ANALYSE - Om fraudezaken als de Bulgaarse aan te pakken is het bovenal nodig om te investeren in Bulgarije zelf, en de grenzen wijd open te zetten. Maar daarvoor is lef nodig.
KRO Brandpunt zond op 21 april een reportage uit over Bulgaarse fraude met huur en zorgtoeslagen. De reportage was gebaseerd op informatie uit het Bulgaarse bTV uit december 2012. In Bulgarije werden de organisatoren opgepakt door de politie. In Nederland werden pas veel later twee medeplichtigen aangehouden. Politie en belastingdienst wisten al van de fraude sinds mei 2012. Staatssecretaris Weekers moet diep door het stof. En terecht.
Toch leidt het politieke circus rondom Weekers af van een van de belangrijkste oorzaken van deze fraude, namelijk de rauwe armoede in Bulgarije zelf. In dit armste land van de Europese Unie deelt de huidige financiële crisis flinke klappen uit. Het gemiddelde loon is er 400 euro, terwijl de prijzen van veel levensmiddelen op Nederlands niveau liggen. De werkloosheid liep in februari op tot boven de 12 procent. In diverse plattelandsdorpen is dat zelfs 90 procent. En er is nog steeds geen fatsoenlijk sociaal vangnet.
Op een kleine groep na raakt de crisis elke Bulgaar. Toch zijn het vooral de gepensioneerden en Roma die het hardst getroffen worden. Wie in Bulgarije is geweest, kan het niet gemist hebben: bejaarden die in containers wroeten, zigeuners die in krotten leven die niet onderdoen voor de hutjes in de Braziliaanse favelas. Het is niet nieuw; de crisis in Bulgarije duurt al decennia. De huidige is er slechts een pijnlijke verdieping van. Maar wel eentje die mensen tot wanhoop drijft. Afgelopen maart staken zes Bulgaren zichzelf in brand. Uit totale uitzichtloosheid en onvrede met het politieke mismanagement, de hoge werkloosheid en desastreuze armoede. Al meer dan 750.000 Bulgaren zijn de afgelopen twintig jaar wegens de malaise naar het buitenland ‘gevlucht’. En ze blijven gaan. Geef ze eens ongelijk.
Opmerkelijk genoeg worden hier in Nederland nauwelijks vragen gesteld over die achtergrond. Roma weg, criminelen opgepakt, en misschien rolt straks de kop van Weekers. Hoera, zaakje opgelost.
Minister Lilliane Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (PvdA) kwam onlangs met haar nieuwe beleid voor ontwikkelingssamenwerking. Haar inzet is meer investeringen van Nederlandse bedrijven in arme landen en het bevorderen van handel. Immers: handel en investeringen zorgen voor groei en werkgelegenheid. Eindelijk eens een minister met realiteitszin, schreven ‘fans’. De oude mechanismen leidden immers te vaak tot ineffectiviteit en geldverkwisting.
Bulgarije lijkt op sommige punten sterk op een ontwikkelingsland. Meer dan 22 procent van de Bulgaren leeft onder de armoedegrens, bijna zoveel als Ghana en Oeganda, Nederlandse ontwikkelingspartners. Het woord ‘ontwikkelingshulp’ kan de vergelijking met de structuur- en andere EU-fondsen goed doorstaan. Ook in Bulgarije is veel geld gepompt. Maar de armste groep ziet machteloos toe hoe het geld verdwijnt in de zakken van corrupte ambtenaren en politici.
Handel dus. Dat kan werken. Er is al het een en ander op gang gekomen. Nederlandse bedrijven staan nu op de tiende plaats van investeerders in Bulgarije. Ze profiteren van de lage lonen en belasting, de laagste in de Europese Unie. Maar er kan veel meer gedaan worden. De – paspoortvrije – Schengenzone openen voor Bulgaren bijvoorbeeld. Dat zou handel drijven gemakkelijker maken. Maar juist voor die toetreding steekt Nederland een stokje. Bulgarije zou te weinig doen aan corruptiebestrijding en het aanpakken van de georganiseerde misdaad.
Interessant is dat uit deze fraude blijkt dat ook Nederland zijn zaakjes niet op orde heeft. Terwijl het toch voor de hand ligt dat er bij dit soort criminele acties Nederlanders zijn betrokken. Hoe kunnen Bulgaren anders weten waar de mazen in de wet zijn en de jungle van regels en voorschriften omzeilen?
En ja, er zullen meer Bulgaren komen: de schoonmaaksters, bouwvakkers en fabrieksarbeiders. Al die mensen die het werk doen waar blijkbaar geen Nederlander voor te vinden is. En ze zullen zich ook schikken naar de vaak belabberde omstandigheden waarin ze moeten wonen en werken: met zijn vieren op een kamertje en permanent door Nederlandse werkgevers die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. Ze zullen komen. Niet omdat ze zo graag in Nederland willen zijn. Zo lollig is het hier echt niet. Maar omdat het in Bulgarije slecht is.
