ANALYSE - Anouchka van Miltenburg had afgelopen week haar eerste akkefietje als Kamervoorzitter te pakken, toen ze de schijn van partijdigheid over zich afriep.
Dat het niet gemakkelijk kon zijn om Verbeet op te volgen, was al vanaf het begin duidelijk. Hoewel ook het voorzitterschap van Verbeet in het begin niet onomstreden bleef, zat het al snel op eenzame hoogten. Het laatste staaltje vakmanschap, toen ze de filibuster van de PVV en de SP in hun eigen grindbak liet vastlopen, is nog altijd de absolute kroon op Verbeets gezag. Toch was ook toen al duidelijk dat haar orde niet vanzelfsprekend was. Als soms Van Gent of Van Beek de regeling deden, ontstond dezelfde roerige rellerigheid waar Van Miltenburg afgelopen week in belandde. Was het een rite de passage voor Van Miltenburg? Of had Buma een punt?
De Regeling was vanaf het begin al opgefokt. Eerst blijft dat verscholen achter de permanente staat van opwinding waarin Pieter Omtzigt sinds zijn 15.000 voorkeursstemmen verkeert. Hij spreekt schande van een brief die naar zijn idee te kort door de bocht is, maar dat alarmeert niemand meer. Onze pensioenenwaakhond schijnt inmiddels zelfs met verontwaardigde armgebaren een kroket te bestellen in het Kamerrestaurant. Omtzigt wordt echter onmiddellijk gevolgd door een voltallige oppositie die zich – regelingstechnisch overbodig – stuk voor stuk getergd toont. En dat was niet zonder reden.
De oppositie zit moe en hongerig klaar om prime time Weekers een kras te bezorgen voor de bussen vol Bulgaren die hier de toeslagenpot komen opvreten. Dat feestje gaat niet door als Weekers laat weten het ‘feitenrelaas’ niet af te hebben. Politiek kan dat handig zijn voor hem. Over twee weken zullen de gemoederen wel weer enigszins zijn bedaard – op die van Omtzigt na – en zijn er ongetwijfeld nog een paar extra Bulgaren uit hun huis getrokken. Ook is het systeem dan al een heel stuk verbeterd en zijn de lekkende ambtenaren te grazen genomen. Een en ander debatteert toch een stuk relaxter dan wanneer de staatssecretaris nog tijdens het debat kan worden weersproken met wat ambtenaren van de fiscus rechtstreeks op de internetsite van RTL posten. De oppositie wil zich echter niet de hele kluif laten ontnemen en verzoekt daarom de brief snel te schrijven en om toch een apart debat te houden over of Weekers iets wist dan wel had moeten weten van deze fraude.
Van Miltenburg gaat uit van een afwijzing van het verzoek om twee debatten. Dat blijkt uit de formalistische correcties als iemand zich te stellig uitlaat over het doorgaan van een dergelijk debat. ‘Dat moeten we nog maar even zien,’ bitst ze dan terug. Bovendien is er niet veel politiek inzicht voor nodig om te beseffen dat de VVD-fractie nooit in zijn eentje tegen dat debat gaat zijn. Als de VVD in niet mis te verstane bewoordingen tegen is, dan hebben ze gezorgd dat de PvdA ook tegen zal zijn. En dan gaat het mis. Er verschijnt ene Ed Groot op het toneel, maar aan de door hem gevulde spreektijd kan geen enkele conclusie worden verbonden.
