% is)
De stelling dat geld gecreëerd wordt door de rente omdat het “niet bestaat” is crap. Geld wordt gecreëerd omdat mensen het te gemakkelijk wordt gemaakt krediet te verschaffen. En mijn mening is dat dat een gedeelde verantwoordelijkheid is van de banken en Nout Wellink.
Maar goed, als je mij een tegenberekening kunt laten zien, daar sta ik helemaal voor open.
Wat jou blijkbaar niet is geleerd op economieles is, dat het geld dat uitgeleend wordt in werkelijkheid nooit terugkomt. Dat mag op individueel nivo zo lijken, maar in werkelijkheid neemt de totale som van het uitgeleende geld neemt alleen maar toe.
Dat is nu juist de essentie van de kredietcrisis.
dat het geld dat uitgeleend wordt in werkelijkheid nooit terugkomt.
hahaha, banken kunnen eigenlijk beter meteen stoppen met geld uitlenen.
Een docent technische bedrijfskunde vertelde ooit dat je het beste kunt doodgaan met een schuld van 5 miljoen euro. Je bent dan in feite miljonair geweest.
Echter, de bank die deze 5 miljoen euro op zijn balans had staan zal dit toch echt als verlies moeten nemen en moeten afschrijven, waardoor er wederom netto niks verandert. (tenzij de bank nog een hele lijst dode debiteuren heeft).
en ik mis helaas nog altijd het 3%-100jaar sommetje… waaruit zou blijken dat rente geld creëert.
Sorry, ik ben nou eenmaal een beetje dom, dat weet je onderhand wel.
Overigens hoeft die bank tegenwoordig zijn verlies niet meer te nemen.
Die krijgt een “bail-out”.