ANALYSE - Er zijn steeds meer hulpmiddelen nodig om gas uit het Groningen-veld te halen. Het gaat om pompen, zogeheten compressoren, die op elektriciteit werken. Die elektriciteit komt van een gascentrale. Volgens de NAM vragen de compressoren ongeveer 15 miljard kubieke meter (m3) gas om het Groningen-veld helemaal leeg te pompen. Dat staat in het Winningsplan Groningen Gasveld 2016 dat de NAM op 19 april 2016 heeft uitgebracht. Ter vergelijking een gemideld huishouden gebruikt 1400 m3 gas per jaar. 15 miljard m3 gas komt overeen met wat alle Nederlandse huishoudens in anderhalf jaar gebruiken. Een gastbijdrage van Herman Damveld, overgenomen van CO2ntramine.
De NAM geeft in dit winningsplan aan dat vanaf 2020 de productie uit het Groningen-veld zal dalen. In de woorden van de NAM: “Vanaf het volgende decennium zal (…) de ‘eindfase’ geleidelijk ingaan en de productie jaarlijks afnemen.” Vanaf 2040 gaat het om de laatste winning en worden de winningsputten ontmanteld (“Tail end productie en geleidelijke abandonnering van productielocaties”).
Het Groningen-veld ligt volgens de NAM gemiddeld op 2800 meter diep, is in het zuidoostelijke deel 110 meter dik tot 300 meter in het noordwestelijk deel. Van groot belang is ook de druk in het gasveld, aangegeven in de eenheid bar (ter vergelijking: we keen de barometer die een druk aangeeft in duizendste bar, de millibar). De druk was aanvankelijk 347 bar, bedraagt nu 95 bar en zal in 2065 nog 10 bar bedragen. Hoe lager de druk hoe harder de compressoren moeten werken en hoe meer elektriciteit daarvoor nodig is uit gascentrales.
Nu gaat het ook al om een aanzienlijke hoeveelheid. De 24 compressoren die nu in nodig zijn vroegen in 2014 veel elektriciteit: volgens de NAM was het 612 miljoen kilowattuur en volgens minister Kamp 1500 miljoen kilowattuur. (bron)
Daarnaast zijn er stikstoffabrieken om stikstof toe te voegen aan gas uit kleien velden en uit Rusland. Op die manier krijgt men gas van Groninger-kwaliteit. Stikstof zit in de lucht. Het uit de lucht halen van stikstof gebeurt bij hele lage temperatuur (zo’n 180 graden onder nul). Om de lucht zover af te koelen is elektriciteit nodig. De vraag is dan hoeveel elektriciteit een stikstoffabriek gebruikt. Volgens minister Kamp ging het in 2015 om 223 miljoen kilowattuur. De nieuwe stikstoffabriek die in Zuidbroek gebouwd zal gaan worden gaat jaarlijks ongeveer 520 miljoen kilowattuur gebruiken.
Stikstofproductie en compressoren samen vragen nu 835 – 1723 miljoen kilowattuur en dat neemt in 2020 toe naar 1132 – 2020 miljoen kilowattuur. Een gemiddeld huishouden gebruikt in Nederland volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek pakweg 3300 kilowattuur. Dan kunnen we een simpele rekensom maken en het gebruik voor de gasvoorziening delen door het gebruik per huishouden.
Het resultaat is dat de gasvoorziening nu evenveel elektriciteit gebruikt als 250.000 – 520.000 huishoudens. In 2020 gaat het om 340.000 – 610.000 huishoudens. Hoeveel elektriciteit nodig is voor de piekgasinstallatie in Alkmaar en de gasopslag in Zuidwending is ons niet bekend. Wel is bekend dat de gasopslag van TAQA bij Alkmaar compressoren hebben met een vermogen van 78 MW.
Herman Damveld woont in Groningen en is zelfstandig onderzoeker en publicist over energie. Vanaf 1976 houdt hij zich bezig met plannen voor ondergrondse opslag van kernafval. Hij heeft daar veel over gepubliceerd. In 1996 kwam hij ook rapporten tegen over ondergrondse opslag van CO2 en ziet veel overeenkomsten tussen hoe de overheden omgaan met kernafval en met CO2. De zonnepanelen van Damveld maken meer stroom dan hij gebruikt en hij is dus stroomproducent.
Reacties (13)
Ik vind het allemaal nogal nietszeggende getallen. Ik zou liever een percentage zien: het kost x m3 gas om 100 m3 gas te winnen, dus x%. En dan tevens uitgedrukt in kilo’s uiteindelijke CO2-uitstoot, en in vergelijking met andere velden en bronnen. Pas dan krijgt een en ander betekenis.
Zodra het meer kost dan het oplevert stopt het dus vanzelf niet dan? En die elektriciteit wordt niet door gascentrales opgewekt maar door windenergie en die is gratis volgens de groene goeroes.
