Gevangen in het Amsterdamse surveillancenet

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Milieucamera’s worden in Amsterdam ingezet om verdachten van andere misdrijven op te sporen. En dit is nog maar het begin. Binnenkort kun je niet meer ongezien door Amsterdam rijden (zie kaart van alle ANPR-camera’s in Amsterdam onderaan). En er ligt mogelijk een heel groot probleem: ben je goed of niet in de ogen van de politie?

Het korps Amsterdam-Amstelland handhaaft sinds 2008 met ongeveer 53 camera’s de milieuwetgeving op verschillende toegangswegen van de stad. Met behulp van kentekenherkenning (ANPR, Automated Number Plate Recognition) controleert de politie of en bepaalde klasse voertuigen de binnenstad binnenrijdt. Als dat toch gebeurt, volgt er automatisch een bekeuring.

Burgemeester Van der Laan heeft vandaag toestemming gegeven om deze milieucamera’s nu ook voor handhaving en opsporing van andere misdrijven en overtredingen in te zetten. Daardoor ontstaat een digitale slotgracht – geen auto gaat meer ongezien de binnenstad in of uit. Maar de plannen gaan verder: geen auto kan zich überhaupt meer ongezien door Amsterdam bewegen zonder bij ieder ritje een paar keer geregistreerd te worden.

De plannen van de Amsterdamse politie zijn namelijk nog maar het begin, afgaande op dit rapport dat onderzoeker Rejo Zenger met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) boven tafel heeft gekregen.

Amsterdam werkt aan een centrale uitkijkruimte, waar niet alleen de honderden gemeentecamera’s kunnen worden uitgekeken, maar ook beelden binnenkomen van Rijkswaterstaat (snelwegen), openbaar vervoerbedrijven en private partijen, zoals de Amsterdam ArenA. Het idee is dat al die beelden voorzien moeten kunnen worden van ANPR-software, zodat het net zich nog nauwer sluit. Ook reeds opgenomen beelden moeten alsnog kunnen worden gescand.

Opmerkelijk is dat het korps ook toegang wil tot de database van Cition, de gemeentelijke parkeerdienst. Die rijdt met een aantal auto’s de stad af op zoek naar foutparkeerders. Daarvoor worden alle kentekens gescand, in totaal zo’n drie miljoen per jaar. De politie ziet hierin een gouden berg aan informatie.

Ook brommers ontkomen niet aan het wakende oog. De ANPR-programmatuur wordt aangepast zodat ook de kleine nummerplaatjes te herkennen zijn.

Hoe werkt ANPR?

De ANPR camera’s zijn in feite gewone camera’s. De beelden worden uitgekeken met speciale software die kentekens herkent en razendsnel langs een lijst met gezochte kentekens legt. Bij een ‘hit’ krijgt de politie een signaal en kan ze een auto aan de kant zetten. Of de gegevens kunnen worden bewaard voor het dossier. Op dit moment ligt er een wetsvoorstel op het ministerie van Veiligheid die het mogelijk maakt om alle hits, van gezochte en onschuldige burgers, vier weken lang te bewaren.

Wat wil de politie met deze data doen?

Boeven opsporen. De politie mag al ingrijpen in geval van heterdaad en voor handhaving van bijvoorbeeld verkeersregels. In Amsterdam wil de politie het middel vooral inzetten voor verstoring van doelgroepen [zoals bijvoorbeeld Hell’s Angels, red]. En hier wordt het een beetje eng. En dat weet de politie ook. Uit het rapport (p14):

,,Het werken met doelgroepenbestanden is onderwerp van discussie. Vanuit het oogpunt van opsporing is het gebruik van dergelijke bestanden niet toegestaan omdat het gaat om bestanden van niet-verdachte personen. Vanuit het oogpunt van informatieverzameling zijn de meningen verdeeld. Mag je informatie verzamelen over personen die geen verdachte zijn maar waarvan bekend is dat zij zich regelmatig schuldig maken aan strafbare feiten (veelplegers)? Volgens het huidige wettelijk kader is dit niet toegestaan.

Vanuit openbare orde oogpunt zijn er wellicht meer mogelijkheden, ook al zijn deze nog niet uitgebreid verkend. Als er sprake is van een groep mensen die regelmatig misdrijven plegen met een grotemaatschappelijke impact, is er ook een openbare orde belang. In het kader van de handhaving van de openbare orde is het mogelijk dat mensen uit deze groep intensiever in de gaten worden gehouden dan de gemiddelde burger. De wenselijkheid hiervan en manier waarop dit dan uitgevoerd zou moeten worden, moet nog worden onderzocht.’’

