Hoe telefoontjes uit Jeruzalem hielpen de Jordaanse regering overeind te houden

ELDERS - Vorige week schoten Israëlische soldaten een Jordaanse rechter dood. De resulterende diplomatieke rel werd door beide regeringen eendrachtig gesust.

De regering van Jordanië heeft dinsdag met gemak een motie van wantrouwen overleefd, die was ingediend naar aanleiding van de manier waarop Jordanië had geageerd op het doodschieten, vorige week, van de Palestijns-Jordaanse rechter Raed Zuayter net over de grens met Israël door Israëlische soldaten.

De dood van de rechter leidde tot een confrontatie tussen Jordanië en Israël en veel boze reacties. De Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken Nasser Judeh ontbood de Israëlische zaakgelastigde om een krachtig protest te laten horen en een onderzoek te eisen. Het Jordaanse parlement stemde vorige week woensdag unaniem voor het uitwijzen van de Israëlische ambassadeur en het opzeggen van het vredesverdrag uit 1994 en gaf de Jordaanse regering een week om op een adequate manier te reageren. Indien de regering dit niet naar tevredenheid deed, zou een motie van wantrouwen volgen. En vorige week vrijdag was er een protestdemonstratie van enkele duizenden mensen voor de Israëlische ambassade in Amman.

Eergisteren, dinsdag, werd de motie van wantrouwen in stemming gebracht, uiteraard zonder dat het vredesverdrag daadwerkelijk was opgezegd of de ambassadeur inderdaad was uitgewezen. De gang van zaken die volgde, geeft goed aan hoe de veiligheidsdiensten in Jordanië er steeds in slagen om manifestaties van ongenoegen als in dit geval in een vloek en een zucht te neutraliseren. Of dat gaat met behulp van dreigementen aan het adres van de geachte afgevaardigden, dan wel met beloftes voor infrastructurele of andere verbeteringen in hun kieskring, is niet duidelijk. Maar uiteindelijk stemden dinsdag slechts dertig afgevaardigden vóór de motie van wantrouwen en waren 81 anderen tegen. De krant Jordan Times gaf aan dat aan de stemming ‘een week van lobbyen’ vooraf was gegaan.

Wat ook aan de stemming vooraf was gegaan, was dat de Israëlische premier Bibi Netanyahu meteen, zodra duidelijk was geworden dat het niet zomaar om de zoveelste willekeurige Palestijn ging, zijn ‘spijt’ over de dood van de rechter aan de Jordaanse regering had betuigd. Israël beloofde ook direct een gezamenlijk onderzoek met Jordanië naar de toedracht. Vervolgens bracht de Jordaanse koning Abdullah II afgelopen zondag een breed in de Jordaanse pers uitgemeten condoleancebezoek aan de familie van Raed Zuayter. Daarna deed Israel er nog een schepje bovenop: The Jordan Times meldde dat Koning Abdullah telefoontjes had ontvangen van zowel de Israëlische president Shimon Peres als premier Benjamin Netanyahu waarin zij hun ‘diepe spijt’ over het gebeurde uitspraken. Peres drukte zelfs medeleven uit met de familie van de rechter.

The Jordan Times citeerde analisten in Amman die meenden dat de Israëlische geste had geholpen het gezicht van de Jordaanse regering te redden en de wind uit de zeilen had genomen van de parlementariërs die voor de motie van wantrouwen hadden willen stemmen.

The Jordan Times kan moeilijk van hypocrisie worden beschuldigd. Maar dat ligt, wat mij betreft, toch anders voor ongeveer alle andere spelers in dit verhaal. Van de de Jordaanse koning, via de Jordaanse parlementsleden tot – vooral en met stip – de heren Peres en Netanyahu: ze zijn speelden allemaal een misselijkmakend stukje toneel.

In eerste instantie hadden de de Israëlische autoriteiten immers gemeld dat ‘de terrorist’ (de rechter) ‘Allahu akbar’ riep, een geweer probeerde te pakken, een soldaat aanviel met een ijzeren staaf, een soldaat had willen wurgen, voordat hij – uit zelfverdediging uiteraard – door de militairen met drie schoten in de borst werd afgemaakt.

Afwachten dus welke draai Israël aan dat onderzoek gaat geven. Maar ach, daar zullen ze in Jeruzalem, al of niet in samenwerking met het Jordaanse hof, wel een oplossing voor weten te vinden.