Dat is het moment waarop Van Miltenburg een keuze heeft en het moment waarop ze haar grootste fout maakt. Ze kan de door de PvdA ontstane verwarring in het voordeel van de boze oppositie uitleggen en concluderen dat er dus een meerderheid bestaat. Daarmee – dat moet ze weten – veroorzaakt ze een akkefietje in de coalitie. Ze kan de grote onduidelijkheid echter ook in het voordeel van de VVD uitleggen en constateren dat er geen meerderheid is voor een debat. Hoe dan ook: ze moet over de bewijslast van de PvdA beslissen. Ze kiest voor de tweede optie en roept Groot naar voren om dat nog even te komen bevestigen. Maar ook in tweede instantie valt er geen touw aan diens bijdrage vast te knopen. Daarmee komt Van Miltenburg zelf tegenover de oppositie te staan in een discussie die eigenlijk gaat over wat de PvdA wil. En dat was dom van haar. Niet alleen is ze dan bezig de kastanjes uit het vuur te halen voor de PvdA, ze creëert ook een dijk van een verdenking. Uiteindelijk wordt er namelijk een VVD-staatssecretaris uit de wind gehouden door een VVD-fractie en door een PvdA-fractie die alleen door de VVD-Kamervoorzitter zo begrepen wordt. Bovendien heeft ze haar partij verkeerd ingeschat. Want achteraf blijkt de VVD wel degelijk bereid om een apart verantwoordingsdebat te steunen.
Is het behalve dom ook onjuist? Ik meen van wel. In situaties als deze mag van een Kamervoorzitter verwacht worden dat ze beslissingen neemt ten gunste van de oppositie. De coalitie heeft de meerderheid, de oppositie de procedure. Dat geldt te meer als de oppositie zich verenigt en als het om de verantwoording door bewindslieden gaat. Hier had ze de PvdA de keuze moeten laten ofwel expliciet tegen Omtzigt te zeggen dat ze niet meedoen ofwel geacht te worden voor zijn voorstel te hebben gestemd. Dat Van Miltenburg kwaad is omdat ze minder partijpolitiek bezig was dan Buma suggereerde, maakt dat niet anders. Ze moet beter voor de oppositie zorgen. Kwaad kan ze trouwens beter zijn op Groot. Ze heeft tenslotte haar vingers gebrand terwijl ze zijn kastanjes uit het vuur stond te vissen.
Dat Buma gelijk heeft, is nog iets anders dan dat het ook gepast is tijdens een vergadering de leiding van de vergadering ter discussie te stellen. Het is uitermate precair om de voorzitter in een discussie te betrekken waar ze zowel de leider als het voorwerp van is. Waar een reglement van orde de voorzitter beoordelings- en beleidsvrijheid geeft, mag de invulling daarvan niet tijdens de vergadering zelf onderwerp van het debat worden, tenzij is voorzien in de mogelijkheid om ‘een beroep op de Kamer te doen’. Maar als het spel aan de gang is, moet de scheidsrechter gebruik kunnen maken van de regels die er liggen. Wie wat te mekkeren heeft moet om een andere vergadering verzoeken waar iemand anders voorzit.
Reacties (18)
Dat Buma gelijk heeft, is nog iets anders dan dat het ook gepast is tijdens een vergadering de leiding van de vergadering ter discussie te stellen.
Niet eens. D’r waren volgens mij meerdere mensen die de voorzitster -buiten de kamer- haar hebben aangesproken over haar manier van voorzitten.Als dat niet helpt, dan kan ik me voorstellen dat je dan naar een paardemiddel zoals dit grijpt.
Zeer terecht dat het uiterst zwak functioneren van PvdA-kamerlid Ed Groot hier aan de orde wordt gesteld. Met die AbvaKabo rapporten heeft hij ook geen moer gedaan. Als hij een beetje zijn meer zijn best deed als controlerend kamerlid waren die 4,3 mld. extra bezuinigingen helemaal niet nodig. Het minste dat hij in de formatie had kunnen bijdragen is een berufsverbot voor Weekers wegens bewezen incompetentie op fiscaal terrein. Maar dan moet je dat terrein natuurlijk zelf wel beheersen.
Uitermate irritant was dat ze willens en wetens de norm overschreed en daarna het slachtoffer uit ging hangen. Dat zie ik steeds vaker. Iedereen is bij de minste kritiek aangevallen, onheus bejegend of begint te janken. Niemand denkt nog wellicht hebben ze gelijk, de eerste reflex is meteen jankend en stampvoetend de kamer verlaten en een paar vertrouwelingen opzoeken die je groot gelijk geven. Als je zulke streken hebt ben je een vervelend verwend nest en geen knip voor de neus waard. Zeker niet op een positie als tweedekamervoorzitter.