Die twijfel is bij de burgemeester blijkbaar nu weg. De eerste doelgroepen die Van der Laan en de politie op het oog hebben zijn jeugdcriminelen en overlastgevende taxichauffeurs. Nu zijn we geen fan van beide groepen, maar het lijken me nogal rekbaar gedefinieerde populaties. De politie merkt iemand aan als ‘jeugdcrimineel’ of ‘overlastgevende taxichauffeur’ op basis van de beschikbare data. Als die data niet kloppen, of verouderd zijn, dan heeft de betreffende vermeende crimineel/overlastgever wel een probleem: hij of zij kan zich niet meer normaal door Amsterdam verplaatsen.

Volgens de politie is ANPR een perfect middel om de goeden van de kwaden te onderscheiden. De goeden laat je rijden, de kwaden hijg je continu in de nek. Ik wil voordat dit wordt uitgerold zoals de politie wil echter wel wat meer garanties zien dat de kwaden ook echt tot de kwaden behoren en dat er niet per ongeluk goeden in het net verstrikt raken.

De kaart

Op het kaartje hieronder kun je zien op welke locaties de gemeente Amsterdam in ieder geval een kentekenregistratiecamera heeft staan. Welke camera’s precies van wie zijn is niet geheel duidelijk, maar de Dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer van de gemeente Amsterdam, van wie de data afkomstig zijn, heeft aangegeven deze camera’s te gebruiken voor de registratie van kentekens. Op de lijst stonden ook nog 32 camera’s die niet terug te vinden zijn in het kaartje, de locatie daarvan is niet geheel duidelijk.

Klik hier voor een grotere versie.

Reacties (21)

#1 AntonB

Wat ze onder de mom ven rekeningrijden niet gelukt is, wordt ons nu via een andere weg toch weer opgedrongen. Nu wisselen de echte criminelen van kenteken als gewone mensen van onderbroek, dus die zullen er weinig last van hebben maar de gewone man weer een stukje verder zijn privacy inleveren.

  • Volgende discussie
#2 Anton

Waarmee ondubbelzinnig is bewezen dat ‘groen’ slechts een vehikel is waarmee de dictatuur wordt ingevoerd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 zmmoccc

Als ze die camerabeelden nou gewoon realtime vrij zouden geven aan eenieder dan was het nog wat… en met deze onzin wordt het verbod op het structureel filmen van de openbare ruimte met vaste cameras ook steeds grotere bullshit. Als zij het mogen, wil ik ook! (niet dat ik me laat weerhouden door wat slappe wetgeving, maar dat is een ander verhaal:P).

Verder vind ik dat we ons niet druk moeten maken om dit soort berichten. De cameras stonden er al, automatische herkenning van van alles en nog wat kon al. Ga er dan ook gewoon vanuit dat u gevolgd wordt zodra u in beeld komt. Op toezeggingen dat het enkel over milieuhandhaving zou gaan moet u niet vertrouwen. U kunt het toch niet controleren en degenen met toegang tot het systeem kunnen nooit aantonen dat het bepaalde dingen NIET doet. Bovendien kunt u er van opaan dat het systeem bizar slecht beveiligd is en in de praktijk eenieder met wat geld toegang heeft tot deze beelden.

Als je dit al een probleem vindt (en dat zou ik wel verwachten van Sargassolezers:P) dan is dat probleem niet dit bericht. Dat verandert maar bar weinig aan de situatie. Het probleem is dat die cameras overal staan (hoewel, ik zie nog wel wat mooie cameravrije routes;-)). In mijn belevingswereld is het probleem overigens net wat anders, namelijk dat de overheid wel toegang heeft en ik niet:P Het is deze ongelijkheid waar ik het slechtst tegen kan:P

En hebt u hier _echt_ grote problemen mee dan weerhoudt vrij weinig u ervan om even een kleine sessie met wat ducttape te organiseren natuurlijk. Dit is overigens geen oproep maar slechts een hypothese!:-P

