COLUMN - Als er één medisch vakgebied is waar men de vergrijzing met grote zorg op zich af ziet komen, dan is het wel de oogheelkunde. Ouderdom komt met gebreken en vereist dus berusting, maar het achteruitgaan van de ogen is heel vervelend én gevaarlijk. Een beetje krom, een beetje traag, een beetje doof – je leert er mee leven, is de boodschap. Langzaam blind worden is een ander verhaal. Een schrikbeeld.
Maar ook dat doen bejaarden. En dan vooral doordat een groot deel van hen diabetes type 2 krijgt, wat gepaard gaat met degeneratie van het netvlies. Behandeling is in veel gevallen goed mogelijk, maar dan moet deze ‘diabetische retinopathie’ zo vroeg mogelijk gedetecteerd worden. Regelmatige controle zou ideaal zijn. Aan de patiëntengroep zal het niet liggen, die komt wel – het probleem is de medische capaciteit. Op dit moment besteden oogklinieken (en het enige nog zelfstandige oogziekenhuis in Nederland, in Rotterdam) een groot deel van hun tijd, mankracht en budget aan detectie en behandeling van deze kwaal. En dat is dus nog maar het begin.
Enter Artificial Intelligence. Verschillende instituten in de wereld werken momenteel aan intelligente systemen die de potentiële patiënt onderzoekt, en een betrouwbare diagnose stelt. Het toekomstbeeld is dat iedereen straks bij de opticien (of bij de Lidl) voor een apparaat kan gaan zitten om zijn netvliezen te laten fotograferen, waarna de beelden ergens anders door een computer worden beoordeeld. Zonder dat er een dokter aan te pas komt.
Later wellicht wél, maar de eerste zorgwekkende mededeling komt gewoon uit de computer. Die speelt de beelden en zijn diagnose door aan je huisarts en aan je apotheek. In bijzondere gevallen kan ook een specialist een mailtje verwachten, maar de bedoeling is dat alle kennis van alle dokters in de computer zit, in zijn artificial intelligence. En elk nieuwe patiënt, elke wetenschappelijke publicatie, elke input van de specialist maakt het systeem steeds slimmer zodat je na een paar jaar als oogarts wel héél sterk in je schoenen moet staan om het oordeel van de computer opzij te schuiven.
De oogdokter verdwijnt. Sommigen (denk aan ziekenhuisdirecties) zien grote voordelen. Anderen (juristen, ethici) voorzien allerlei problemen. De doelgroep zélf heeft er weinig moeite mee, blijkt uit onderzoek. Ouderdom komt met gebreken. Fijn dat ze het hebben ontdekt. En de dokter is een druk bezet mens.
Het aardige is natuurlijk dat deze aanpak zich moeiteloos laat ontvouwen over alle ouderdomskwalen. Het leven lijkt onvoorspelbaar, maar als het om de ouderdom gaat, komen we allemaal al snel in dezelfde karrensporen terecht. En de medische wetenschap is steeds beter in staat om met behulp van allerlei biomarkers (stofjes die inwendige processen ‘verraden’) toekomstige kwalen te ‘voorspellen’.
Een kleine serie eenvoudige scans, uitgevoerd wanneer iemand 60 tot 70 jaar is, zal de intelligente computer in staat stellen om met grote zekerheid de rest van uw levensdagen uit te tekenen. Hij vertelt u wanneer u broze botten krijgt, doof zult worden, bedlegerig zult zijn. Een laatste controlescan, een paar jaar later, levert dan de definitieve nagel aan uw doodskist.
De besparingen die hiermee gehaald kunnen worden, zijn uiteraard ongelofelijk – en vormen ook de grote drijfveer achter deze ontwikkeling. Iedereen krijgt straks medicatie om de duurste kwalen zo lang mogelijk te onderdrukken. Plus de mededeling waaraan hij of zij zal moeten wennen.
Alle benodigde medicijnen en hulpmiddelen kunnen ruim van tevoren worden ingeschat, ingekocht of gebouwd. De door de computer aangekondigde dood zorgt daarbij voor rust, voor acceptatie van het onvermijdelijke en voorkomt een hopeloos voortgezette strijd tegen Magere Hein.
De technieken zijn in aantocht; het enige dat nog moet gebeuren is dat we een computer ‘voeren’ met talloze medische dossiers, zodat hij steeds beter in staat zal zijn om een accurate voorspelling te maken. Het gaat sneller dan we denken. Nog een jaar of tien, en u kunt bij Albert Heijn, onder het genot van een kopje koffie, enige metingen laten verrichten, waarna u de volgende dag in de mail kunt lezen hoe lang u nog te leven heeft.
Reacties (3)
En hoe sterk de premie zal stijgen, want het is net zo goed mogelijk dat AH zich dan ook in ziekenfondsen heeft ingekocht.
De kinderen van de huidige generatie X -die nu zelf al geen huis kunnen kopen- zullen zich dan wellicht in de schulden moeten steken voor de oudedag van pa en ma.
Als we niet snel een graaibestendige structuur ontwikkelen waarin de technische verworvenheden aan ons allemaal ten goede komen, hebben we er als samenleving bitter weinig aan.
Uiteraard is de leverancier van die robot doodsbang voor schadeclaims, dus zal bij de geringste twijfel over een afwijking die ooit tot slechter zicht geleid heeft, het advies komen vooral de dokter te bezoeken.
De huidige “total body scan” geeft ook nodeloos vaak alarm.
@2: Dat is het verdienmodel. Wie zich geen zorgen over zijn lijf maakt of op een budget zit, gaat niet betalen om zich helemaal te laten doorlichten. Wie dat wel kan en wil en ook doet, is een gewillig slachtoffer om een of andere behandeling aan te slijten. Als je dan niets vindt is dat een gemiste kans.
Met eenzelfde angst kun je ook jonge ouders van alles wijsmaken en verkopen.