De redactie vroeg de huispoliticoloog partijprogramma’s te lezen en van commentaar te voorzien. Hij wordt er niet gelukkig van. Vandaag is D66 aan de beurt.
Het programma van D66 heet “En nu vooruit”. Waarom moet dat nu? Gingen we tot dusver dan achteruit? Politieke partijen schrijven verkiezingsprogramma’s, maar ze doen er geen gezondheids-waarschuwing bij: “bestudering van dit programma kan ernstige schade toebrengen aan uw geestelijk evenwicht en welbevinden”, of zoiets. Vorige week heb ik gepoogd het programma van de PvdA te verklaren. Nu dan het programma van D66.
Het is geen pretje, door mijn ergernis over de zielloze verkiezingsretoriek. Ik geef de opening als voorbeeld: “D66 werkt aan een wereld waarin de mens weer centraal staat. Vrije mensen die niet beperkt moeten worden door starre systemen, strikte regels of ontoereikende stempels en vooroordelen.”(p.4) Wat staat hier? Ik heb een kwartier op mijn hoofd gestaan, maar een betekenis kwam niet. Staat de mens nu niet centraal? Het probleem leek me nu net dat dit wel zo was. De mens centraal, als uitbater, vernieler en vervuiler van onze ecosystemen, als danser op de vulkaan, als veroorzaker van meervoudige crisissen. Moeten er dan juist niet systemen en strikte regels zijn, om de janboel wat in te tomen?
Zielloze retoriek
Deze zielloze retoriek krijg je met geen congres op orde, dus ik laat het voor wat het is: ook de verkiezingsspotjes hebben last van dezelfde leegte en vaagheid. De kernvraag is met welk wereldbeeld D66 de werkelijkheid wil veranderen.
De compositie is wat overzichtelijker dan bij de PvdA: Inleiding, Nieuwe welvaart, Kiezen voor Europa, Onderwijs, Gezondheid, Richtingaanwijzers D66, Ruimte, Vrijheid door zelfbeschikking, Vrijheid door recht, Vrijheid door democratisch bestuur, Cultuur, Financieel kader.
In de inleiding van Hans Wijers en Marty Smits sieren de democraten zich met de adjectieven “liberaal” en “sociaal”: oude woorden, maar ze geven een plekje op het spectrum links – rechts. Hans Gruyters draait zich om in zijn graf: de founding fathers van D66 hielden niet van traditionele indelingen: zij waren pragmatisch en niet van beginselen. Dat woord komt in het programma ook niet voor, maar het woord “richtingaanwijzers” wel, voor het geval de tekst wordt ingehaald door de realiteit. Als dat geen beginselen zijn…
Op p.36 en 37 treffen we ze aan:
- Vertrouw op de eigen kracht van mensen
- Denk en handel internationaal
- Beloon de prestatie en deel de welvaart
- Streef naar een duurzame en harmonieuze samenleving
- Koester de grondrechten en gedeelde waarden.
Het is wel sympathiek, maar het ruikt als een secure keuze voor het midden: eerst de beloning voor “uitmuntend presteren”, daarna pas “welvaart delen”en “gezamenlijke verantwoordelijkheid”. Ben je dan begaan met de zelf redzamen of juist met degenen, die zich niet redden?
Streven naar “een duurzame en harmonieuze samenleving”: dat is er ook zo eentje. Wie zou daar op tegen zijn? Het wordt pas boeiend als er gekozen moet worden tussen meer werk en welvaart of vervuiling van het milieu. We gaan “in hoog tempo ruimte creëren voor nieuwe groei” schrijven Wijers en Smits in hun voorwoord. Hier ontbreekt het adjectief “duurzaam”of “groen”. Overal in het programma kom je de woorden duurzaam en groen tegen, maar niet hier. D66 heeft een “groei-agenda”. Maar wordt welvaart niet simpelweg als economisch begrip gedefinieerd en groei gevraagd als vehikel om die welvaart te kunnen leveren? De aarde is eindig, zo weten we sinds het onderzoek van de Club van Rome, uit 1972. Groei is niet het goede antwoord. Maar weet D66 dat ook?