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Yevgeny Podorkin

In the Surveillance Industrial Complex komen geen miljarden kostende tanks en soldaten meer aan te pas: iedereen kan meedoen…afstevenen op surveillance social sorting aldus samengevat door Professor David Lyon (Queen’s University, Canada)

http://www.youtube.com/watch?v=xtAa-f-1rTg&feature=related

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 HB

Ik heb toch niets te verbergen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 avanaa

An sich is er niks mis met function creep. Dat is toch ook het hele idee van datajournalism?
Die function creep mag, in my honest opinion, wel slechts als deze goed geargumenteerd is, en goedgekeurd door de relevante controlerende instantie.
Hierboven wordt goed aangegeven dat sommige uitbreidingen te vaag zijn omschreven. Een goed controlerende instantie zou dit moeten signaleren, en de function creep nog even stopzetten tot een en ander wel helder en eenduidig is. Anders weet je niet wat je goedkeurt.

Wie zou de controlerende instantie moeten zijn? Op gemeentelijk niveau is er denkelijk zelfs in Amsterdam niet genoeg kennis. De gemeenteraad is in ieder geval niet terzakekundig genoeg.

Maar het CBP kan toch niet de enige instantie hiervoor zijn/worden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Steeph
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Sigi

Mijn hekel aan van der Laan groeit met elke privacy aantastende maatregel die deze engerd goedkeurt. BAH

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 zmmco
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9.1 Steeph - Reactie op #9

Hee, dat zou moeten werken. Ga ik naar kijken.

  • Volgende reactie op #9
#9.2 Steeph - Reactie op #9

  • Vorige reactie op #9
#10 Dr Banner

hangt een reactie in spam-filter? Iets over:

Digitale ‘Slotgracht’ is wel een beetje dorpse, kleindenkende amsterdamse term voor dit ding. Digitale ‘Buitensingel’ zou een betere zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10.1 Steeph - Reactie op #10

Nee, er hangt niets in het spamfilter.

#10.2 Dr Banner - Reactie op #10.1

Ok. Had gereageerd vanuit mobiele browser, dat gaat wel vaker mis en hoeft niet aan jullie zijde te liggen. Ik ga het bij gelegenheid nog wel eens mobiel proberen. Groet.

  • Volgende reactie op #10.1
#10.3 Dr Banner - Reactie op #10.1

ik bleek hier op de Waan link gereageerd te hebben – en niet op deze full post.

https://sargasso.nl/archief/2011/09/07/amsterdam-krijgt-toch-digitale-slotgracht/#comments

  • Vorige reactie op #10.1
#11 john s.

heel goed systeem. de knechten van de heilstaat, in slaap gesukkeld door hun computers en software, doen alleen nog wat als het systeem iets meldt. een buitenlandse auto, valse nummberborden, fiets :), leasewagens, mensen die tegen betaling kentekens op hun naam hebben staan, er zijn allemaal nieuwe boeiende dingen te ontdekken. hoe meer data de heilstaat heeft hoe meer ze erin verzuipen.
laten we vooral onthouden dat marokaantjes op scootertjes goed gescanned kunnen worden! dan zijn we er toch allemaal voor? :)
het is best wel grappig om te zien hoe die arme bestuurders compleet de regie kwijt zijn en wild om zich heen slaan met de vreemdste maatregelen om het te verhullen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Harry

Onzinsysteem, dient om de gewone burger onder druk te zetten om maar vooral zijn persoonlijke mobiliteitsrekening op tijd te laten betalen. Echte criminelen wisselen per dag vaker van voertuig en lenen deze ook nog eens per dag vaker uit dan dat een hygiënische Nederlander per maand van ondergoed wisselt.
Maar, ok, geef toe het helpt wel om die zwaksociale taxichauffeur er uit te pikken (wat zegt u, dat lukt ook niet?)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 esgigt

Naast de anderhalve crimineel die door een dergelijk drakonisch systeem gepakt zal worden, raakt voornamelijk de gewone burger zijn vrijheid kwijt. De bemoeienis van lokale bestuurders met de grondrechten van individuen gaat inmiddels alle perken te buiten. De rechtsbescherming van de burger is de laatste 20 jaar afgegleden van het niveau “rechtstaat” tot “machtstaat”…. Wij regeren namens u, voor u en over u… maar heb het lef niet zelf wat te willen bepalen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Rolf

GroenLinks heeft deze camera’s opgehangen. De partij van de privacy-bescherming. GroenLinks wil ook kastjes in alle auto’s inbouwen om die auto’s precies te kunnen volgen. Milieu, he.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie