ACHTERGROND - Dat de humanitaire crisis die zich in Syrië voltrekt betrekkelijk weinig aandacht weet te trekken van de internationale gemeenschap vindt Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling, onbegrijpelijk ‘We hebben het over zo’n twee miljoen vluchtelingen’, stelt ze. ‘Maar dit is een grove onderschatting, want hieronder vallen slechts de mensen die zich als zodanig hebben geregistreerd, het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger’. Ook heeft deze telling van twee miljoen slechts betrekking op de mensen die het land uit zijn gevlucht. ‘Het grootste aantal vluchtelingen zijn mensen die binnen Syrië zelf hun woonplaats zijn ontvlucht, de zogenaamde ontheemden. Hierbij praat je over minstens 4,25 miljoen mensen’, aldus Ceelen.
Gebrek aan herkenning
In totaal gaat het dus om minimaal 6,25 miljoen mensen, een zeer omvangrijk aantal. Waarom is hier niet meer discussie en berichtgeving over? ‘De herkenbaarheid is minder groot’, verklaart Ceelen. ‘Tijdens de tsunami werden er gebieden getroffen waar we veel meer feeling mee hadden, gebieden waar wij op vakantie gingen, landen en bevolkingsgroepen waar wij aansluiting mee hebben. Dat is nu veel minder het geval.’ Daarnaast lijkt het ook de aard van het conflict te zijn, die voor minder compassie zorgt. ‘Traditioneel gezien zijn we minder geneigd geld te geven aan slachtoffers van oorlog en geweld, dan bijvoorbeeld aan slachtoffers van natuurrampen. Natuurgeweld wordt gezien als iets waar niemand iets aan kan doen, en waar dus per definitie onschuldige mensen getroffen worden’, zo verklaart Ceelen. ‘Bij oorlogsgeweld mist dit aura van onschuld, met name in een onduidelijke oorlog zoals deze, waar slecht te beoordelen is wie de goede partij is en wie foute.’ Een andere oorzaak voor het gebrek aan compassie ligt in het moslimextremisme in deze oorlog. ‘Dat vinden we doodeng’, aldus Ceelen.
Het inzamelen van gelddonaties, door bijvoorbeeld stortingen op giro 555, blijft behoorlijk achter bij eerdere acties. Dit kan deels worden verklaard door de aard van de crisis, maar ook het economische klimaat binnen een Europa lijkt weinig mee te werken. ‘De crisis treft ons allemaal, het is logisch dat mensen dan niet direct met open portemonnee klaarstaan voor anderen’, stelt Ceelen.
Een ramp binnen een ramp
Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire hulp aan de Wageningen Universiteit verklaart eveneens dat het gebrek aan compassie met name te wijten is aan de aard van het conflict. ‘De fondswerving voor natuurrampen gaat bijna altijd veel makkelijker dan de fondswerving voor conflicten en dat heeft twee belangrijke redenen’, legt zij uit. ‘Allereerst gebeuren natuurrampen vaak erg plotseling, waardoor het in één klap groot nieuws is. Ook is het direct duidelijk dat de slachtoffers geen schuld dragen. Bij conflictsituaties draait dit zich om. Mensen stellen zich veel meer de vraag hoe de situatie ontstaan is, wie de strijdende partijen zijn en waar het geld nu eigenlijk terechtkomt.’ De tweede reden moet vooral gezocht worden in de manier waarop de crisissituatie zich ontwikkelt. Hilhorst: ‘De crisis in Syrië is een situatie die langzaam aanzwelt en doorsijpelt. Het is al tijden hier en daar in het nieuws. Ineens is er dan het moment waarop giro 555 in actie komt, maar niemand weet waarom precies dán, waarom op dat moment. De timing van zo’n actie is ontzettend ingewikkeld.’
Ook het feit dat de crisis tot voor kort met name in Syrië zelf afspeelde maakte de situatie lastig. ‘Al heel snel ontstond de discussie of hulp in Syrië zelf wel mogelijk zou zijn. Op dit moment zien we echter dat er zo’n 5000 mensen per dag het land uitvluchten, wat plotseling een geheel andere situatie creëert en waardoor nu juist wél het gevoel ontstaat dat er acuut ingegrepen moet worden’, aldus Hilhorst, ‘Wat je nu ziet is dat er een ramp binnen een ramp is ontstaan.’