Waardecreatie?
Het programma is ook 70 pagina’s, dus er staan veel woorden in. Maar die twijfel van hierboven verdween toch niet. Natuurlijk staan er veel goede en zinnige dingen in. D66 wil sturen op “echte waardecreatie”. (p.13) Dat is prima, maar hoe dan? Wat betekent dat? Moeten we denken aan de hervorming van de rijksboekhouding? Moet het begrip BNP opnieuw worden doordacht en geoperationaliseerd, zoals door Stiglitz, Sen en Fitoussi is bepleit in een rapport aan Sarkozy? Ik zou daar wel voor zijn, maar moet dat niet in EU-verband? Kortom, leuk, maar waar komen we uit met die sympathieke zinnetjes?
Het programma probeert zich ook op feiten te baseren; hier en daar kom je statistiekjes tegen. Ik heb daar waardering voor. Alleen, tegen de glazigheid helpt het niet. D66 wil meer “democratie en minder bureaucratie en regelzucht”; zou er iemand op tegen zijn? Hoe doe je dat? “D66 wil een krachtig federaal Europa, met meer macht bij de mensen.”(p.19) Ik geloof dat ik dat ook wil, maar hoe gaan we dat regelen? “Zaken die het best dicht bij de mensen geregeld kunnen worden, zoals onderwijs, zorg, pensioenen en sociale woningbouw, regelen we in Nederland en in onze gemeenten.” (p.19) Hoe doen we dat? Dit is een mededeling voor debiele kleuters. Ook D66 weet toch dat er een neo-liberale marktconceptie is, die het handelen in de EU determineert en b.v. onze huisvesting in hoge mate bepaalt en beinvloedt?
D66 wil een “echte politieke unie”. Maar wat dat is wordt in 10 regels verklaard: een Europees Parlement met meer zeggenschap, een kleinere representatieve commissie, een direct gekozen president. Ik zie het nog niet helemaal voor me.
Onderwijs
Over onderwijs raken democraten nooit uitgesproken. Hoe financieren we scholen, hoe sturen we op kwaliteit, hoe controleren we daar scherp op, hoe organiseren we de verhouding tussen scholen en overheid? Dat zijn de wat verknoopte vragen, die men zich zelf stelt. Dan volgen vele en gedetailleerde antwoorden: ik heb het doorgeworsteld, maar ik krijg geen beeld van de verandering of strategie, noch van een nieuwe en gewaarborgde kwaliteit in het onderwijs.
Iets dergelijks geldt voor de zorg. Het probleem van de stijgende zorgkosten wordt als beginpunt aanvaard, maar de oplossingen zijn eerder ambtelijk dan visionair. De groei van de zorgkosten moet met een procent meer worden afgeremd. Er moeten “anderhalvelijns-instellingen” komen. Dan volgt weer een stortvloed aan details, maar visie? Ik bedoel: de hoge babysterfte in Nederland is verontrustend en schandelijk, maar moet in een programma staan dat de aanbevelingsnormen van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte onverkort moeten worden ingevoerd? Is daar iemand tegen dan?
Huurwoningen moeten zo worden gewaardeerd dat “woongenot en omgeving meer uitgedrukt worden in de prijs”. Met alle respect: dat zijn politieke wezelwoorden: flinke liberalen zeggen dan gewoon dat ze marktconforme huren willen, dus de sociale woningbouw willen afschaffen. De democraten durven dat niet. Nog meer mist een alinea verder: in “onze plannen maken sociale huurwoningen een kleiner deel van het totaal aan huurwoningen uit”: de sociale sector wordt kleiner, maar hoeveel dan? Waarom? Ook dit is eerder lafhartig dan iets anders: als je een kleinere sociale woningsector wilt, vertel dan waarom, waar, hoeveel.