Als je ‘ze’ hier niet wilt hebben, zul je – aan de bron – moeten investeren. Dat had natuurlijk al lang meer en beter moeten gebeuren, maar het is nog niet te laat. En vooral een kwestie van lef tonen.
Hellen Kooijman is zelfstandig journalist en Bulgarijekenner
Reacties (13)
Probleem in Nederland is dat de controle op de aanvraag voor huur- en zorgtoeslag pas achteraf plaatsvindt. Als je enigzins aannemelijke gegevens invult, krijg je gewoon maandelijks geld. Pas na een tijdje komt een eventuele terugvordering, maar dan is het of een kale kip plukken of de vogel is reeds gevlogen.
Dit is dus echt een systeemfout bij de belastingdienst, en uiteindelijk is de minister daar verantwoordelijk voor. Ook al roept hij nog zo hard dat hij van niets wist (wat voor een minister volgens mij ook al dodelijk is).
@1: ”Dit is dus echt een systeemfout bij de belastingdienst, en uiteindelijk is de minister daar verantwoordelijk voor”
Het was een eis van de 2de kamer bij de invoering van di stelsel dat mensen niet te lang mochten wachten op de eerste betaling.
Er is niets tegen investeren in Bulgarije.
Duitsland investeerde en investeert met succes in Tsjechië en Polen.
Renault laat Dacia’s bouwen in Roemenië.
Maar Bulgaren bij ons laten frauderen kan toch moeilijk investeren worden genoemd.
Zegt iemand dat dan, @objectief?
Er is nogal wat rondom Bulgarenfraude te doen. Je gaat je bijna afvragen om hoeveel miljard het eigenlijk gaat.
@1:
Snap ik het nu niet?
Het commentaar zou toch eigenlijk moeten gaan over investeren in een arm land en wat “wij” daar aan zouden kunnen/willen bijdragen.
N.B.
Eigenlijk zijn die Bulgaren wel redelijk bezig:
Zij tillen de belasting in een ander land en niet zoals verrekt veel witte boord criminelen in ons land (meestal ongestraft) doen, die in hun eigen land ;-)
Vroeger werd de zorgtoeslag niet uitgekeerd, maar kregen mensen korting van hun ziekenfonds.
Dat zou natuurlijk nog steeds zo geregeld kunnen worden.
Dan is fraude met de zorgtoeslag alvast onmogelijk.
(Het zou natuurlijk helemaal mooi zijn als mensen met lage inkomens weer verplicht verzekerd worden.)
@7:
Vergeet het maar!
Dan zou de kreet “eenvoudiger kunnen we het niet maken” echt op gaan ;-)
@2: Uiteraard moet de 2e kamer hieraan goedkeuring geven en is de belastingdienst afhankelijk van wat in de politiek wordt besloten. Maar de minister is nog steeds de uiteindelijke verantwoordelijke.
Als je de boel op zo’n manier opzet, is het vragen om problemen. Bij het aanvragen van een uitkering zijn er wel allerlei checks vooraf.
De voortdurende armoede van Bulgaren wordt veroorzaakt door de greep die georganiseerde misdaad heeft op dat land. Open grenzen is een hopeloos naïeve poging tot een oplossing.
De arbeidsethos en basisopleiding van een Bulgaar ligt wel even wat anders dan dat van een Pool en dat stuwmeer is nog lang niet leeg.
Je zult niet gauw een Pool tegenkomen die bedelt of met de zwerverskrant hosselt of een Bulgaar zien met een lasdiploma.
Voorlopig hebben we nog half Portugal en Spanje die zonder werk zit en deze kant op komt.
Reken maar van yes dat de rijke westerse landen hun rijtje slaaflanden in logische economische volgorde afwerken onder het mom wij brengen welvaart.
De Bulgaar ? Over een jaar of tien mag hij op het veld werken in Europa ,een sneue realiteit.
Als wij die mensen niet hier willen, dan moeten ze hier niet komen en gestopt worden als ze dit proberen. Er is inderdaad lef voor nodig om de grenzen voor de Roma bendes wagenwijd open te zetten, het lef van de gekken.
Bulgarije is een groot boevennest, geregeerd door criminelen die tot de ergste ter wereld behoren. De zakkenrollers en andere kleine criminelen die naar Nederland worden gestuurd maken deel uit van grote criminele netwerken en die investeer je echt niet weg.
@4:
Het woord ‘investeren’ betekende vroeger geld uitgeven voor iets waarvan verwacht werd dat de waarde tenminste gelijk was aan het uitgegeven geld.
Het woord is helaas verworden tot geld over de balk smijten voor van alles en nog wat.