IEA: Olietekort, 100+ dollar olie, 6 graden temperatuurstijging

Als we het energieprobleem niet oplossen dan koerst de wereld af op een toekomst waarin de opgebouwde menselijke welvaart in gevaar komt. Dat schrijft het Internationaal Energie Agentschap (IEA) in de management samenvatting van haar World Energy Outlook 2008 die we nu al hebben ingezien.

Het rapport komt volgende week woensdag uit en zal voor sterke opschudding zorgen in de internationale politiek. De waarschuwingen die de conservatieven van het IEA afgeven zijn namelijk nog nooit zo zorgwekkend geweest. De olieprijs zal permanent boven de 100 dollar uitstijgen binnen enkele jaren. We worden geheel afhankelijk van OPEC voor productiestijgingen van onze olievoorziening. En zonder radicale omslag zal de CO2 uitstoot zover stijgen dat we een opwarming van 6 graden mee gaan maken.

Wereld stevent af op een olietekort

Ongekend hoge olieprijzen in de laatste jaren maken we mee doordat de olieproductie niet meer stijgt sinds 2005. Het IEA maakt duidelijk waardoor. Uit hun eerste analyse ooit van de 800 grootste olievelden blijkt dat de productie in olievelden die gepiekt zijn jaarlijks met gemiddeld 6.7% daalt. De gelijkblijvende productie geeft aan dat het de olie-industrie in de laatste jaren maar net gelukt is om dit te compenseren. De olieproductie is blijven hangen op een niveau van 85-86 miljoen vaten per dag.

Zoals het er nu naar uitziet zal dit ook maar net lukken in de periode tot aan 2015. Er is tot nu toe geïnvesteerd in 23 miljoen vaten per dag aan extra capaciteit tot aan 2015, waarvan vrijwel alles nodig is om die dalende productie te compenseren. Volgens het IEA dreigt er een gat te ontstaan tussen gewenste vraag en aanbod van 7 miljoen vaten per dag in 2015. En dat gat is niet op te vangen omdat de investeringen in deze extra olievelden in de komende twee jaar van de grond moeten komen. Ook extra inspanningen om de daling af te remmen in al gepiekte velden helpt niet. Dat heeft het IEA al meegenomen in haar schatting van 6.7%. Logisch dus dat het IEA concludeert dat we afsteven op een olietekort waardoor de olieprijs permanent boven de 100 dollar per vat uit zal komen.

Het probleem wordt steeds groter doordat de olie-industrie ieder jaar meer zal moeten investeren om te voorkomen dat de wereldproductie inzakt. De jaarlijkse daling neemt namelijk toe volgens het agentschap naar 8.6% in 2030. Er moeten tussen nu en 2030 dan ook maar liefst zes keer de productie van Saoedi-Arabië bijkomen, en dan nog zal de olieproductie onvoldoende kunnen stijgen om aan de groeiverwachtingen te voldoen. De productie zal wanneer alle investeringen van de grond komen hoogstens kunnen stijgen naar 106 miljoen vaten per dag in 2030. Een stijging van gemiddeld minder dan 1% per jaar in de olieproductie.

Wereld afhankelijk van OPEC voor totale productiestijging van aardolie

De afhankelijkheid van het Midden-Oosten zal gigantisch groot worden in de toekomst bij blijvende afhankelijkheid van aardolie. Alleen in de OPEC landen, vooral het Midden-Oosten, is nog de aardolie aanwezig volgens het IEA om de productie te kunnen laten toenemen. De productie buiten het OPEC kartel zit namelijk op een plateau en zal vanaf 2015 beginnen te dalen. In een tempo wat versnelt richting 2030 waardoor op die termijn meer dan de helft van de olieproductie uit OPEC landen zal komen. De grootste uitdaging zit hem dan ook in het realiseren van voldoende productiestijgingen in de OPEC landen in het Midden-Oosten. De enige regio waar de productie nog fors zou kunnen stijgen. Als het lukt om de investeringen van de grond te krijgen dan zal de productie van OPEC zal kunnen toenemen van 34 miljoen vaten per dag nu naar 53 miljoen vaten per dag in 2030. Het agentschap zet hier zelf al zo zijn twijfels bij met de bewoordingen ‘if they (OPEC) invest enough’ dikgedrukt in het kopje van haar management samenvatting. Het agentschap zegt hiermee tussen de regels door dat de aardolieproductie wereldwijd zal beginnen te dalen tussen 2015 en 2020, als OPEC de productie niet wil of niet kan laten toenemen.

Klimaat op weg naar 6 graden stijging

De wereld zal 45% meer energie verbruiken in 2030 in het huidige groeipad. En die energie gaat zoals het er nu naar uitziet opgewekt worden doormiddel van fossiele brandstoffen. Als we niet snel radicaal handelen dan zijn de gevolgen afschrikwekkend schrijft het agentschap. De gemiddelde temperatuur op aarde zal als de huidige trend doorzet namelijk stijgen met 6 graden Celsius. Er wordt geen tijdspad genoemd waarin de stijging wordt bereikt, wel dat de CO2 emissies zullen toenemen van 28 gigaton nu naar 41 gigaton in 2030. Dit is nauwelijks lager dan de verwachtingen van vorig jaar ondanks hogere energieprijzen en lagere groei in de wereldeconomie die meegenomen is.

Met enorme inspanning is het nog mogelijk volgens het IEA om deze trend om te buigen en de stijging te beperken tot 3 graden Celsius. Door wereldwijd alles uit de kast te trekken op het gebied van energiebeleid, ondermeer handelssystemen voor emissies, sectorakkoorden, en sterk nationaal beleid over de gehele wereld. Hiervoor zijn wereldwijd extra investeringen nodig van 9200 miljard dollar tussen 2010 en 2030, gemiddeld komt dat neer op jaarlijks 0.24% van de wereldeconomie die besteed moet worden aan klimaatbeleid. Die investeringen worden uiteindelijk wel weer terugverdient volgens het IEA dankzij een besparing op de energierekening tussen 2010 en 2030 van circa 9000 miljard dollar.

De door de Europese politiek beoogde 2 graden grens van stijging ziet het IEA als onrealistisch. De schaal die daarvoor nodig is immens en het is onduidelijk of dat technisch wel mogelijk is omdat dit scenario uitgaat van technologieën waarvan nu nog niet eens bekend is of ze technisch wel kunnen werken. De kosten van een doelstelling op de opwarming te beperken tot 2 graden schat het IEA in op 12500 miljard dollar tussen 2010 en 2030, wat neerkomt op jaarlijks 0.55% van de wereldeconomie die wordt besteedt aan klimaatbeleid. Omdat de prijs van elektriciteit in dit scenario zoveel hoger is worden de investeringen maar voor een deel terugverdient. In totaal levert de besparing op energie 5800 miljard dollar op. Netto kost het klimaatbeleid om 450 PPM te bereiken volgens het IEA circa 6700 miljard dollar tussen 2010 en 2030.