Het ongeregistreerde kind

Twee weken geleden is onze zoon Elias in New York geboren. Moeder en kind maken het goed, dankuwel. We verbazen ons dagelijks over het kleine mannetje. We verbazen ons ook over hoe weinig de overheid zich met onze baby of ons gezin bemoeit. Het contrast met Nederland is groot.

Het hangt een beetje af van waar je in Nederland woont, maar voordat de kleine er überhaupt is, staat hij soms al geregistreerd omdat welzijnswerkers twijfels hebben over de moeder. Zodra hij er is, komen de bureaucratische welzijnsmolens in beweging. De kraamhulp komt langs en zorgt niet alleen voor het kind, maar speurt actief naar misstanden in huis. Het consultatiebureau stuurt een lijst met vragen die vooral ook betrekking hebben op de ouders (bent u vroeger mishandeld?). Wie de vragen weigert te beantwoorden is automatisch verdacht.

In Rotterdam krijgt ieder kind een risicoscore, dat tot eventuele verdere bemoeienis kan leiden. Worden er risicofactoren aangetroffen, dan komt het kind in de Verwijsindex terecht. Vrijwel alle beroepsgroepen die iets met kinderen te maken hebben, hebben een meldplicht (zelfs de tandarts). Gemeentelijke integrale interventie- en handhavingteams speuren niet alleen naar wietplantages of tandenborstels en slipjes die er niet moeten zijn, maar ook naar sociale misstanden achter uw voordeur. Gaat het kind naar een dagverblijf? Dan komt hij in elektronische volgsystemen, die weer aangesloten worden op Elektronische Leer Dossiers en andere digitale ongein.

Hoe werkt dat dan in de VS? Voor zover ik kan nagaan is onze zoon geregistreerd bij het Health Department van New York, bij de kinderarts en in het ziekenhuis. In de VS bestaat geen bevolkingsregister of een ander gemeentelijk woonbestand. Als we verhuizen, zijn ‘ze’ Elias kwijt. We hebben een geboorteakte moeten invullen dat we goed moeten bewaren. Dat is het enige geboortebewijs dat we hebben. We mochten hem vanuit het ziekenhuis pas meenemen nadat we een naar filmpje hadden gezien over het doodschudden van baby’s. En oh ja, we kregen een brochure mee over basale babyzorg.

Kraamhulp moet je particulier inhuren (wat wij hebben gedaan). Het consultatiebureau bestaat niet. We moeten tot zijn zesde levensmaand drie keer naar de kinderarts die gewoon in een papieren dossier bijhoudt hoe het met hem gaat. Een paar dagen terug kwam er een mevrouw langs van het Newborn Home Visiting Program. Waarschijnlijk kwam ze aan onze deur omdat we in Harlem wonen, de armste wijk op Manhattan. Ze bleef netjes aan de deur en vroeg hoe het ging. Of ze ergens mee kon helpen. Toen ik uitlegde dat de kleine goed slaapt, wij relaxed zijn en we kraamhulp en lieve zorgoma’s hebben, wenste ze ons veel geluk en ging weer weg. Straks gaat het jochie een paar dagen per week naar het kinderdagverblijf. Ook daar hebben ze gewoon een papieren dossier in een postvakje liggen waar de ouders er ook bij kunnen. We verbazen ons over de desinteresse van zorg en overheid. Je kunt feitelijk doen wat je wilt. Er is wel hulp beschikbaar, maar daar moet je zelf voor zorgen.

Is dit erg? Of zoveel slechter dan in Nederland? Ik weet het niet. De sterftecijfers voor baby’s in de VS liggen een beetje hoger. En op de welzijnsindex van UNICEF scoort Nederland beter. Maar wat zeggen die cijfers nu echt? Ze zijn te ruw om aan zoiets specifieks toe te schrijven. In de VS is bijvoorbeeld veel meer en veel diepere armoede dan in Nederland.

Het wantrouwen naar de overheid in de VS is groot. Omgekeerd is het vertrouwen in de zelfoplossende vermogens van de burger dat ook. Misschien is dat vertrouwen te groot. Als ik de opvoedstijl hier in de Harlemse straten zie, denk ik soms van wel (daar later meer over). Maar het zou ook wel eens kunnen dat we in Nederland wat te hysterisch worden. Rotterdam claimt zesduizend ‘Maasmeisjes’ te hebben, maar dat betekent niet dat er ook daadwerkelijk zesduizend kinderen uit de rivier worden gedregd. De soep wordt niet zo heet gegeten als de welzijns- en moraalridders hem soms opdienen. Als een kind niet geregistreerd is, betekent dat immers nog niet dat het slecht met hem gaat.