Nijpende omstandigheden
Ondersteuning komt met name van omringende landen. Het grootste aantal vluchtelingen bevindt zich in Syrië zelf. Daarna komt Libanon, die ruim 700.000 Syriërs heeft opgevangen, wat als gevolg heeft dat op dit moment zo’n 17 á 18 procent van de Libanese bevolking bestaat uit gevluchte Syriërs. ‘De Libanese regering staat niet toe dat er kampen opgezet worden’, legt Ceelen uit. ‘De vluchtelingen worden hier door de lokale gemeenschap opgevangen in kamers, appartementen en leegstaande gebouwen.’ Volgens Ceelen is de reden hiervoor dat de Libanese regering huiverig is dat de vluchtelingen langdurig zullen blijven of helemaal niet zullen terugkeren op het moment dat er een semi-permanente structuur op wordt gezet. Deze angst komt voort uit eerdere ervaringen met Palestijnse vluchtelingen waarvan nog steeds een groot deel in Libanon verblijft. Het probleem is echter dat de toestroom inmiddels zo groot is geworden dat deze oplossing niet langer toereikend is. ‘De rek is eruit’, stelt Ceelen, ‘dit heeft als gevolg dat de mensen in zelfgemaakte tentenkampjes langs de kant van de weg leven. Hetgeen voor de veiligheid en gezondheid zware consequenties kan hebben.’
Meer dan een half miljoen Syriërs hebben hun toevlucht gezocht in Jordanië. Hier is het kamp Zaatari opgezet, waar maximaal 140.000 vluchtelingen gebruik van maken. De rest leeft in stedelijke gebieden. ‘De situatie waar deze mensen zich in bevinden is nijpend’, geeft Ceelen aan. ‘Het is voor hulporganisaties moeilijk om deze mensen te bereiken.’ Ook Irak heeft sinds kort de grenzen weer geopend, wat als gevolg had dat zij in twee weken tijd een toestroom van 50.000 vluchtelingen moest verwerken. ‘De opvangcapaciteit is beperkt en het kamp Domiz is tjokvol’, verklaart Ceelen. ‘Er worden in hoog tempo allerlei noodvoorzieningen uit de grond gestampt, maar deze zijn bij lange na niet toereikend voor zulke grote aantallen mensen, en bovendien kwalitatief onder de maat.’
In Turkije is de situatie geheel anders. Waar de voorzieningen elders ondermaats zijn, zorgt de Turkse overheid ervoor dat de kampen ver boven de norm liggen. De keerzijde hiervan is dat de overheid slechts vluchtelingen toelaat voor zover daar capaciteit voor is. Eerst wordt gebouwd aan centra om voldoende capaciteit te genereren, en dan worden pas nieuwe vluchtelingen toegelaten. Ceelen: ‘Dit betekent dat er grote aantallen mensen in het grensgebied van Noord-Oost Syrië wachten op toelating en de omstandigheden daar zijn ronduit afschuwelijk’.
De inzet van Nederland
De Nederlandse overheid heeft tot nu toe 42 miljoen euro ter beschikking gesteld aan de Verenigde Naties, het Rode Kruis en particuliere hulporganisaties. ‘Dat is voor Nederlandse begrippen echt heel veel’, stelt Ceelen. ‘Maar als je kijkt naar de omvang van de crisis en de manier waarop het probleem zich in rap tempo aan het verbreden en verdiepen is, dan is dit echter nog steeds veel te weinig. Deze crisis is exceptioneel en dat vraagt om exceptionele daden’, aldus Ceelen.
Een andere discussie speelt rond het opnemen van Syrische vluchtelingen, volgens Ceelen vooral een sigaar uit eigen doos. ‘Nederland laat Syrische vluchtelingen toe. Dit aantal echter gaat af van een bestaand quotum. Er komen dus geen extra plekken bij, er worden plekken die eigenlijk bedoeld zijn voor vluchtelingen uit andere landen vergeven aan Syriërs’, aldus Ceelen. Het heeft volgens haar dan ook vooral een symbolische waarde. ‘Het is belangrijk dat Nederland, en de rest van de internationale gemeenschap laat zien dat ze begrijpt hoe ontwrichtend de vluchtelingenproblematiek is voor de buurlanden van Syrië, door zo royaal mogelijk financieel bij te dragen, maar ook door ruimhartig in te gaan op het verzoek van UNHCR kwetsbare vluchtelingen op te nemen in de Europese Unie. Daarbij zou Nederland echter extra plaatsingsmogelijkheden moeten creëren voor Syrische vluchtelingen, in plaats van sigaren uit eigen doos uit te delen.’
