COLUMN - Volgens Denker des Vaderlands René Gude zijn er twee fouten die je kan maken als je te horen krijgt dat je stervende bent. De ene fout is doorgaan met leven alsof er niks aan de hand is, de andere fout is doen alsof het leven al voorbij is.
René Gude zal hoogstwaarschijnlijk de Kerst niet meer halen. Sinds 2007 is hij ziek, sinds 2011 weet hij dat het ongeneeslijk is. Gisteren was hij te gast bij De Wereld Draait Door. Voor de allerlaatste keer.
Matthijs van Nieuwkerk vroeg of Gude zichzelf nog verbaasd had onlangs. Was er, nu de dood zo nabij was, een reactie die hij niet verwacht had van zichzelf. Gude vertelde dat hij had beseft dat het dagelijks leven, hoeveel je er ook van houdt, eigenlijk best zwaar is. Al die dagelijkse beslommeringen, elke dag opstaan, presteren op school, je verhouden tot andere mensen, een baan vinden, een partner vinden, kinderen op de wereld zetten (of juist niet), ruziemaken, liefhebben: ga er maar aan staan. Het paradoxale was dat je tijdens het leven voortdurend bezig bent om te ontkennen dat het zwaar is, maar dat je, als de dood in zicht is, juist troost kan putten uit het idee dat het allemaal nog niet zo eenvoudig was als je deed voorkomen.
Een dag eerder was bij de EO de derde aflevering van Dood voor Beginners te zien. Daarin maakte verplegend huisarts Bert Keizer duidelijk wat voor banale bezigheid sterven eigenlijk is: “Voor de omgeving ligt de stervende op de drempel van de eeuwigheid. De stervende zelf ligt op een verkeerde plooi in het laken.”
Deze aflevering ging over de dood, de dokter en de anderen. Hoe bijvoorbeeld een overijverige jonge dokter het flink voor je kan verpesten als je op je 92e rustig heen wilt gaan. Er kwam een andere verplegend huisarts aan het woord. Hij had een tumor achter zijn oog. Toen hij de röntgenfoto’s zag, wist hij dat het einde oefening was. Zijn oncoloog wilde meteen behandelen, maar hij niet. Hij had er geen zin in. Wilde rustig sterven.
Hij pleitte ervoor om even de tijd te nemen wanneer je zulk nieuws krijgt. Niet meteen als een gek beginnen met behandelen. Want wil je dat wel? Neem even afstand, laat je niet leiden door een arts die koste wat kost zijn beroep wil uitoefenen. Maak een bewuste keuze.
Alsof er zoiets bestaat als een bewuste keuze. Ik heb al moeite met het kiezen van de juiste ketchup. Vooral als ik op tweesprongen ben aanbeland, vind ik het onmogelijk om te kiezen. Want wat ik ook kies, ik kies ook altijd iets niet. Deze man had beroepsmatig al heel veel sterfbedden meegemaakt en wist wat zijn voorland was. Hij bedankte, tegen het advies van zijn behandelend arts in.
Mocht het ooit nodig zijn, dan roep ik de hulp wel van Bert Keizer in: “Als iemand bij mij komt om te sterven, dan moeten ze een rampgebied door. Ik kan aan die ramp niks veranderen, maar ik ken een route die min of meer begaanbaar is.”
Reacties (2)
Afgelopen zondag in Buitenhof merkte Jan Terlouw tijdens een discussie met Arnon Grunberg op dat de mens het enige wezen is dat weet dat-ie zal gaan sterven.
Die loodzware kennis kan makkelijk misbruikt worden door mensen bang te maken voor een vroegtijdige dood. Een veelgebruikte tactiek om van alles te kunnen verkopen (van Becel tot preventieve oorlogen)
Of je kunt mensen voor je karretje spannen door ze een eeuwig leven te beloven.
@1: …dat de mens het enige wezen is dat weet dat-ie zal gaan sterven.
Ik weet niet hoe hij daaraan komt maar ik betwijfel dat. Ik denk wel dat de mens het enige wezen is dat het daar zo moeilijk mee heeft ivm het hiernamaals waarvan hij denkt dat het bestaat.