Geen bal op tv | Martin Bril-Enfin

COLUMN - Volgens mij was het Bart Chabot die in Martin Bril–Enfin zei dat Bril de kunst van het kijken had geperfectioneerd. Zelf zag Bril het zo: “Het gaat niet om het kijken, het gaat niet om het zien, het gaat erom dat je iets vindt waar je verbeelding aan blijft haken en waar je al schrijvende het verhaal uit krijgt. En dan schrijft het zichzelf wel.”

Eerder die avond zag ik My 600 lb Life op pulpzender TLC. De camera volgde een vrouw van meer dan 300 kilo in haar poging af te vallen. Ze lag dag en nacht op een bed in de kamer, als de moeder van Gilbert Grape in What’s Eating Gilbert Grape. Mijn verbeelding bleef aan die hele vrouw haken. Ik moest wel kijken.

Ze had een operatie ondergaan zodat ze beter kon afvallen. Ze moest een dieet volgen. En ze moest, met hulp van een fysiotherapeut, weer leren lopen. Ze had een kom met gehakt op haar schoot. Met blauwe afwashandschoenen kneedde ze er een paar eierdooiers doorheen. Ze maakte er ballen van die haar man in de oven afbakte. De volgende dag vouwde ze wontons in elkaar. Ze kon niet zonder, zei ze. Haar man frituurde de wontons. Zelf frituren was gezonder dan laten bezorgen, zei de man.

Een paar maanden na haar operatie werd ze weer naar het ziekenhuis gebracht. Vijf man waren nodig om haar de ambulance in te tillen. Ze hoopte dat ze zo’n 150 kilo was afgevallen. In het ziekenhuis bleek dat het 16 kilo was. Huilend zei ze dat ze haar vagina weer kon wassen terwijl ze dat zo lang niet had gekund. De dokter zei dat ze zichzelf voor de gek hield. Haar man vroeg of ze zin had in ijs.

Ze hoopte op tijd klaar te zijn voor de kleuterdiploma-uitreiking van haar zoontje. Het lukte haar niet. Ze lag nog steeds op bed, weggezonken in haar eigen vet en niet in staat om op haar benen te staan, toen haar zoontje, negen maanden na haar operatie, afstudeerde aan de kleuterschool. Ze vond het verschrikkelijk, en tegelijkertijd maakte het niet uit. Zolang haar zoontje maar trots op haar was, vertelde ze. Die wist hoe hard ze haar best had gedaan. Zij bleef haar eigen pad volgen.

Tja.

Elk mens probeert z’n keuzes goed te praten om zo de illusie in stand te houden het leven in de hand te hebben.

Martin Bril schijnt vloekend en tierend te zijn heengegaan. Hij had spijt van alles. Hij was geen goede vader geweest, hij was geen goede man geweest, hij was te laat begonnen met schrijven, hij moest te vroeg stoppen, hij had zijn talent verspild aan korte stukjes en snelle roem. En dat terwijl hij in die stukjes juist zo tevreden lijkt. In de documentaire horen we hem zeggen: “Ik denk dat als je je maar verzoent met de wereld die je beschrijft, dat mensen daar iets in herkennen. Dat dat een bepaalde geruststelling is.”

Ik denk dat hij vooral ook zichzelf probeerde gerust te stellen.