D66 wil energiezuinig nieuwbouwen door regels in het Bouwbesluit; maar is het Bouwbesluit hiervoor bedoeld?
Bij de grondrechten en de bestuurlijke hervormingen word ik weer iets opgewekter. Niet alle kroonjuwelen van D66 verdienen evenveel aandacht, maar er staat ook wel veel dat verstandig is.
Maar het kernprobleem van deze samenleving is dat:
- We met geld dat we niet verdiend hebben,
- Dingen kopen die we niet nodig hebben,
- Om indrukken te vestigen die niet blijvend zijn,
- Bij mensen die ons niets kunnen schelen. (Tim Jackson, Prosperity without growth)
Dat is het politieke probleem dat “groen” en “duurzaam” moet worden aangepakt. Het vereist politiek en intellectueel leiderschap. Misschien dat Hans Wijers er het gewicht voor heeft. Maar in het programma van D66 is het niet te lezen.
Foto flickr cc Comicbase
Reacties (40)
Uit dit stukje klinkt vooral door dat Tom van Doormaal een partijprogramma wil lezen dat geschreven is voor zijn eigen filosofische ideetjes.
Wie niet?
Iedereen uiteraard. Maar je zal het toch met mij eens zijn dat een recensent van heavy metal de hele bende niet moet afkraken omdat hij eigenlijk liever klassieke muziek beluistert.
Iedereen die hempie menthol afkraakt is een vriend van mij.
Ik zal trouwens opbiechten dat ik enkel de eerste helft van het artikel heb gelezen. Mijn onderbuik protesteerde nogal heftig.
Wat een flauw stukje zeg. Het gaat helemaal niet echt inhoudelijk over het verkiezingsprogramma, maar om vrije associaties die de schrijver heeft bij willekeurige citaten daaruit. Fundamentele kritiek had ik erg gewaardeerd, maar hiervan zal geen D’66 stemmer wakkerliggen.
Dat D’66 klaar is voor het leiderschap heeft het al vele malen bewezen: de partij levert vrijwel zonder uitzondering de beste vakministers bij kabinetsformaties. Ook lukte het D’66 en passant om een zeer groot deel van het verkiezingsprogramma te realiseren tijdens het lente akkoord. Als je de verantwoordelijkheid neemt voor het land en ook nog eens je doelstellingen met maar een paar zetels weet te realiseren heb je laten zien klaar te zijn voor het leiderschap.
“En nu vooruit”. Waarom moet dat nu?
Ik had zelf vooruit met de geit beter gevonden ;-)
Omdat ons land al sinds de moord op Fortuijn in een raar gevoel van depressie zit. Omdat we uit een recessie gekomen zijn en onze economie moeten herpakken. Omdat de PVV eindelijk buiten spel is en we als volk weer door kunnen gaan met evolueren. Het is godverdomme de hoogste tijd dat we er weer voor gaan.
de founding fathers van D66 hielden niet van traditionele indelingen: zij waren pragmatisch en niet van beginselen.
Pragmatisme is ook een beginsel. Daarnaast is D’66 gewoon een moderne versie van de aloude Vrijzinnig Democratische Bond, waaruit je bakken met beginselen kunt afleiden. Maar je herkent een partij of beweging vooral aan zijn daden:
zonder die VDB was er nooit vrouwenkiesrecht geweest en het was de enige partij die zich werkelijk tegen het nationaal socialisme keerde, zoals D’66 nu het meest uitgesproken anti Wilders geluid is. Op dezelfde manier was er zonder D’66 nooit een homohuwelijk geweest, of zou euthanasie nooit gelegaliseerd zijn. Daaruit kan je toch wel aardig wat beginselen ontlenen? Blijkbaar is de vrijzinnige democratie een werkelijk emancipatoire beweging, waar bijvoorbeeld de PVV het alleen maar veinst om de haat tegen een bevolkingsgroep aan te wakkeren.
