Het begrijpen van geweld

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Dit keer is dat Verbal Jam, die het onderstaande stuk aanbood via de mail.

Als je iets begrijpt, betekent dat nog niet dat je er begrip voor hebt. Want dat laatste houdt een zekere goedkeuring in. Ik begrijp bijvoorbeeld dat Israël extreem geweld toepast in Gaza, ik keur het ten stelligste af. Als je iets begrijpt, weet je waarom het gebeurt en kun je er rekening mee houden bij het zoeken naar een oplossing.

De joden lijden onder een lange historie van vervolging, discriminatie, racisme en massale uitmoording. Die beperkt zich niet tot de holocaust. In heel veel literaire boeken die we tegenwoordig lezen en die direct of zijdelings over joodse families gaan, worden we geconfronteerd met pogroms in allerlei uithoeken van de wereld, met racisme tegenover joden, met massamoord en vervolging. Zie bijvoorbeeld ‘Het lot van de familie Meyer’ van Charles Lewinsky en ‘De dagen van Lazarus’ van Aleksandar Hemon.

De jodenhaat bestaat tot op de dag van vandaag. Een ontluisterende bloemlezing komen we tegen in het artikel van historicus Bert de Bruin op zijn weblog, dat hij schreef naar aanleiding van de lezersreacties op een bericht in de Telegraaf. Het bericht ging over de verdwijning van Sonja Kohn, een belangrijke dame in de beleggingswereld. Ze wordt geassocieerd met de fraude van Madoff. Maar louter het feit dat mevrouw ultra-orthodox joods was, gaf menig Telegraaf-lezer de kans om weer eens ongeremd zijn anti-semitische gevoelens te spuien.

Handen in de zakken
Daarnaast kunnen we kennisnemen van de anti-semitische spreekkoren tijdens de anti-Israëldemonstraties (‘Hamas, Hamas, joden aan het gas’). Ongewild onderstrepen de ‘demonstranten’ daarmee de absolute noodzaak van het bestaan van de staat Israël. Er moet tenminste één land in de wereld zijn waar joden gevrijwaard worden van dit soort haat.

Nederland, dat zich altijd op de borst klopt over zijn sterke rechtsstaat en multicultiraliteit, de zetel van het Internationale Strafhof, de voorvechter van de mensenrechten, had een tweede alternatief kunnen zijn. Maar het huidige Nederland staat er met de handen in de zakken bij en kijkt ernaar. Want ingrijpen kon wel eens tot teveel gedoe leiden.

Prijs
De lange historie van jodenhaat en de huidige oprispingen daarvan verklaren (niet rechtvaardigen!) voor een belangrijk deel het buitenproportionele geweld dat Israël gebruikt tegen z’n tegenstanders. In het dagblad Trouw werd dit goed verwoord door Midden-Oostenkenner Asher Susser: “Israël moet continu vastberadenheid tonen, een wil om zichzelf te verdedigen. En het moet van degenen die Israël aan willen vallen een prijs eisen die ondraaglijk is.”

Nummer
Maar eigenlijk is er geen deskundige van het Midden-Oosten voor nodig om het te begrijpen. Jaren geleden zat ik eens in de wachtkamer van een gezondheids- centrum in Israël. Naast mij zaten oude vrouwtjes te wachten, in zomerse bloesjes met blote armen, want het was warm. Op al die onderarmen stonden tatoeages met het nummer dat ze overhielden uit het concentratiekamp. Die mensen laten dat niet nog een keer gebeuren. Na al die eeuwen moet het maar eens afgelopen zijn. En dus hebben ze een van de sterkste legers ter wereld, om iedereen die ze naar het leven staat de hoogste prijs te laten betalen. Net zoals zij dat altijd zelf hebben moeten doen.

Dat kan en moet je begrijpen. Let wel: niet goedpraten. Er zijn andere oplossingen dan geweld. Een vreedzame oplossing zal het volk van Israël vooral ook in ethisch opzicht goeddoen. Want zestig jaar in staat van oorlog leven brengt, zoals we kunnen zien, niet het beste in de mens boven.