Hulporganisaties
Femke Halsema kreeg een hoop kritiek te verwerken toen zij tijdens een lezing op Wereldvluchtelingendag een somber beeld schetste van de manier waarop humanitaire organisaties in Syrië te werk gingen. Hulporganisaties zouden te weinig samenwerken, teveel met zichzelf bezig zijn en zich met name richten op hulp die kon rekenen op financiële steun van de achterban.
Ook Ceelen is kritisch: ‘Vooral de vluchtelingen die moeilijk bereikt kunnen worden, ik noem de stadsvluchtelingen, komen er bekaaid af. Slechts weinig organisaties zetten zich voor hen in, terwijl tegelijkertijd bijna 30 internationale organisaties actief zijn in Zaatari kamp in Jordanië. De hulp schiet aan alle kanten tekort, zowel in Syrië als in de omringende landen.’
Via Vice Versa.
Reacties (13)
Zal ik dan maar weer de olifant in de kamer aanwijzen?
“Nobody gives a shit anymore”.
@ 1 Ah, de linkse groep laat zich kennen, alleen het geld uit de grote pot van andermans willen verdelen en uitgeven, als die leeg is geven ze niet thuis. De helden!
Ceelen of Hilhorst of weet ik veel wie, pleiten ervoor dat NL meer Syrische vluchtelingen opneemt. Hun pleidooi zou aan wervingskracht winnen, wisten we hoeveel ze van die refugiees persoonlijk in hun eigen huis zouden willen toelaten en verzorgen. Een jaar of twee. Voor eigen (Ceelen´s, Hilhorst´s) rekening. En – ik – er onterecht van uitgaand dat ze dat niet allang hebben gedaan. Die goede, humanitaire, onbetaalbare mensen.
@3: refugiees = vluchtelingen.
Je bent gestoord of een Amerikaanse intrigant.
@3.
Ze kunnen nog beter bij jouw in huis, dan leren ze gelijk de joods-christelijke westerse mores. Dat is heel belangrijk, toch, in de strijd tegen islamisering. Dan indoctrineer je ze volkomen, je ont-islamiseer ze volledig, zodat er over een paar jaar voor Geert of Ayaan weer een paar bruikbare assistenten beschikbaar zijn. En veel geloofwaardiger dan jouw gestook op weblogs en in jouw obscure boekje. Je moet wat pragmatischer worden, dat ideologische en dogmatische gekerm kennen we nu wel.
En niet zeuren, je reactie was kinderlijk, dan krijg je daar een gepast antwoord op.
@4: = HansR
Als ik ´t mij goed herinner – ´t is alweer een tijdje geleden – liet je mij weten niet van mijn positieve / negatieve reacties op die van jou op S. gediend te zijn, en deze afwijzing heb ik van meet af aan gerespecteerd. Ik houd niet van sycofanten en de rol van hinderlijk volger heeft mij nooit gelegen.
Maar nu reageer je wel op mijn bijdrage Sarg. c 3, wat niet verboden is, maar niettemin iets vreemds heeft. Want vanwaar die asymmetrie, wat zit daar achter? Een hoogmoed, verborgen of openlijk, een onbewuste superioriteitswaan e.d?
Ik stip maar wat mogelijkheden aan en bedoel niet per se iets kwaads. Denk er eens over na en doe je voordeel er mee.
En dan waag ik het erop.
Je schrijft in je c 4: ´Je bent gestoord of een Amerikaanse intrigant.´
Aan je belediging ga ik hier even voorbij en bepaal mij tot dat ´Amerikaanse intrigant´. Is dat een geval van emfatische naamgeving`? Een ´intrigant´ is een slecht mens en is een ´Amerikaanse´ dan een dubbel slechte intrigant? Denk ook hier goed over na!
En o ja, mag ik eventueel weer rechtstreeks op jouw bijdragen reageren? Graag schriftelijk toestemming.
@6.
