Hoe noem je iemand als Derek? Een Duitser, roept u nu wellicht. Maar die heette Derrick. Ik heb het over Derek. Namelijk de Derek uit de gelijknamige Channel 4-serie van Ricky Gervais, tevens op Netflix te zien. Derek heeft, zoals dat heet, een verstandelijke beperking. Zijn mond staat altijd open, hij heeft een raar loopje, hij heeft onhandige omgangsvormen. Ach, zult u zeggen, dat zijn allemaal kenmerken die je ook op onze huidige koning kunt plakken, maar met Derek is er toch net iets meer aan de hand.
Nu is het altijd riskant als een acteur iemand neerzet met een verstandelijke beperking. Leonardo DiCaprio deed het met verve in What’s Eating Gilbert Grape. John Malkovich sloeg de plank net mis in Of Mice and Men, maar net mis is uiteindelijk toch finaal mis: je bleef naar John Malkovich kijken die een retard speelde, om met Being John Malkovich te spreken. Tom Hanks sloeg de plank net raak. En net raak is dan toch weer volledig raak. Afijn, zoals ik al zei: het is een riskante business.
Maar laat ik eerst even kort uitleggen wie Derek is en waarom. Derek werkt in een klein bejaardentehuis, dat wordt gerund door de heilige Hannah, die zichzelf totaal heeft weggecijferd ten faveure van de bejaarde oudjes. Naast de bewoners, wordt het bejaardentehuis bevolkt door de cynische klusjesman Dougie (inclusief monnikenkapsel met een kaal hoofddak en een behaarde rand) en diens beste vriend slash grootste vijand Kev, wiens perverse geest de gemoederen zo nu en dan alleraardigst weet op te schudden.
Na vijf afleveringen van Derek te hebben gezien wens ik Ricky Gervais vooralsnog het voordeel van de twijfel geven. (Ik neem aan dat ie daar zeer verguld mee is.) De geestelijk beperkte maniertjes liggen er allemaal veel te dik bovenop, maar ondanks dat vergeet je soms dat je aan het kijken bent naar Ricky Gervais die iemand met beperking speelt en weet Derek je hart oprecht te verwarmen.
Echter. Nog veel riskanter dan het neerzetten van een geloofwaardige geestelijk gehandicapte, is de poging die Ricky Gervais met Derek doet om te ontroeren. En als je iemand met een beperking gebruikt om je publiek te ontroeren, dan ligt het vals sentiment altijd op de loer.
Gervais is de koning van het ongemak. Hij manoeuvreert zijn protagonisten in situaties die zo gênant zijn dat je niet anders kan dan heel hard lachen. Met Derek bewandelt hij een ander pad, een pad dat hij nog niet echt goed kent. De serie is soms pijnlijk simplistisch. Met name heilige Hannah wordt iets te veel op een voetstuk geplaatst en dat Derek te goed is voor deze wereld ligt er ook wat te dik bovenop, waardoor een en ander niet helemaal in balans is.
Maar verder hoort u mij niet klagen.
Reacties (2)
“Never go full retard”.
Zijn mond staat altijd open, hij heeft een raar loopje, hij heeft onhandige omgangsvormen. Ach, zult u zeggen, dat zijn allemaal kenmerken die je ook op onze huidige koning kunt plakken hehehehe.
Van Tom Hanks vind ik wel vaker dat hij een personage met een verstandelijke beperking speelt, niet alleen in Forrest Gump. Russel Crow heeft ook zo’n beperkte mimiek/motoriek, dat je denkt, is tie alweer getroffen door een psychiatrische aandoening.