COLUMN - De Chinezen veroveren Afrika. Dat hoor je al jaren. Dat frame wordt meestal in twee frames gegoten. Het eerste: terwijl het Vrije Westen met allerhande goedbedoelde waterputjes Afrika hulpbehoevend houdt, maken de Chinezen Afrika zelfredzaam door er in te investeren. Moraal van het verhaal: ontwikkelingshulp doet meer kwaad dan goed, je helpt een ontwikkelingsland pas echt als je het laat profiteren van dezelfde vrijemarktprincipes waarmee jij er goud geld aan kan verdienen.
Het tweede frame: het amorele China buit de Afrikanen uit voor hun eigen gewin en schendt in hun zucht naar kapitaal mensenrechten, steunt dictatoriale regimes en plundert bodemschatten.
In het niet genoeg te prijzen Dwars door Afrika liet Bram Vermeulen afgelopen zondag zien dat nu werkt in de praktijk, Chinezen in Afrika. Vermeulen was in Zambia en sprak daar met Chinese ondernemers, met Chinese werknemers van Chinese bedrijven, met Zambiaanse werknemers van Chinese bedrijven, met een vader van een meisje dat was omgekomen in een Chinese fabriek, met de onderminister van Zambia en met Zambiaanse treinreizigers. De trein waarin ze zaten was ergens in het begin van de jaren ’70 aan Zambia geschonken door de toenmalige regering van China. Het Oosten is Rood, stond er in Chinese tekens voorop de trein. Communistisch imperialisme, zou je zeggen. Maar behalve dat ze hun cadeau een communistische naam gaven, doen de Chinezen weinig aan het verspreiden van het Heilige Woord der Kameraden.
De Zambianen hadden het gevoel dat ze uitgebuit werden door de Chinezen. De arbeidsomstandigheden in de kopermijnen waren belabberd, de fabrieken waren onveilig, ze werden structureel onderbetaald en al het geld ging naar China. Chinese ondernemers zouden worden voorgetrokken door de Zambiaanse overheid die, zo vermoedden de Zambianen, de kleine lettertjes niet goed hadden gelezen toen ze in de jaren ’70 een trein kregen. Bovendien hadden Chinese ondernemers startkapitalen waarvan de Zambianen alleen maar konden dromen.
De Chinezen op hun beurt vonden de Zambianen maar een stelletje luie klagers die niet bereid waren eerst het bitter te eten voordat ze van het zoet konden genieten. Elk jaar maar weer loonsverhoging verwachten en dan wilden ze in het weekend god betere naar hun familie die aan de andere kant van Zambia woonde! De Chinezen werkten het liefst zeven dagen per week met lunchpauzes van een krap kwartiertje. ’s Avonds bleven ze op de compound om te sporten of een dans in te studeren voor het Chinese nieuwjaar.
En net op het moment dat je denkt: rara jongens die Chinezen, vertelt Bram Vermeulen wat de Chinezen niet voor de camera’s durven te zeggen. Namelijk dat ze gek worden op hun compounds, dat ze er niet af mogen van hun bazen, dat ze door de Chinese overheid gedwongen worden om jaren van huis en haard te zijn verstoken, dat ze racistisch bejegend worden door de Zambianen, kortom, dat het suckt om Chinees te zijn in Zambia.
Reacties (5)
…kortom, dat het suckt om Chinees te zijn in Zambia.
Ja, eigenlijk zijn imperiale uitzuigers zielig. Of het nu Chinezen, Britten of Nederlanders zijn. Die Indonesiërs waren ook liever lui dan moe en hadden stille krachten. Het leven was zwaar in de dessa. Om het maar niet te hebben over de Britten die met hun machinegeweren massamoorden moesten plegen op die Indiërs en daar niet goed van werden. Ze moesten wel van hun bazen. Ik snap het: de kolonialen zijn het slachtoffer van de oorspronkelijke bevolking die niet begrijpt wat ze met hun rijkdom moeten doen en daarom die gastheersers van verre halen en dat vervloekte heersen laten doen. En wat dat allemaal niet kost.
Rare wereld van de overheersten.
@1: Ik zou denken dat @0 vooral laat zien hoe complex de wereld is, en hoe de wereld vaak toch net weer anders in elkaar zit dan zelfs de meest uiteenlopende frames je willen doen geloven.
Verder klopt het waarschijnlijk dat het voor de meeste ‘overheersers’ ook geen pretje is in zo’n land. Want de echte overheersers zitten meestal veilig in het moederland de winst op te strijken of in een luxe paleis voor gouverneur te spelen, terwijl hun armere landgenoten onder onaangename omstandigheden in de wingewesten aan het werk zijn. Oftewel, het suckte in veel gevallen ook om Nederlander of Engelsman te zijn in de toenmalige kolonieën.
Als jij zegt dat ik Dwars door Afrika moet kijken dan ga ik Dwars door Afrika kijken. Ben benieuwd.
@2: Ja, overheersers zijn zielig en ik snap er geen reet van.
/cynisme
@4: Je doet je naam eer aan. Zuiverder dan zuiver, geen oog voor de situatie waarin beide partijen zich bevinden. Goed en slecht, overheersten en onderdrukten, zuiver en bezoedeld. You’re either with us, or against us.