Hoe Cleantech en internet een derde industriële revolutie brengen

Het is crisis, maar er gloort hoop. Seth Lievense, coördinator van de Nederlandse Zeitgeistbeweging is optimistisch dat Cleantech en internet een derde industriële revolutie inluiden (blog).

Crisis na crisis: ecologisch, sociaal en economisch. Het zou je bijna moedeloos maken. Zoals een lezing eerder dit jaar me echter deed herinneren betekent crises oorspronkelijk ‘keerpunt’. En met de huidige wetenschappelijke en technologische vooruitgang als uitgangspunt, laat deze ons zien dat we de problemen van onze tijd kunnen overkomen en en passent de overheid en markt passeren. Een keerpunt naar een meer sociale, liberale en duurzame samenleving is mogelijk, the future is ours to create.

Ongeplande vrije tijd geeft de ruimte aan creativiteit en het ontdekken van onze passies. Samen met structuur brengen ze ons de mogelijkheid ons te ontwikkelen op sociaal, cultureel, artistiek, technologisch of wetenschappelijk vlak. Ze verrijken onze maatschappij en brengen ons innovatie en vooruitgang. Toch bekruipt bij menigeen het gevoel dat de inrichting van onze maatschappij ons hierin belemmert en geld steeds meer de bepalende factor in ons besluit inneemt -zij het privé, als mkb of bij de overheid. Biedt Technologische Decentrale Overvloed (TDO) een uitweg? Alvast drie voorbeelden.

De eerste desktop 3D-printers zijn al verschenen in de Nederlandse huishoudens. De ontwikkelingskosten van deze nieuwe technologie dalen exponentieel en plastic als grondstof maakt langzaam plaats voor andere -ook duurzame- grondstoffen. U print straks thuis uw eigen producten en dat verandert heel wat. Want waarom nog een schroevendraaier kopen als je hem zelf kan printen? Uit je supertrendy croqs gegroeid? Verpulver ze met wat plastic zwerfafval van de straat, download je maat van het internet en printen maar. En waarom eigenlijk de dure Jan des Bouvriers lamp of merkkleding, als je te kiezen hebt uit een scala aan gratis designs online? Of die handige designstudent die met zijn laptop je creatieve idee tot werkelijkheid maakt? Zelfs de eerste huizen worden al geprint.

Aquaponics

Of aquaponics, landbouw van de 21e eeuw. En dat gewoon in de stad. Zet boven je aquarium twee groeibedden, pomp het water naar het bovenste groeibed en laat het water via de groeibedden weer terugstromen. De ontlasting van de vissen is het voedsel voor de planten en de planten leveren schoon water voor de vissen. Je bespaart 80% water ten opzichte van traditionele landbouw en met het gebruik van hydrokorrels i.p.v. grond is het onderhoud miniem. Gratis je eigen verse groente en voor de liefhebber om de zoveel tijd een visje. Een ontwikkeling die het MKB ook niet is ontgaan, de eerste ondernemers kopen de lege kantoorpanden al op. Tot voor kort was dit niet mogelijk gezien de hoge kosten voor verlichting. De ontwikkelingen in LED-verlichting en de komst van de zonnepaneel brengen daar nu snel verandering in.

Nog zo een krachtig stukje technologie, de zonnepaneel. De steeds snellere terugverdientijd door hogere efficiëntie en lagere productiekosten drukken het schaarstegoed olie uit de markt en brengen de kosten voor stroom alsmaar verder naar beneden tot enkel de productiekosten van de technologie zelf overblijven.

Cleantech

Deze ontwikkelingen in Cleantech brengen ons wat wat Amerikaans econoom Jeremy Rifkin de ‘derde industriële revolutie’ noemt. En waar ooit de boekdrukkunst de wetenschappelijke revolutie mogelijk maakte die de industriële revolutie voorafging, zal internet het communicatiemiddel zijn dat de komende derde industriële revolutie inluidt.

De technologie van de industriële revolutie bracht ons machines en verving fysiek zwaar werk met wat we nu de dienstensector noemen. De ongelijkheid die kwam met de komst van deze machines en de industrialisatie zou men politiek oplossen. Politieke partijen ontstonden die de schaarste zouden verdelen. Met iedereen-gelijk-communisme en winner-takes-it-all-kapitalisme was de strijd om het verdelingsvraagstuk losgebarsten. Onze huidige inrichting van de maatschappij was geboren.

Technologie toont nu echter weer de onhoudbaarheid aan van onze huidige inrichting van de maatschappij. Technologie vervangt de dienstensector: de banen komt niet meer terug. Deze technologische werkloosheid toont de onhoudbaarheid aan van een systeem dat de consument nodig heeft om de cirkel tussen werkgever-werknemer-consument van onze economie draaiende te houden.

Fundamenteel probleem

Technologische vooruitgang zet ons echter voor een veel fundamenteler probleem qua inrichting van onze maatschappij. De eerder genoemde technologieën, 3D-printers, aquaponics en zonnepanelen, kenmerken zich allen in de mogelijkheid tot decentralisatie en leveren op lokaal niveau overvloed. Deze technologische decentrale overvloed (TDO) samen met de steeds verdere ontwikkelingen in duurzame productie en duurzaam gebruik van grondstoffen vormen een radicale breuk met hoe we de wereld hebben ingericht. Een zonnepaneel geeft niet alleen landelijke of regionale autonomie, maar ook individuele autonomie. Net als je trui of bestek zelf printen deze individuele autonomie geeft of als een nieuwe tafel printen bij de grotere buurtprinter of specialist lokale autonomie geeft. En een gemeentelijke- of buurtaquaponics geeft je betrouwbaar ecologisch voedsel uit de regio.

De ver-van-mijn-bed-show-werking van de globaliserende wereld van multinationals en banken maakt weer ruimte voor de reële economie, de vakman op lokaal niveau. Nog fundamenteler ondermijnt TDO de machtsstructuren van schaarste. De reële of fictieve schaarste die de spelregels van de markt ons brengt vanuit de noodzaak voor winst evenals het verdelen van deze schaarste in het politieke verdelingsvraagstuk is doorbroken. Hoe schaarser, hoe duurder de prijs. Hoe meer technologische duurzame overvloed op decentrale wijze, hoe goedkoper ons bestaan op deze aarde wordt. De macht van geld maakt plaats voor gezag uit samenwerking. Door regionaal op duurzame wijze zelfredzaam te zijn met behulp van deze technologieën zullen we in een duurzaam tijdperk belanden dat ons overvloed biedt. Geld als uitdrukking van schaarste zal steeds minder nodig zijn om in onze (basis)behoeften te voorzien.

Een werkelijk liberale, sociale en duurzame toekomst komt uit de menselijke vooruitgang in wetenschap en technologie, niet van links, rechts of de markt. Als de oplossingen niet binnen de werking van ons model te vinden zijn, wordt het misschien tijd om naar elkaar te kijken, in plaats van naar boven. Aan JOU om deze toekomst vorm te geven, hier en nu. The world is yours to create.