Jawel de eerste crosspost van GeenCommentaar. Vandaag van Christian. Hij betoogt dat de economische noodzaak van de bezuinigingen wel eens niet zo groot kan zijn.
De Kamer komt vandaag van reces terug om te debatteren over de Griekse noodsteun. Dat levert extra druk op de Nederlandse begroting, dus zal er extra hard bezuinigd moeten worden. Die druk is handig voor ministers die impopulaire maatregelen willen doordrukken, zoals de ontmanteling van het ov in de Randstad.
De ministers moeten wel opschieten, want tegen het eind van het jaar zou wel eens duidelijk kunnen worden dat er geen economische noodzaak is voor draconische bezuinigingen. De Nederlandse economie draait namelijk als een tierelier en het begrotingstekort smelt als sneeuw voor de zon. Kijkt u even mee naar de hoofdlijnen van de begroting voor 2011. In de eerste tabel staan de belangrijkste macro-economische aannames. Leg die voorspellingen naast de jongste cijfers van het cpb.
Er zijn eigenlijk alleen maar meevallers. Economische groei 2 procent in plaats van 1,5. Lange rente op staatsschuld een kwart procent lager, omdat Nederlandse staatsobligaties gewilder zijn door de crisis elders in Europa. Oliekoers meer dan vijftig procent hoger en dollarkoers fors lager, met een knoepert van een meevaller in de aardgasbaten als gevolg. Werkloosheid komt uit op 4 procent in plaats van 5,5, wat leidt tot een meevaller bij de sociale dienst (minder uitkeringen) en de belastingdienst (meer inkomsten). Inflatie is hoger, maar blijft binnen de perken – dat is goed voor de groei zonder dat consumenten gaan morren.
Dit alles leidt ertoe dat halverwege het jaar de doelstelling van een daling van het EMU-tekort naar 4 procent van het bbp al bijna gehaald is. Als dit zo doorgaat, zit Nederland tegen het eind van het jaar in de buurt van de 3 procent, het heilige getal dat ooit in Europees verband is afgesproken.
Dat is goed nieuws, natuurlijk, maar het kabinet zit daar momenteel niet op te wachten. Er zijn immers forse bezuinigingen aangekondigd, en als je over de meevallers struikelt, wordt het moeilijker die door het parlement te loodsen. Immers, wanneer de economische noodzaak wegvalt, moeten ministers inhoudelijke argumenten voor hun ombuigingen aandragen, en dat is altijd een stuk lastiger in een Tweede Kamer die zoveel mogelijk kiezers te vriend wil houden.
Reacties (33)
Volgens mij staat er 3,7% bij het begrotingstekort over 2011, in de door jou aangehaalde jongste cijfers. In de MEV van vorig jaar stond inderdaad nog 4%, maar om nu te concluderen “in de buurt van de 3 procent” komen is behoorlijk creatief opgeschreven.
Voorts is natuurlijk het mooie van voorspelling dat ze altijd achterhaalt zijn. Zie waan van de dag linkjes. Groei is onderhand al weer 1,5%
http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/dossiers/conjunctuur/publicaties/artikelen/archief/2011/2011-051-pb.htm
Die raming van het CPB was van juni. Ondertussen is onze wereld wel weer wat veranderd en overweegt het CPB zelfs om ook een crisisverwachting uit te brengen voor prinsjesdag.
Het laatste cijfer van van de groei was van het CBS 0,1% kwartaal op kwartaal. (zie link #1).
Valt er onder de huidige onzekere toestanden nog wel wat te voorspellen op (middel)langere termijnen zeker met al die Jojo economieën? de helft is na een maand alweer achterhaald Hier: Olie zakt in 1 maand van plm 100 naar 85 en export (onze kurk) in juni 2011 t.o.v. 2010 6% gestegen, cijfers verwachting komende maanden zijn vandaag echter alweer bijgesteld naar beneden..
Gaat maar op-en-neer op-en-neer…alsof je naar een stukje harde pÖrno zit te kijken.
daarnaast is het vanwege de intergenerationele soldariteit handig om een begrotingsoverschot te hebben.
Lage olieprijzen>>>stagnerende economie>>>in Noors deel Noordzee olieveld gevonden ter grootte van 500 – 1,2 miljard vaten>>>ontmanteling OV>>>men doet dus een beroep op mijn vaderlandsliefde het begrotingstekort te verminderen door mij de auto weer in te jagen…
Dat is niet aan dovemansoren gezegd, GASSEN MET DIE HANDEL…
@Meester Je moet bij dat linkje over het EMU-tekort zijn. De begroting ging uit van 4,0 aan het eind van 2011, maar in de eerste helft van het jaar is het al gedaald van 4,7 naar 4,1.
#4
Een begrotingsoverschot hoeft niet te betekenen dat de staatsschuld niet oploopt.
nee?
@5 Ik zou hem niet kopen, het ding glimt mooi, is 24 jaar oud en heeft 21K op de teller. Dat is wel verdacht weinig.