Ben je dan begaan met de zelf redzamen of juist met degenen, die zich niet redden?
Een vals dilemma. Waarom zou het of/of moeten zijn? Conflicteren de belangen van die twee groepen perse met elkaar? Volgens mij niet.
Het wordt pas boeiend als er gekozen moet worden tussen meer werk en welvaart of vervuiling van het milieu.
En daar heb je het volgende valse dilemma al. Economische groei en een beter milieu kunnen prima hand in hand gaan. Er is veel ruimte voor innovatie op dat vlak. Bovendien is D’66 wel degelijk begaan met het milieu en wijkt niet heel wezenlijk af van de standpunten van bijvoorbeeld Groenlinks. Wel van de VVD, het CDA en zelfs de SP heeft een nog zwakkere milieuparagraaf (want biefstuksocialisme). Niet alleen wil D’66 op een verantwoordelijke manier met het milieu omgaan, het wil arme landen daar ook mee helpen.
De rest van het betoog bestaat uit vragen die je eigenlijk nooit beantwoord zult zien in een verkiezingsprogramma, omdat daarin vooral algemene principes neergelegd worden.
“Het gaat helemaal niet echt inhoudelijk over het verkiezingsprogramma, maar om vrije associaties die de schrijver heeft bij willekeurige citaten daaruit.”
Daar weet je mijn gevoel over dit stukje wonderwel te beschrijven.
“Fundamentele kritiek had ik erg gewaardeerd, maar hiervan zal geen D’66 stemmer wakkerliggen.” Nou, maar ik dacht zelf, toen ik dit gelezen had: op D66 hoef ik niet meer te stemmen. En dat heb ik eerder wel eens gedaan. Ik voelde daarna, zeker de laatste tijd, steeds al zo vaag iets aan, dat het toch niet werd wat ik gedacht had. Is wat Tom schrijft trouwens geen fundamentele kritiek: “Het is wel sympathiek, maar het ruikt als een secure keuze voor het midden”? OK, plusje voor Tom, ik ga nu even (nog eens) kijken wat er ook weer over de PvdA werd geschreven. Heb ik ook wel eens op gestemd…
“Ik voelde daarna, zeker de laatste tijd, steeds al zo vaag iets aan, dat het toch niet werd wat ik gedacht had.”
Ja hoor. Gezien de stelligheid waarmee je hier je mening poneert lijk je precies aan alle vooroordelen over D66-stemmers te voldoen. Toch maar D66 dan?
@This
Is wat Tom schrijft trouwens geen fundamentele kritiek: “Het is wel sympathiek, maar het ruikt als een secure keuze voor het midden”?
Nee, dat is geen fundamentele kritiek, want hij geeft nergens aan wat er dan verkeerd is met een keuze voor het midden. “Veilig” is geen werkelijk bezwaar. Dus vertel: welke voordelen brengt het met zich mee om een extremist te zijn? Want ik zie ze niet.
het was de enige partij die zich werkelijk tegen het nationaal socialisme keerde
Dat lijkt mij de grootste onzin. Hoeveel VDB’ers hebben meegedaan aan de Internationale Brigades?
EnZoIsHetMaarNet
Tom zou zijn “analyses” beter anders kunnen betitelen:
“Waar wijkt de partij die ik behandel af van de utopie die ik zelf graag zou zien en hoe zeg ik dit zo lullig mogelijk met zoveel mogelijk irrelevante citaten”
Ik zou wel eens willen weten waar de politieke sympathie van Tom ligt, en dan ook over die partij eenzelfde lullig stukje willen lezen.
Tom is een Sociaal-Democraat, dus zijn eerste stuk over de PvdA programma. Zijn openingszin verraadt het al trouwens: Het programma van mijn politieke partij, de PvdA.
