Het Verenigd Koninkrijk vergroent

ELDERS - De verkiezingen voor het Britse Lagerhuis zijn spannender dan ooit. Hoe sterk is UKIP? Op links stijgt de populariteit van De Groenen. Met een modekoningin als sponsor en campaigner.

Lange tijd werd in het Verenigd Koninkrijk de politiek bepaald door twee partijen: Labour en de Conservatieven. De partijen wisselden elkaar tot 2010 af in de regering. Toen moest er voor het eerst sinds lang een regering gevormd worden van twee partijen: de Conservatieven en de Liberalen. Het districtenstelsel had al die tijd voor een zodanige stabiliteit gezorgd dat de grootste partij op z’n eentje de regering kon vormen. Elk district vaardigt slechts één vertegenwoordiger af naar het parlement en dat is degene die in dat district het hoogst aantal stemmen heeft gehaald. Alle andere stemmen gaan verloren, met als gevolg dat de grootste partijen de meeste kans krijgen. Nieuwe partijen krijgen geen poot aan de grond, want een stem op iemand die geen kans maakt in een district te winnen gaat per definitie verloren. Alles bij elkaar is het Britse parlement dus bepaald geen volledige afspiegeling van de opvattingen van de Britse kiezers. Een eerlijker kiessysteem is nog niet in zicht zo lang de klassieke oude drie partijen het voor het zeggen hebben.

Maar ook in het Verenigd Koninkrijk groeit de kritiek op die gevestigde politieke partijen. De rechtse anti-immigrantenpartij UKIP (United Kingdom Independence Party) groeit en heeft bij de Europese  Verkiezingen, waar volgens een evenredig systeem wordt gestemd, veel stemmen bij de Conservatieven en Labour weggehaald. Labour heeft daarnaast ook nog concurrentie van een alternatief ter linkerzijde: de Green Party of England and Wales. In 2010 hebben de Groenen voor het eerst een parlementszetel bemachtigd. In Brighton Pavillion slaagde Caroline Lucas er in de meerderheid in haar district achter zich te krijgen.  De partij heeft daarnaast een lid in het Hogerhuis, drie Europarlementariërs, twee leden in de raad van Groot-Londen, en vele gemeenteraadsleden, vooral op het platteland. Schotland heeft een eigen Green Party, die vorig jaar samen met de Schotse nationalisten tevergeefs gevochten heeft voor de onafhankelijkheid. De Schotse Groenen hebben twee leden in het Schotse parlement. Vorig jaar zijn daar nog twee overlopers van de Schotse nationalisten bijgekomen. Ook Noord-Ierland heeft een zelfstandige groene partij. In Wales komen de Groenen uit onder de naam Plaid Werdd Cymru. Deze partij is aangesloten  bij de Engelse partij.

In de aanloop naar de verkiezingen in mei lijken De Britse Groenen nu flink in de lift te zitten. Zorgen om het milieu spelen daarbij ongetwijfeld ook een rol. Maar volgens Josiah Mortimer  heeft de groeiende populariteit ook te maken met het verval van het Britse tweepartijensysteem, dat in feite is ingezet door UKIP. De afkeer van UKIP vraagt om een beter links antwoord dan Labour op dit moment geeft. Labour heeft volgens velen gefaald in de oppositie tegen Cameron en zal het moeilijk krijgen om na vijf jaar de regeringsmacht weer te veroveren.  En dan is er nog de discriminatie van de Groenen in de media, die de partij veel steun heeft opgeleverd. Eind vorig jaar kondigden de BBC en ITV aan dat voor televisiedebatten alleen de grote partijen en de UKIP zouden worden uitgenodigd. Die opzet werd onmiddellijk in de schoenen geschoven van Labourleider Milliband die een partij ter linkerzijde node kan  missen. De Groene kopstukken Nathalie Bennet, partijvoorzitter, en Caroline Lucas, MP, poseerden voor een poster met de tekst: Waar zijn jullie bang voor, jongens? Het gender-effect werd mooi uitgespeeld. Een petitie om de Groenen een plek te geven in de media kreeg binnen korte tijd 300.000 handtekeningen. Het argument dat de Groenen een kleine partij zijn werd ook onmiddellijk gelogenstraft door een enorme aanwas van het ledental tot over de 50.000 (een verdubbeling), waarmee de partij de Liberaal-Democraten en UKIP gepasseerd is. Inmiddels is het besluit van BBC en ITV herzien en mogen de Groenen ook aanschuiven. De partij heeft een nieuw en groter onderkomen moeten zoeken voor het verkiezingscongres begin maart.

Onlangs meldde modekoningin en punk designer Vivian Westwood zich als nieuw lid. Ze bracht een donatie van 300.000 pond mee. Dame Westwood stemde voorheen altijd Labour, maar heeft het helemaal gehad met deze partij. Ze gaat nu met Caroline Lucas campagne voeren: “A Green vote is the only non-wasted vote”.

Ook in Schotland hebben zich vele nieuwe, vooral jonge leden gemeld voor de Groenen. Het aantal leden is daar meer dan vervijfvoudigd vorig jaar. En juist in Schotland is Labour op z’n retour door het uitblijven van een degelijk links antwoord op de bezuinigingspolitiek van Cameron en Clegg en hun steun aan de tegenstanders van onafhankelijkheid. Een recente poll voorspelt dat Labour in Glasgow nog maar één district over gaat houden in mei. Het verlies in de Schotse stad, een traditioneel sociaaldemocratisch bolwerk, tekent de neergang van de partij. De verloren zetels gaan waarschijnlijk naar de Schotse nationalisten, maar de Groenen hopen er natuurlijk wel van te profiteren om te laten zien dat ze een erkenning als volwaardige politieke partij verdienen.