De titel ‘intrigant’ is eerstens niet op jou van toepassing. Want conflicten veroorzaken tussen anderen, zonder zelf een eigen standpunt in te nemen. Jij hebt wel een standpunt, dat zou een intrigant niet hebben. Maar wel een doel. En dat is verstoring van de groep. Dat noemen ze ‘sociale intrigant’. Dat doe je al vanaf het begin – en geef je ook aan op andere sites – van ik schreef a bij Sarg en toen volgende reacties kaliber b – dus doel bereikt.
Die superioriteitswaanzin komt als een boemerang terug naar jezelf. Jij kijkt als man van eer op alles en iedereen neer. Zeker als ze denkbeelden waar jij het niet mee eens bent. Bijna op het kinderlijke af toen je geen antwoord kreeg op TPO van een columnschrijver. Hatelijke opmerkingen van jouw kant. Zo verongelijkt. Zichzelf ondanks alles op hetzelfde niveau wanend. Met een anonieme naam. Totaal onbekend. Wat denk je niet van jezelf? Je bent een nobody!
@7
Is er hier dan een doctrine waar je aan moet voldoen om te mogen reageren en zo ja welke? Ik hou niet zo van clubjes die het in alles roerend met elkaar eens zijn en al het andere verketteren.
http://www.theguardian.com/environment/earth-insight/2013/aug/30/syria-chemical-attack-war-intervention-oil-gas-energy-pipelines
http://www.mintpressnews.com/witnesses-of-gas-attack-say-saudis-supplied-rebels-with-chemical-weapons/168135/
http://deepjournal.com/p/43/a/nl/3173.html
http://deepjournal.com/p/43/a/nl/3174.html
@8.
Dat heeft meneer in het begin zelf gezegd, hij wilde hier de boel opschudden. Dus dat kan je zien als orde verstoren. Niet dat er een orde moet zijn, dat zeg ik niet. En zeker niet een orde die meneer voorstaat.
@10 Iedereen wilt toch de boel opschudden met zijn gelijk? Mooie is juist om terug geschud te worden om te bezien of je eigen denken wel klopt. Niet open staan voor kritiek en de andere kant leid tot verstarring en fanatisme.
Het gedachtengoed van HPax is niet de mijne en sommige standpunten vind ik ronduit verwerpelijk maar ook hij heeft wel eens zijn gelijk en invalshoeken die stof geeft tot nadenken.
@3 Wat een drogreden weer. Dus als je buiten hun schuld om berooide oorlogsvluchtelingen niet in je eigen huis opvangt en twee jaar verzorgt, mag je er niet voor pleiten dat Nederland als land meer van deze vluchtelingen opneemt, want dan ben je een huichelaar?
Prima joh: als jij over een jaar of vijftien in een verzorgingstehuis in je eigen stront en doorligplekken ligt te verkommeren, en een politicus roept dat het een schande is hoe Nederland met haar bejaarden omgaat, en dat we meer geld vrij moeten maken om deze fatsoenlijk te verzorgen, zal ik dezelfde logica gebruiken om ‘m de mond te snoeren:
Zolang die politicus niet drie behoeftige bejaarden zelf in huis opneemt en verzorgt, moet ‘ie natuurlijk z’n klep houden dat Nederland hen fatsoenlijk op moet vangen, want als ‘ie zelf te belabberd is zich op te offeren als een Florence Nightingale, heeft ‘ie geen recht van spreken.
Toch, HPax?
Ik hoop dat je een zakcentje voor je oude dag hebt gespaard, opa, of naaste familie hebt die jouw dagelijkse verzorging op zich gaat nemen, want anders ga je – op grond van je eigen logica – strakjes fijn creperen.
O, o, spits ik het nu teveel toe op jouw persoontje? Maar dat doe jij toch ook met Hilhorst en Tineke Ceelen?
@12: Aan Pr.
J. – die van reactie nr. 5 e.v. – gedraagt zich ten opzicht van mij overduidelijk als ´hinderlijk volger´, wat toch een misdadig gedrag is. In plaats van nu die J. op zijn nummer te zetten, keer je je tegen mij en ontpop je je onverholen als J.´s na-aper en meeloper. Dit had ik niet helemaal van je verwacht.
Aan de morele & intellectuele integriteit van alles wat je hebt geschreven, en nog gaat schrijven en beweren, moet nu worden getwijfeld.