Ik zie het nu.
Valt me toch tegen van Tom dat hij bij het programma van de PvdA niet op de details ingaat, maar het bij brede stroken laat, terwijl hij hier met paginanummers en al delibererend over wat er niet deugd het diepe enigszins ingaat.
Als je al geen duidelijke, harde kritiek op je eigen partij hebt, terwijl je wel laat doorklinken dat je het er gedeeltelijk niet mee eens bent, maar hondetrouw blijft omdat het nu eenmaal “je partij” is, dan heb ik verdere “analyses” ook niet nodig.
Wie waren die goede vakministers ?
Als je het niet erg vindt zoek ik de discussie niet zo met je op servetius. Ik vind dat je niet spoort en ben verder geen hulpverlener.
Wat wil je dat er in een partijprogramma staat? Wil je een bondig document waarin de kernwaarden en ideeën van de partij worden samengevat of wil je een minutieus document waarin elk beleidsplan in vol detail wordt beschreven (een soort partijpolitieke Talmoed of Soenna)? Ik vind zeventig pagina’s eigenlijk al te lang, en een drempel om het in zijn geheel door te lezen terwijl ik toch met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid D66 ga stemmen deze verkiezingen. Jouw kritiek daarentegen is elke keer dat ze niet duidelijk genoeg zijn. Maar als je ze dan aan jouw wensen voldoen en er een tweehonderd pagina’s tellend document van maken dan leest helemaal niemand het meer, en een andere commentator zou het dan net zo goed kunnen bekritiseren vanwege de enorme hoeveelheid tekst.
Misschien zouden partijen twee partijprogramma’s moeten drukken: één bondige en één gedetailleerde. Dan los je dit probleem op. Dingen als “D66 werkt aan een wereld waarin de mens weer centraal staat. Vrije mensen die niet beperkt moeten worden door starre systemen, strikte regels of ontoereikende stempels en vooroordelen” (lees: wij neigen vaak naar individualisme en liberalisme) of “Zaken die het best dicht bij de mensen geregeld kunnen worden, zoals onderwijs, zorg, pensioenen en sociale woningbouw, regelen we in Nederland en in onze gemeenten” (lees: wij zijn vaak voor een decentrale aanpak) kunnen dan in het eerste komen te staan, terwijl ze in het tweede worden uitgewerkt.
Is het zo vreemd dat je van een verkiezingsprogram meer verwacht dan algemene beginselen – daar is een beginselprogram voor? Een verkiezingsprogam maakt de keuzen duidelijk en hoe deze verschillen van anderen, maar blijkbaar is dat te veel gevraagd van een “radikaal midden”.
Zo’n 20 blz moet voldoende om een aantal van de keuzen duidelijk te maken. Met deze 70 vage blz ontmoedig je het lezen, ik weet vaak niet wat er bedoeld is en stop dus.
Volledigheid – met 200 blz of zo – is onnodig, kies enkele heldere voorbeelden.
“Zaken die het best dicht bij de mensen geregeld kunnen worden, zoals onderwijs, zorg, pensioenen en sociale woningbouw, regelen we in Nederland en in onze gemeenten”
Helaas hebben Barroso, de euro brokkenpiloot, en Van Rompuy heel andere ideeën, maar dat lijkt D66 te ontgaan.
Ik heb nu twee van deze analyses gelezen (die over het programma van de PvdA ook net) en ze hebben een overeenkomst: Men wil vanalles (sterker nog, ze willen beide veel van hetzelfde, alleen anders verwoord) maar het verblijft in hetgeen gewild wordt, en niet wat men van plan is te gaan doen om het gerealiseerd te krijgen. Ik denk dat de overige programmas daar niet zoveel anders in zullen zijn. De algemene indruk die ik ervan overhoudt is dat ze het in de politieke partij(leiding) eigenlijk ook niet (meer?) weet hoe ze de partijdoelstellingen moeten gaan realiseren in een versplinterd electoraat, complexe nationale en internationale regelgeving, en een crisis die z’n dieptepunt nog moet gaan beginnen, laat staan bereiken (verwacht ik).
