OPINIE - Het was zo maar een bericht van de soort waarvan je er elke dag tientallen ziet. Berichten die je, murw gebeukt door de aanhoudende stroom slecht nieuws, eigenlijk niet langer leest. Maar het gebeurt echt: Rusland wil de Jehovah’s Getuigen plaatsen op een lijst van gevaarlijke extremistische organisaties. Lees die zin nog even rustig en bedenk wat u over Jehovah’s Getuigen weet. Inderdaad: ze zijn nogal pacifistisch. U weet wel, tijdens de Eerste Wereldoorlog schoten ze in de lucht, één wereldoorlog later kregen ze van de Duitse bezetter een enkeltje concentratiekamp en in het Nederland van de Koude Oorlog verkozen ruim 800 Getuigen gevangenisstraf boven militaire dienst.
Ik heb zo’n vermoeden dat de Russische autoriteiten, als we ze zouden vragen wat ze beweegt, zullen antwoorden dat dat pacifisme weleens schijn kan zijn. Dat is immers ook hoe bestuurders – in de voormalige Sovjet-Unie, in Europa, in de Verenigde Staten – spreken over de islam: elke moslim is verdacht en als hij zegt dat hij geen plannen heeft om op gewelddadige wijze het kalifaat in te stellen, dan moeten we er rekening mee houden dat dat slechts een rookgordijn is. Denk aan Trump die moslims wil verbieden Amerika binnen te reizen tot “we” hebben kunnen uitvogelen wat er met ze aan de hand is.
Er komen in de voorgenomen Russische christenvervolging drie dingen samen die op zich weinig hebben te maken met het christendom, maar die wereldwijd voorkomen en eigenlijk nogal verontrustend zijn.
Incompetentie
Het eerste is iets wat ik zou willen aanduiden als “hedendaagse bestuurlijke standaardincompetentie”. Bestuurders zijn ook maar mensen en ze kunnen niet op elke crisis voorbereid zijn. Incompetentie is daardoor onvermijdelijk en tot op een bepaald punt zelfs vergeeflijk. Ik voor mij kan althans begrip opbrengen voor de onbezoldigde voorzitter van een sportclub die voor het eerst in zijn loopbaan wordt geconfronteerd met een geweldsincident en in de stress van het moment de verkeerde relschopper schorst.
Het wordt anders – en daarom spreek ik van hedendaagse bestuurlijke standaardincompetentie – als de bestuurder een enorm salaris opstrijkt. Dan zal ’ie dat geld waard moeten zijn, maar ook de beste bestuurders worden geconfronteerd met onvoorziene situaties. De verleiding is dan groot maar wat te roepen waardoor het lijkt alsof de goedbetaalde manager zélf geen fouten heeft gemaakt. Het verbijsterende aan de rel over de Teeven-deal was hoe losjes de betrokken bewindslieden omsprongen met de waarheid. Donald Trump is een ander voorbeeld. Liegen is een standaardreactie op problemen geworden. Ik vermoed daarom dat de Russische autoriteiten, als ze vragen krijgen over pacifisten op een lijst van extremisten, eveneens zullen vervallen tot bullshit. “Die Jehovahs, die zijn des te verdachter omdat ze zich voordoen als pacifisten.” Zoiets. Verdachtmakingen, geopperd door bestuurders, worden steeds meer immuun tegen feiten.
Identiteit
Dan is er een tweede punt: het denken over identiteit. Daar gaat de overheid niet over. Ze is er om het verkeer tussen burgers te reguleren en laat die burgers verder zo vrij mogelijk. Ik zeg niet dat de overheid dat altijd perfect heeft gedaan, maar het principe is duidelijk: de overheid moet burgers in gelijke gevallen gelijk behandelen. Je religieuze of levensbeschouwelijke identiteit, je politieke identiteit, je raciale identiteit of je seksuele identiteit mogen niet uitmaken. Als ik allerlei internationale verdragen mag samenvatten: “Het maakt geen donder uit wat je identiteit is – voor de overheid maak alleen uit hoe je je gedraagt en wat je bijdraagt.”
Ras, levensbeschouwing, politiek en gender laat ik even rusten – ik beperk me vandaag tot de godsdienstvrijheid. Rusland wil geen Jehovah’s Getuigen, de Amerikaanse president discrimineert de islam, in islamitische landen worden zo’n beetje alle religieuze minderheden onderdrukt en in Nederland kun je maar beter geen moslim of jood zijn. Ik vond het erg verontrustend dat bij de laatste Nederlandse verkiezingen identiteit zo’n voornaam discussiepunt was, omdat we er in dit land al sinds de Bataafse Republiek naar streven de rol van de overheid op dit punt te minimaliseren. Dat wil ik graag zo houden.