Het is volgens mij ook niet haar eerste akkefietje. Als ik het me goed kan herinneren was het in één van haar eerste debatten al raak met mevrouw de voorzitter. Toen wilde ze ook al mensen afhameren omdat ze het er niet mee eens was.
Ze lijkt te vinden dat de oppositie per definitie maar wat zeurt, kritische vragen kosten maar tijd en dat moeten we niet willen met z’n allen.
Het ligt niet aan het feit dat ze van de VVD is. Dat was Weisglas ook, en dat was wel een prima voorzitter.
Kunnen de staatsrechtelijk beter onderlegden mij uitleggen waarom de kamervoorzitter een (na verkozen te zijn ex-)lid van de Tweede Kamer moet zijn, met een politieke kleur? Kamervoorzitter kan toch gewoon een functie zijn, net als een griffier, waarop een geschikt extern persoon kan solliciteren?
Goh, ik zag het gevalletje TK voorzitter net op een van de zeer zeer spaarzame momenten dat ik toevallig tv kijk. Die hele tweede kamer met al haar maniertjes en gedoetjes is echt zo totaal gebakken lucht zeg. Die controleren al heel lang niets meer, en de schijn ophouden dat ze dat nog doen begint potsierlijke vormen aan te nemen. Onze democratie is allang opgevroten door de houtwormen brom ik je
@4: Weisglas was imho tevens het laatste fatsoenlijke VVD kamerlid.
@5:
Ik ben ook maar een amateur, maar ik wil wel een poging doen.
Het idee is dat de volksvertegenwoordiging zichzelf voorzit. In de persoon van de voorzitter wordt dat tot uiting gebracht. Het kan niet iemand van buiten de raad zijn, want dat zou betekenen dat het parlement aan een andere autoriteit moet gehoorzamen. Dat is staatsrechtelijk onmogelijk.
De voorzitter is trouwens ook geen ex-lid van de Kamer, hij of zij stemt gewoon mee over moties, wetten e.d. De voorzitter zal in het algemeen echter niet zelf het woord voeren in de debatten, tenzij ze Van Miltenburg heet. Weisglas en Verbeet hadden ook wel eens momenten dat ze behoefte hadden om zich in de strijd te werpen, en dan lieten ze zich netjes even vervangen door een collega. Soms maar voor een minuut, wat dan wel een komische toestand opleverde. Het was echter uitzonderlijk.
@5: Nee @Jack want het gaat om spreektijden, afbreken, interrupties, toestaan, niet toestaan en meer van dat soort beladen zaken. Het lijkt wel objectief maar dat is het niet. Het IS politiek.
Olav, dank, en dat een kamervoorzitter nog een van de 150 is, wist ik niet, dat maakt het m.i. nog bizarder en politieker.
Deze voorzitter is van goeden wille, maar helaas mist ze gewoon de eigenschappen om de functie goed uit te voeren ;-)
Als nu de Tweede Kamer tot maart 2017 met reces gaat? Dan kan de voorzitter in functie blijven. Het kabinet doet dan zaken mer de Eerste Kamer. Materieel is dat toch al de bestaande situatie.
Niet verborgen emotie op die plek vind ik fantasties..politiek is toch emotie en geen schaduwen in een Griekse grot ? Mannen, wat ik ook ben, kunnen daar nog van leren.
Inderdaad, Larie, waar zijn toch die vechtpartijen die je soms in het buitenland ziet? Vechten is emotie, en een gemis in de TK.
Nou ja, eerste akkefietje? Het ging al mis tijdens de formatie. En daarna is ze ook niet echt gaan schijnen.
Van Miltenburg is incompetent. De laatste ontwikkeling met Groot/Buma heb ik niet helemaal in het oog, maar het is een patroon. Ze jaagt mensen tegen zich in het harnas. Deze keer is het Buma, maar een volgende keer is het misschien Pechtold of Roemer. Een vorige keer was het Arie Slob. Bij Buma kan ik nog bedenken dat die die opmerkinge geplaatst zou kunnen hebben uit politiek oogpunt: zeteltjespikkerij, maar van Slob al helemaal niet.