@7 Nou, dat moet je mij uitleggen hoor….
@3: Harde pörno(min of meer SFW), speciaal voor jou.
@jsk: Hoe moeilijk is het om een voorbeeld te maken van een prognose van de komende 25 jaar waarbij binnen drie jaar begrotingsevenwicht wordt bereikt (even stevig bezuinigen en wat belastingen verhogen) en binnen x jaar de schulden verdwijnen?
En wat dat daarna zou betekenen voor de begrotingen?
Zomaar een vraag die in me opkwam na de gulden-regel uitspraak van frankrijk/duitsland.
Aardolie was ingeprijsd voor $75 per vat, maar kost in 2011 50% meer: $116 per vat.
Meevaller?
NL verbruikt ruim 1 miljoen vaten olie per dag (bron EIA). De energierekening wordt voor NL dus dagelijks $40 miljoen hoger dan begroot.
In een jaar tijd is dat bijna 15 miljard dollar meer dan begroot.
Zeg Hans, hier was toch spraken van een hogere aardgasprijs naar de staatskas en hogere benzineprijs voor de mensen?
Weet je wie ook de winsten wisten te incasseren en de kosten bij de mensen wisten te leggen?
@5 Yevgeny: 1,2 miljard vaten: daar kan NL precies 1000 dagen mee vooruit.
Maar de wereld slokt die 1,2 miljard vaten op in 14 dagen.
De hoeveelheid olie in de grond zegt eigenlijk niets. Het gaat erom hoe snel je die olie uit der grond kunt halen.
Misschien duurt het wel 14 jaar om die 1,2 miljard vaten olie naar boven te halen.
@Frank: ik denk dat we te weinig aan het aardgas verdienen om de gestegen kosten van olie-import goed te maken.
Het helpt, maar niet genoeg.
De gestegen brandstofkosten worden vooral betaald door mensen met een auto en mensen die vliegen.
Terecht m.i.
Hans, je had het in @12 over een begroting, dus ging ik uit dat je het over de staatskas had. En die wordt dubbel gespekt bij een hoge olieprijs (meer accijns en meer aardgasbaten)
@ Hans … Hogere olieprijzen leveren de staat extra aardgasbaten en accijnzen op benzine op. De staat verstookt ook de nodige olie, maar dat valt in het niet bij de extra inkomsten. Het is natuurlijk niet goed voor onze handelsbalans, maar die blijft dik positief.
@16 + @17: hogere aardgasbaten klopt. Maar hogere accijnzen niet. Die zijn niet omhoog gegaan.
Sterker nog door de hogere brandstofprijs wordt er minder gereden en dus daalt het aantal verkochte liters en dus dalen de accijns-inkomsten
Hans, ik wil niet vervelend zijn, maar er zijn diverse onderzoeken die geen goede correlatie laten zien tussen brandstofprijs en aantal gereden kilometers. Er is wel een duidelijke correlatie tussen economische groei en toename van het aantal gereden kilometers. Is het nou zo moeilijk?
I stand corrected voor de accijns, maar de inkomsten uit btw op brandstoffen nemen wel toe met een hogere prijs:
Ergo, de staat profiteert van hoge olieprijzen en de burger crepeert.
Frank, je bent niet vervelend. In de VS is het aantal gereden kilometers aan het dalen door de hoge brandstofprijs:
En nogmaals: je betaalt alleen meer als je auto rijdt. Dat heb je zelf in de hand. Stap op de fiets, of verhuis zodat je geen auto nodig hebt.
@Steeph: Dat is uitermate lastig. Dit omdat inkomsten en uitgaven niet in eigen hand van de overheid zijn, maar afhankelijk zijn van de activiteiten die mensen in nederland ontplooien. Je kan bezuinigen en belastingverhogen, maar dat hoeft niet perse te betekenen dat je inkomsten omhoog gaan en je uitgaven dalen, zeker niet over een periode van meerdere jaren waarin allerlei onvoorziene effecten optreden. Los daarvan, Nederland is enorm afhankelijk van de wereldeconomie. Heb je net lekker begrotingsoverschot bereikt, komt er een financiele crisis uit de VS overwaaien.
Goed voorbeeld is Spanje en Duitsland. Spanje was jaren het beste jongetje van de klas als het ging om begrotingsdiscipline. Het land heeft ook lage schulden. Dit in tegenstelling tot Duitsland, dat regelmatig de grenzen van het stabiliteitspact opzocht en ook nu weer enorme sommen geld de economie in pompte om de werkgelegenheid overeind te houden. Gevolg: Spanje zit in een enorme crisis, Duitsland gaat vrij goed.
Dat betekent niet begrotingsdiscipline onbelangrijk is, maar het resultaat van het sommetje inkomsten – uitgaven op een bepaald moment is echt niet het belangrijkst. Belangrijker is wat je er mee gedaan hebt, met dat geld.