Vooral doorgaan met deze analyses! Waar ik ook wel benieuwd naar ben is of de kwaliteit van de programmas door de jaren heen ook is veranderd. Stond er vroeger wel in hoe men van plan was te realiseren wat men had bedacht of is die vaagheid gewoon van alle tijden?
Ja verrek zeg!
Zijn er ook nog mensen die de verkiezingsprogramma’s gaan lezen.
Het moet niet gekker worden:
Als iedereen dit gaat doen, komt er bijna niemand meer naar de stembus ;-)
Partijprogramma’s zijn irrelevant. Er is blijkbaar nog geen partij die dat doorheeft. Praktisch niemand leest die dingen naast het feit dat ze per definitie zaken bevatten die *altijd* afhankelijk zijn van coalitiepartners.
Ik wil leesbare concrete ideologieën zien maar dat is moeilijk aangezien het gros van zowel electoraat als politici geen idee hebben wat ze nou eigenlijk willen.
Kortom, dit wordt de eerste verkiezing waarbij door ondergetekende wellicht niet gestemd gaat worden.
Kweenie, ik vind het partijprogramma wel belangrijk. Toegegeven, ik hecht uiteindelijk meer waarde aan het vertoonde stemgedrag, maar aan zo’n programma kun je toch zien of de betreffende partij de koers wil wijzigen. Zo kon je het naar rechts opschuiven van D66 en Gl al uit hun vorige programma opmaken.
Ik voelde altijd wel sympathie voor D66, maar de laatste tijd ebt dat helemaal weg. Ik vind ze zo leeg, zo niksig. Van alles een beetje. Een soort VVD-light. Groen Links is ook al de weg kwijt en van de SP wordt ik vaak erg blij, maar ik hoop stiekem altijd dat ze niet in de regering komt.
De traditionele 3 grote partijen zijn natuurlijk out of the question en over de PVV begin ik niet eens.
Wat nu?
Ik denk zomaar dat een coalitie tussen de SP en de VVD tot de mogelijkheden behoort. Maar dan wel met D’66 als glijmiddel ertussen. Wiegel was in ieder geval al enthousiast over zo’n samenwerking op provinciaal niveau.
Gemiste kans. Nu is dit alleen interessant voor mensen die precies zo denken als Tom. Had liever een soort “Steeph worstelt zich door de EU grondwet”-achtige analyses gelezen.
Het is een beetje het verlanglijstje voor sinterklaas, van een goedgelovige academicus van in de dertig, die nog steeds bij papa en mama thuis woont.
Mooie vergelijking van de immer weifelende academicus. D66 is een ander woord voor vaag. De indruk wordt door het commentaar van Tom weer bevestigd. Een overdaad aan wolligheid komt op je af.
Maar tussen alle nietszeggendheid door, zit er wel een aantal duidelijker voorstellen. Bijvoorbeeld een snelle verhoging van de pensioenleeftijd en afbraak van de werknemersbescherming. Beter was geweest die punten eruit te lichten en van kritisch commentaar te voorzien.
De reacties maken me wel vrolijk. Natuurlijk kan ik het niet iedereen naar de zin maken: ik ben sociaal-democraat, maar een autonome. Dus iedereen met een andere binding zal zich schrammen aan mijn commentaar.
De gedachte achter de stukken is eenvoudig: wat wil je eigenlijk lezen en wat zou wervend werken? Mijn antwoord is: ik wil begrijpen hoe een partij de samenleving ziet en hoe die beelden dichterbij worden gebracht.
Dat is me bij mijn eigen partij behoorlijk tegengevallen. Bij D66 lees ik meer over onderwijs en energie, maar beelden over het functioneren van de samenleving, nou nee.