Nee, misschien was het niet zo netjes van Buma dat hij dat zei, of dat hij dat zei in een Tweede-Kamervergadering, waar hij het anders tegen de Commissie voor de werkwijze had moeten zeggen (waar zij overigens voorzitter van is), maar omgekeerd: wat heeft zij gedaan? Buma heeft zich rustig gehouden in de dagen daarna, misschien wel verstandig, gezien de duiding van de opmerking, maar van Miltenburg heeft juist aandacht opgezocht. Ze had een optreden in Eva Jinek op Zondag (waarom: natuurlijk om het ‘erover te hebben’) en ze ‘had het erover’. Had ze beter niet kunnen doen. De kamerleden Buma en Van Miltenburg hadden contact gehad over de kwestie en nu moet ze het er nog een keer over hebben. Zo los je akkefietjes dus niet op, zo maak je ze erger. En de media (RTL, Telegraaf, Elsevier, NRC, AD, BNR) maar smullen.
Het maakt het nog aparter dat Rutte zich erover uit laat. Zijlstra, als fractievoorzitter in de Tweede Kamer, was dan eerder te verwachten. Maar dat een lid van het uitvoerend orgaan zich uitlaat over de houdbaarheid van een lid van het wetgevend orgaan is natuurlijk slordig, maar het zal Rutte wel typeren. Slordig en toch een beetje de baas blijven over zijn eigen Tweede Kamerfractie. En heeft van Miltenburg dan echt die uitgesproken steun nodig? Als steun uitgesproken moet worden, zit je doorgaans al in een erg precaire situatie…
En wat zei Buma nou? “En waarom ik toch naar de microfoon loop, als u het goed vindt, is omdat ik vind dat u erg sterk sturend in een bepaalde richting hier een debat probeert door te laten gaan.” Politieke motieven en richtingen zijn (nog net) niet genoemd. Tja, het kan je raken en van Miltenburg laat zich daardoor erg raken, zodanig dat het het nieuws haalt. En wat vindt zij daar zelf van: “Mijn objectiviteit is mij heel veel waard. En als ik beschuldigd wordt van dat ik niet objectief ben, dat ik partij kies, ja dat vind ik HEEL erg, dan raak je me in het diepste van wat mij drijft. “ En op de vraag of Buma dan misschien geen punt heeft: “Hij had helemaal geen punt.” En het ging zo goed met de zelfreflectie. We zullen het maar houden op voortschrijdend inzicht. Tergend langzaam voortschrijdend inzicht.
En huilen om Groot en Buma ga ik niet doen, om van Miltenburg ook niet. Om de Nederlandse democratie zal ik misschien een traantje laten. Ik vind het al erg genoeg dat er krachten zijn die de staatsburger het liefst wil laten definiëren in de economische waarde van de consument (geld uitgeven want geld uitgeven is goed) en de waarde van de producent (werken, want werken is goed, maar laten we het vooral niet over de lonen hebben: veel voor de have’s en weinig voor de have-not’s). En dan komt er nog zo’n voorzittertje bij die in haar eentje een Poolse Landdag wil organiseren.
Mevrouw Van Miltenburg heeft bij Jinek nog eens extra gegraven aan haar eigen graf. Blijkbaar voelt ze zich gesteund door Rutte, want nu durfde ze ineens te roepen dat Buma dat niet nog eens moest proberen. Mevrouw Van Miltenburg mist de belangrijkste eigenschap van een kamervoorzitter: met enige charme en toch scherp kunnen formuleren. Dat krijg je ervan wanneer je na een misgelopen staatssecretariaat toch een leuk baantje moet krijgen. (Waarmee overigens een ongeschreven regel, namelijk voorzitters van 1e en 2e Kamer aanstellen die van verschillende partijen zijn, ineens niet meer van belang was toen de VVD het erebaantje kon krijgen.)
@17:
graven aan het eigen graf?
Zou dit
http://www.miltenburguv.nl/
familie zijn ;-)