Hans, je gaat niet in op mij oorspronkelijke punt (en ik loop naar mijn werk btw). In linkje @12 suggereer je dat een hogere olieprijs slecht is voor de begroting. Ik, en Christian@17 geven aan dat je er naast zit: we hebben meer aardgasbaten en hogere btw opbrengsten en dat komt ten goede van de staatskas.
Een hogere olieprijs werkt op de langere termijn weer door op de economie, en dat is uiteindelijk slechter voor de staatskas.
En in beide gevallen betalen de mensen het gelag. Maar voor nu is een hoge olieprijs een meevaller voor de begroting. Capiche?
(en ik zoek de studie waarin oorzaak gevolg olieprijs en gereden kilometers onderuit worden gehaald nog wel eens voor je op).
Ik begrijp je goed, Frank.
Het maakt niets uit of de mensen BTW betalen voor benzine of voor de dingen die ze zouden kopen bij een lage benzineprijs. De BTW-inkomsten stijgen niet door hoge olieprijs.
De aardgasbaten stijgen wel, akkoord.
De staat moet zelf ook de duurdere brandstof betalen. Vooral Defensie (luchtmacht) is veel duurder uit.
Economen worden het er langzaam over eens: de gestegen olieprijs is nadelig voor de economie.
Bedrijven maken minder winst, de lonen stijgen niet. Belastinginkomsten vallen tegen.
@24 Over dat laatste zijn we het eens, al zit er een tijdsvertraging in.
@15 als die 1 miljoen vaten per dag voornamelijk opgebracht worden door de autobezitters dan zouden die per dag 20 liter olie verstoken. 1 miljoen vaten x 160 liter / 8 miljoen auto’s. dat klopt niet, wie betaald al die olie ?
@26: luchtvaartmaatschappijen, elektriciteitscentrales, dieselaggregaten, landbouwmachines, graafmachines, huisbrandolie, chemische industrie (olie is de grondstof voor kunststof)
#8
Nee, met creatief boekhouden kun je veel verplichtingen buiten beschouwing houden. Toen Clinton een paar jaar een overschot liet zien liep de staatsschuld gewoon op.
@cerridwen: Snap ik. Maar je kan toch een simulatie opzetten op basis van het patroon van de afgelopen 25 jaar, maar dan net doen alsof je strikter begroot. Misschien dan beetje van groei gdp afpeuteren. ….
*broedt*
De details van de cijfers daargelaten, het lijkt me duidelijk dat de volkomen arbitraire 18 miljard van de VVD vrij weinig met de overheidsfinanciën op lange termijn en nog veel minder met de economische toestand van het land te maken hebben. Uiteindelijk kan je als overheid maar een zeer kleine deuk in de conjunctuur maken.
Wat je wel kan doen is bestaande waarden ondersteunen in moeilijke tijden. Ik begrijp nog steeds niet waarom anticyclisch begrotingsbeleid niet standaard is. Dat geldt niet alleen voor de belachelijke ingrepen van nu, maar ook voor de uitgeefzucht in goede tijden. Half procentje erbij dit jaar heeft niemand wat aan. Je kan beter investeren in (infra)structurele verbeteringen. Verder is Zalmnorm zo gek nog niet.
@28, Fortis/ABN en de Griekse crisis zitten ook niet in het begrotingstekort/overschot. Zo ook privatiseringen niet.
Vraagje: “Inflatie is hoger, maar blijft binnen de perken – dat is goed voor de groei zonder dat consumenten gaan morren.” Inflatie heeft toch geen verband met (economische) groei?!
Los daarvan: al zouden we een overschot van 3% hebben, dan nog willen Wilders en zijn handlangers de linkse hobbies de nek omdraaien. We worden geregeerd door rancune; niet door financieel-economisch inzicht.
@Steeph: ik neem aan dat dat op de minsteries en cbs al gebeurt. Echter, als iets duidelijk is geworden de afgelopen jaren, is de beperkte waarde van alle economische (en als afgeleide begrotingstechnische) rekenmodellen. Mede als gevolg daarvan is er nu veel discussie over de uitgangspunten van de economische modellen (meer in de VS dan hier, helaas). Binnen het licht van die discussie vind ik het lastig om schuld door overheden als per definitie slecht te omschrijven. Het is nogal complex. Haal een balkje teveel weg en wie weet wat er allemaal instort.
Heldere principes in het begrotingsbeleid, liefst anticyclisch, gericht op schuldreductie op de middellange termijn: zeker. Maar je zult te maken blijven hebben met wisselende omstandigheden en inhoudelijke politieke keuzes over geldstromen, die kan je niet vervangen door beleid alleen gericht op schuldreductie.
(Roemenië heeft nog steeds een erg lage staatschuld, nog uit de Ceaucescu tijd…)
Goed stuk Kristos. Laten we de belastingen verlagen en de overheidsuitgaven verhogen en de kosten daarvan dekken met eurobonds, die uiteindelijk door Duitsland worden afgelost. Het is de nieuwe praktijk in Europa en hoe langer we wachten met het spelen volgens de nieuwe regels, hoe meer geld het ons kost.