Het is maar wat je wilt geloven

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Ditmaal voor P.J. Cokema die er de eigenaardige gewoonte op nahoudt elke 7e van de maand een stuk via de mail toe te zenden.

Goedemorgen GC-lezers. Uitgeslapen? Of gaat u dat op uw werk doen, of op uw vakantieadres? Werk wordt steeds meer als een hinderlijke onderbreking van de vakantie gezien, zo viel te lezen in De Volkskrant van afgelopen zaterdag. In dat artikel zegt de cultuursocioloog Ester dat de dagelijkse stress om te presteren op allerlei gebieden er toe leidt dat mensen hunkeren naar de volgende vakantie. In die vrije tijd wil men ook excelleren, elk moment moet leuk zijn. Vakantiestress is het gevolg. De socioloog concludeert: “Het is een beetje uit de hand gelopen. Ik denk dat iedereen dat wel beseft”.

Iedereen dat wel beseft? Het is maar wat je gelooft. Sinds mensenheugenis beseffen mensen vooral wat ze willen geloven. Slapend of wakend, dat maakt niet uit. Vandaag is het de “zevenslapersdag“. In de tijd dat het christelijk geloof nog niet zo dominant populair was, werden 7 broers in een grot opgesloten vanwege hun geloof. Bijna 200 jaar later werd de grot bij toeval geopend en de broertjes stapten er fris en uitgeslapen uit. Zelf dachten ze dat ze slechts 1 nacht in dromenland hadden vertoefd. Verbaasd waren ze dan ook dat ze werden vrijgelaten. Omdat inmiddels het hele land christelijk was geworden. Dit verhaal kent ook een islamitische variant. Jonge gelovigen verschuilden zich in een grot om aan de vervolging te ontsnappen. Ook zij vielen in slaap, alleen weet niemand voor hoe lang. Deze parabel ligt ten grondslag aan de stelling dat niemand mag zeggen wat hij morgen gaat doen, zonder de toevoeging “als God het wil”. Overigens: het volksgeloof zegt dat het weer van zevenslapersdag, ook de komende 7 weken zal heersen. We zullen zien. Het is maar wat je gelooft.

Nu kan je niemand kwalijk nemen dat men iets heeft gemist, omdat men heeft liggen slapen. Eenmaal je ogen open en de alledaagse realiteit zit zo weer tussen je oren. Over die realiteit verschillen de meningen behoorlijk. In een andere grot, ergens in het oude Griekenland van Plato, zaten mensen gevangen die de schaduwen op de wanden voor de werkelijkheid aanzagen. Men wist niet beter. Toen een gevangene even een luchtje mocht scheppen en de buitenwereld kreeg te zien, wist-ie ineens beter. Alleen dat geloofden zijn maten weer niet, toen-ie in de grot terugkeerde. Het is maar wat je wilt geloven.

Plato eindigt deze allegorie van de grot met de stelling dat mensen het vermogen om dingen in te zien vanzelfsprekend hebben. Ze moeten alleen de goede kant op kijken. Plato zegt dat het wel een zeer bijzondere gave moet zijn “om de mens tot inkeer te laten komen en om te weten hoe dat zo gemakkelijk en doeltreffend mogelijk kan geschieden”. Het is maar wat je wil geloven. Wat niet de reden mag zijn dat iedereen elkaar tot inkeer probeert te brengen. De meeste bekeerders doen dat niet zo “gemakkelijke en doeltreffend”. Fraai voorbeeldje is de Taskforce Zout, die de regering heeft ingesteld om het volk weer gezond te krijgen. Niet dat ik met deze opmerking het kabinet tot inkeer wil brengen. Ook ik zit in een grot. Niet zo’n mooie als het Binnenhof, maar het inzicht is even beperkt.

In de hoop dat u ondertussen uitgeslapen genoeg bent om nog even een filosofische vraag te beantwoorden: Hoe komt het nou dat mensen soms zo moeilijk tot helder inzicht komen? Zijn mensen nou zo slaperig omdat ze in hun eigen grotten leven of hebben we het zo druk dat we nooit uitgeslapen zijn? Wie met ideeën wil komen zal in ieder geval het juiste moment moeten komen. Want, zoals de Duitse dichter Peter Sirius ooit zei: “Het morgenrood van een nieuw idee ondervindt wat elk morgenrood ondervindt: de meeste mensen slapen nog”.