Het zou gaan om een elektriciteitsgebruik van 250.000 – 520.000 huishoudens. Ons Nationale verbruik is een equivalent van 35 miljoen huishoudens….. Als je met dat kleine beetje stroom miljarden Euro’s opbrengst per jaar aan gas kunt winnen dan doen wij dat natuurlijk, tot de laatste kuub….. het kost een paar vrachtwagens extra aan spiegeltjes en kraaltjes voor de Groningers maar dan hebben we ook wat. Gaat dit ergens over?
@2 vanzelf ophouden? Wel nee, als het onrendabel wordt komt er een voorstel om de fiscale vrijstellingen te verhogen zoals bij de kleine velden. Het houdt pas op als er groter protest komt.
En spiegeltjes en kraaltjes? Je houding geeft wel aan dat de journalisten van de NOS de titel van hun boek de gaskolonie goed gekozen hebben… Wat een dedain. Stuitend.
@2: Het gaat over de veiligheid en de rechten van honderdduizenden Groningers.
En als je wat dieper in de kwestie duikt, gaat het om heel Nederland als wingewest van ‘de Olies’, zoals ambtenaren van het ministerie van Economische Zaken hun partners Shell en Exxon noemen. Van meet af aan is de gasgebouwconstructie omgeven met geheimzinnigheid en tegenwettelijkheid. Dan komt het begrip ‘integriteit’ al gauw om de hoek kijken.
Noem me een zeldzaam onverbeterlijke idealist, maar ik vind dat veiligheid, rechten en integriteit niet mogen worden afgekocht met spiegeltjes en kraaltjes.
Hier niet, in Nigeria niet, in Alaska niet. Nergens.
@2: Ach, ik vind spiegeltjes en kraaltjes best een goed idee.
Maar dan wel de andere kant op. Houden wij het gas voor onszelf.
@3: Het houd vanzelf op zonder subsidies. Protesteer tegen de subsidies, niet tegen de winning. Het is onzin om je druk te maken over de winning als dat binnen een jaar of 10 vanzelf gaat afnemen.
@6 gezien de ellende waarmee winning gepaard gaat protesteer ik daar ook tegen. Ik ben niet zo van de ‘spiegeltjes en kraaltjes’.
@7: ellende? Je bedoelt de schade van de afgelopen jaren? Kijk eens, veiligheid staat voorop en dus wordt het aanmerkelijk reduceren van de productie of dorpen opkopen en mensen verhuizen. Als schade zeer ruim en op tijd vergoed wordt dan lijkt mij het woord ‘ellende’ nogal overdreven. Ik doel op spiegeltjes en kraaltjes omdat de Groningers al decennia genaaid worden door de rest van Nederland.
Duidelijk verhaal.
In de eerste decennia van de exploitatie waren helemaal geen compressoren nodig: de druk was hoog genoeg.
Als je de gasproduktie verminderd met de hoeveelheid energie, die nodig is voor de winning, dan houd je een netto-opbrengst over. Die netto-opbrengst zal verder dalen, tot bijvoorbeeld het punt waarbij een kwart van het gewonnen aardgas nodig is voor de winning. De Energy Return on Energy Invested (EROEI) bedraagt dan 4:1.
Deskundigen denken dat een technologische zorgzame samenleving (zoals Nederland) een minimale EROEI van 13:1 nodig heeft.
De aardgaswinning in Nederland lijkt nu al onder de die drempel van 13:1 gezakt.
Ik denk net als Krispijn dat de Powers That Be er alles aan gaan doen om de aardgaswinning zo lang mogelijk economisch rendabel te maken, desnoods door subsidies of belastingvrijstelling.
Ik ga sparen voor een zonneboiler en wil voor 2020 afkicken van het gas.
@9: Dat klinkt als: ” in 2020 ga ik stoppen met roken” Waarom koop je niet gewoon een paar elektrische kacheltjes? Je hebt ze al vanaf 7 Euro….
@10: omdat ik ook mijn elektriciteitsverbruik wil verlagen, Herman.
Het zou mooi zijn als je in de zomer zou kunnen compressoren voor de winter. Je zou dan een overschot aan zonneenergie kunnen gebruiken om alvast te gaan compressen voor de winter. Ook stikstof winning zou je op die manier willen doen.
@11: oh, je wilt van het gas af maar hoe je dan gaat verwarmen is dan nog even een raadsel. Want met een zonneboiler kan je alleen maar in de zomer warm douchen toch? Trouwens, warm douchen is toch ook niet nodig? En koken? Of het nu elektrisch is of gas, je moet er van af. Altijd buiten de deur eten is de beste oplossing. Heb je een leuke buurvrouw die voor je kan koken? En veel kaarslicht natuurlijk. Nog een tip: Bij de action heb je lampionnetjes op een zonnepaneel voor een paar Euro….. Wat is je energie situatie op dit moment Hans? Vertel, dan kunnen we met je meedenken.