Ik heb nooit beweerd of gesuggereerd dat ik fundamentele analyses zou maken, want daarvoor is 70 pagina kiezelsteentjes echt veel te saai. Wat ik wel poog te doen is een paar fundamentele noties bij te leveren, zoals die van Tim Jackson: iedereen heeft recht op zijn eigen wereldbeeld, maar het mijne is (met Jackson) dat de wereld eindig is, dat we de hulpbronnen vervuilen en opmaken. De gedachte dat groei en een beter milieu kunnen samengaan, lijkt me ideologisch van aard.
Dus ik waardeer het groen en duurzaam van D66, maar ik ben door wat ik verder heb gezien niet overtuigd.
Of het belangrijk is? Je kunt ook redeneren: laten de chemische industrieel Hans Wijers en de activist Diederik Samsom eens in een hok gaan zitten, daar komt vast iets goeds uit. Ik heb dat gevoel wel. Maar de partijen schrijven pakken papier vol en denken daarmee te werven, dus vergeef mij mijn ironische ondertoon.
Het is dus gewoon een beetje: wat schiet er bij Tom door het hoofd wanneer hij een verkiezingsprogramma leest?
Ja Rob, dat is het eigenlijk wel. Meer heb ik niet beloofd.
Je mag dat ook pretentieus vinden. Ik denk dat ik een redelijk gevuld hoofd heb en misschien wat interessante associaties kan aanbieden.
In mijn stuk over het PvdA-programma heb ik het een “leeservaring” genoemd. Meer wil ik er niet mee suggereren.
Ik vind het niet pretentieus hoor.
Is niet elk verkiezingsprogramma een nogal naïef verlanglijstje dat net doet alsof alles realiseerbaar is, want alle coalitiepartners en alle overige omstandigheden werken voor de volle 100 procent mee? Je hoeft er niet eens voor thuis bij papa en mama te wonen om zo’n verhaaltje op te kunnen kalken.
Maar als je er in je hoogmoed bij staat als groots staatsman/man-van-de-wereld, dan zijn de pretenties nogal stuitend van zo’n kinderlijk wereldbeeld, neergezet met altijd zo gewillige woorden.
Bij overdracht van soevereiniteit aan Brussel wordt met geen woord gerept om dit voor te leggen aan de kiezers middels een referendum wat toch normaal gesproken het stokpaardje van D66 is. Een zwaktebod en het is tegenstrijdig met haar eigen principes.
Onder aanvoering van de ijdele orgelpop van D’66 nu vooruit, anders gaat het licht uit! De anti-democraten 66 zijn de zogenaamde nette mensen, ze hebben geen lef en zijn laf. Doet u mij nog maar een onsje onderwijs, dan verkwansel ik het land intussen aan de utopie EU.
Voorstanders van het referendum en zich er niet aan houden, zwakke kleine zielen zijn het die zich groots voordoen.
En om de vraag te beantwoorden, ik mag hopen van niet, maar je weet het maar nooit met al die nette mensen…
Breng ik het land onder de knoet van Brussel, waar eurobrokkenpiloot Barroso nog steeds niet is ontslagen.
Volgens Van Rossum zijn populistische partijen voor diegenen die niet in staat zijn ons politieke systeem te begrijpen.
Hij ziet zowel de PVV als D66 als zodanig.
De partijen hebben gemeen dat ze nooit iets hebben bereikt.
Het enige wapenfeit van D66 wat ik ken is opnieuw, tegen de wil van de Nederlandse bevolking in, troepen naar Afghanistan te sturen.
Het geklets van D66 over de EU is volledig inhoudsloos, en negeert de uitslag van het referendum over de zogenaamde EU grondwet.
De D66 is wat mij betreft zeer populistisch bezig de laatste tijd. Wanneer krijgen we nou wat inhoudelijke partijprogramma punten.
Petra