Vage definities
Daar komt nog een derde punt bij: dat we nogal losjes omgaan met etiketten. Zoals het stompzinnig is te spreken over “de” vrouw, aangezien er zo’n drie of vier miljard van zijn, zo is het ook bizar categorische uitspraken te doen over “de” moslims of “de” christenen of zelfs een kleinere groep als “de” Jehovah’s Getuigen. Om een betekenisvolle uitspraak te kunnen doen waarop beleid kan worden gebaseerd, moet er een definieerbare kern zijn: iets wat én aanwezig is bij de leden van de beschreven groep, én afwezig is bij andere mensen, én ook nog bepalend is voor hoe diegenen zich gedragen en wat ze bijdragen. Enkele uitzonderingen daargelaten zal dat niet gaan.
Ik vermoed dat het gemak waarmee we mensen aanduiden met zinledige etiketten, samenhangt met het gemak waarmee bestuurders smoezen bedenken waarom hun onredelijke verdachtmakingen eigenlijk toch wel heel scherpzinnig waren. We bekommeren ons niet meer werkelijk om de waarheid. En nu weet ik heus wel dat er wat relativistische slagen om de postmoderne arm te maken zijn, maar het ideaal is belangrijk genoeg om politici op te blijven afrekenen.
Wij versus zij
Kortom, beleid valt niet te baseren op identiteit. Een regering die het beste met de bevolking voor heeft, zet geen minderheden tegenover de veronderstelde “echte” bevolking. Of het nu gaat om Jehovah’s Getuigen in Rusland, gülenisten in Turkije, moslims in Europa en de Verenigde Staten, of dat het gaat om homoseksuelen, kleurlingen of vrouwen – in een rechtstaat behandelen we alle mensen in gelijke situaties op gelijke wijze.
En verder: in een gezonde organisatie geeft een bestuurder die een fout maakt, zoals een groep pacifisten plaatsen op een lijst van extremisten, zo’n fout gewoon toe en gaat niet met een of andere smoes proberen te doen alsof er toch iets aan de hand is. Dát kan in Rusland overigens nog steeds gewoon gebeuren.
U kent de woorden van Martin Niemöller wel: “Als die Nazis die Kommunisten holten, habe ich geschwiegen; ich war ja kein Kommunist.” En zo voort, tot de ik-figuur zelf wordt opgehaald en er niemand over is die zou kunnen protesteren. Die tekst is een paar keer te vaak geciteerd, maar het verontrust me dat er wereldwijd een neiging is vaag-gedefinieerde minderheden te verdenken en de vraag of die verdachtmakingen kloppen niet serieus te onderzoeken. En wat me misschien nog meer verontrust: dat ik berichten over dit thema, zoals de bizarre vervolging van pacifisten als extremisten, het liefst niet langer lees.
Reacties (17)
Zelden heb ik zo’ n bondige en correcte samenvatting gezien.
Blijft over de vraag, waarom gaat het dan telkens fout op dit punt overal ter wereld. Antwoord: identiteit A verdraagt identiteit B niet. Je zou bijna zeggen, schaf identiteit af! Maar dat is weer in tegenspraak met “het maakt geen donder uit wat je identiteit is”.
We zitten met een onoplosbaar probleem denk ik. Enerzijds juichen we diversiteit van identiteit toe. Anderzijds leidt identiteit weer tot onverdraagzaamheid van uitgerekend de extreme identiteiten.
Tja, een pacifistische extreme sekte verbieden die de staat niet erkend als hoogste macht,niks mis mee.
Je bent bestuurder of niet.
@2: Dan is het wel een zwakke smoes van Rusland om ze terroristen te noemen.
Als ze de Jehova’s pedofielen hadden genoemd, hadden er meer mensen ingetrapt.
Als je nou had gezegd dat je in Saoedi-Arabië maar beter geen christen of jood kan zijn, had ik je begrepen. Maar Nederland discrimineert moslims noch joden. De Tweede Kamer heeft met de motie-Halsema zelfs gesteld dat de regering het tegengaan van de islamisering (!) niet als beleid heeft.
Joden in Nederland hebben trouwens vooral last van moslims, en moslims van elkaar. Vooral als islamitische vrouw word je behoorlijk in je vrijheid beperkt, met name in de grote steden, en Nederland laat dat met een beroep op de vrijheid van godsdienst maar begaan.
@4: “Maar Nederland discrimineert moslims noch joden”
Klopt helemaal, Nederland doet dat niet; heul erg veul Nederlanders daarentegen dan weer wel. Spiegeltje nodig? Want ik betwijfel of je de tegenspraak in je eigen woorden wel doorhebt.
@5: +100
@3 , dat ligt dan aan de uitvoerder/marketingman, die zal die terminologie gekozen hebben omdat dat het meest effectief is.
Men klapt bravo als Karin het gevecht wint met Scientology maar het verbod op de Jehova’s is een schandaal.
Uitstekend verhaal, Jona. Wat mij intrigeert is dat identiteit bij vrijwel alle partijen zo’n belangrijk aandachtspunt is geworden. Wat gebeurt hier? Incompetentie over de rol van de overheid? Of toch te veel geluisterd naar de blonde oproerkraaier en zijn echo’s in de media? Of een gebrek aan politieke competentie op het vlak van agendasetting?
Klopt helemaal, Nederland doet dat niet; heul erg veul Nederlanders daarentegen dan weer wel.
seriously? wie dan? alle pvv-stemmers?
weet je, zo wakker je ook de polarisering aan moet ik zeggen: door alle geklaag over islam af te doen als moslimhaat. dan trekken de klagers zich terug
@9: Nee, analist? Jij ziet geen discriminatie in dit land? Volgens jou worden zowel moslims als joden op exact dezelfde wijze behandelt door Nederlanders die zichzelf autochtoon vinden als die zich autochtoon achtende Nederlanders zich onderling behandelen?
En waarom haal jij plots de PVV erbij en ‘moslimhaat’, waar ik het niet over gehad heb? Vind je werkelijk niet dat jij de polarisatie hiermee en hierdoor aan mij opdringt?
Als Poetin zich afvraagt hoe de veerkracht en de inzet van demense wordt ondermijnd, dan is het niet onlogisch dat hij aan de verspreiders van Jezus’ leer begint te denken.
Vooral als die via schimmige wegen uit Amerika lijken te komen.
Een soort sociale Kremlin hackers, omgekeerd.
@10: Volgens jou worden zowel moslims als joden op exact dezelfde wijze behandelt door Nederlanders die zichzelf autochtoon vinden als die zich autochtoon achtende Nederlanders zich onderling behandelen?
uh nee. volgens mij is behandeld met een d.
maar zonder dollen: “heel veel nederlanders discrimineren moslims” is voor mij niet evident. want, ik zie moslims – van seculier tot zeer orthodox – wonen, werken en winkelen op dezelfde plekken als de “autochtone nederlander”. lijkt mij dan sterk dat deze groep systematisch wordt gediscrimineerd door “heel veel nederlanders”.
En waarom haal jij plots de PVV erbij
omdat dat het enige voorbeeld is wat ik kan bedenken van “heel veel nederlanders” die moslims discrimineren.
maar goed, mss kan je zelf even onderbouwen waar je “heel veel nederlanders” vandaan haalt
@12: Wil je nou daadwerkelijk dat ik ga onderbouwen wat jij zelf zegt? Grapjurk. Lees je eigen woorden nog eens: “… lijkt mij dan sterk dat deze groep systematisch wordt gediscrimineerd door “heel veel nederlanders”” en “omdat dat het enige voorbeeld is wat ik kan bedenken van “heel veel nederlanders” die moslims discrimineren”.
Dat je ziende blind wilt blijven verdient mogelijk mededogen, maar van mij krijg je het niet. Niemand met een aangeboren kleurtje, niemand met een geloof, niemand met een accent, niemand met een tweede/ander paspoort wordt behandeld zoals de stadsknurft en de heikneuter zijns gelijken behandelt. Dat weet je zelf verrekte goed, maar je wilt o zo graag de schlemiel spelen. Ga je gang.
Maar je hebt gelijk, het voltooid deelwoord van behandelen is met een ‘d’. Krijg je met teveel en te vaak editen (om nog eens een goed Nederlands woord te gebruiken).
Wil je nou daadwerkelijk dat ik ga onderbouwen wat jij zelf zegt?
goh. ik wil dat je deze onderbouwt, jouw nummer #5
Klopt helemaal, Nederland doet dat niet; heul erg veul Nederlanders daarentegen dan weer wel.
ik ben op zich wel benieuwd hoor… ik ben zelf van allochtone afkomst en in amsterdam zie ik vooral 1). relatief veel “mede-allochtonen” maken er een potje van en 2). blanke hollanders durven er niks van te zeggen in het openbaar maar na een paar biertjes gaat de gierput open. geen gezonde situatie, van beide kanten niet.
@14: Grappig genoeg zeg je nu alweer zelf dat er wel degelijk lustig op los gediscrimineerd wordt. En toch blijf je mij vragen om te onderbouwen wat je zelf beweert. Je moet welhaast jezelf zeer vaak aan het lachen maken.
Ik hoef jou niet uit te leggen waarom de witmens vindt dat hij bevooroordeeld dient te worden in witmensenland en ik ga dat ook niet doen. Je weet het zelf, zegt het zelf keer op keer, maar blijft doen alsof je niets begrijpt. Jouw feestje, maar ik vier niet mee.
@15: zucht. Discriminatie is iemand benadelen op basis van oa afkomst. Shit praten achter de rug om is niet benadelen.
Je hebt dus niks concreets te melden begrijp ik hier uit? Jammer, je denkt het goede te doen maar je helpt de situatie niet verder.
@16: Alle discussies over etnisch profileren gemist? Het partijprogramma van met name PVV en FvD niet gezien? Nog nooit Facebook of Twitter bezocht?
Ook shit praten is benadelen. Want wie shit praat, handelt ook shit. Jij zou het moeten weten.
Trol nu maar lekker verder.