FACTCHECK - De aanwezigheid van NGO-schepen voor de kust van Libië hebben geen aanzuigende werking op de vluchtelingenstroom. Dat concluderen onderzoekers van het Migration Policy Centre (MPC) en het Robert Schuman Centre for Advanced Studies in een rapport voor het European University Institute (EUI).
Het effect van een ‘aanzuigende werking’ wordt herhaaldelijk van stal gehaald als argument tegen humanitaire maatregelen voor vluchtelingen.
In Nederland werd het o.a. gebruikt om een generaal pardon tegen te gaan ( 2007 e.v.). De evaluatie van de pardonregeling door het WODC toonde aan dat er van een aanzuigende werking geen sprake is geweest.
De ‘Search and Rescue’ (SAR) operaties van diverse NGO’s in de Middellandse Zee kwamen zwaar onder vuur te liggen en konden zelfs op strafrechtelijke maatregelen rekenen. Ook hier meenden tegenstanders en meerdere Europese bewindslieden de NGO’s te moeten beschuldigen een aanzuigende werking te creëren.
Britse onderzoekers toonden in 2017 al eens aan dat er geen correlatie was tussen de activiteit van de NGO’s en de migratiestromen. Het recente onderzoek naar de migratiestromen vanuit Libië naar Italië tussen 2014 en oktober 2019, komt tot eenzelfde conclusie. De cijfers laten zien dat het aantal vluchtelingen dat uit Libië vertrok juist afnam.
Dat argument kan dus van tafel. Of, om het debat over de vluchtelingencrisis proper te houden, men komt met een onderzoek dat het argument staaft. Met oneigenlijke argumenten humanitaire acties tegenhouden is levensgevaarlijk.
Reacties (15)
Niet heel overtuigend om eerlijk te zijn. De voornaamste conclusie is dat de grote dip van het aantal migranten in 2017 komt door de afspraken met Libische milities om de smokkelaars actief te bestrijden, maar het aandeel van het beperken van NGO schepen hierin is lastig vast te stellen omdat dit min of meer gelijktijdig plaatsvond. Vervolgens wordt geprobeerd om voor begin 2019 de samenhang te onderzoeken, maar in deze periode spelen NGO’s nog een marginale rol in het redden van vluchtelingen tussen Libië en Italië, dus is het de vraag hoeveel invloed je dan nog verwacht.
Het is de vraag hoe zinvol het is om de rol van NGO’s hierin te proberen te isoleren. Het maakt voor de migranten (en smokkelaars) immers niet zoveel uit wie ze precies uit zee haalt, zolang ze maar afgeleverd worden op de plek waar ze heen willen, Europa. Nuttiger is het in dit licht te kijken naar de kosten van de oversteek, en de invloed van de reddingen op zee daarop. Vanaf 2016 wordt het aandeel van NGO’s veel groter, en dus ook de verantwoordelijkheid voor het effect.
Overigens ontbreekt de meest logische grafiek in het rapport, namelijk een tijdslijn van het aantal migranten dat in Italië aankomt, met een tijdslijn van de belangrijkste beleidsbeslissingen. Dan is te zien dat het aantal migranten vrij abrupt flink daalt half juli 2017. De afspraken met de Libische kustwacht dateren van februari 2017. Dat geeft op z’n minst te denken.
@1
Huh? Volgens mij wordt er ook helemaal nergens beweerd dat die NGO schepen voor een afname van het aantal migranten zou zorgen. Ik zie nergens de claim dat die schepen een aandeel zouden hebben in die dip.
Volgens mij is vooral figuur 3 uit dat rapport van belang. Daar zie je dat het aantal reddingen vanaf voorjaar 2016 enorm toeneemt, maar dat er desondanks niet of nauwelijks meer mensen vertrekken vanuit Libië.
Waarom is dat de meest logische grafiek? Volgens mij is die grafiek juist irrelevant. Het onderzoek gaat namelijk niet over de invloed van NGO-schepen op de kans dat migranten aankomen in Europa, maar over de invloed op hun motivatie om uit Afrika te vertrekken.
@2:
Deze grafiek laat het percentage reddingen door NGO’s zien, dus niet het totaal aantal reddingen. Deze grafiek verhult dus wat er daadwerkelijk gebeurt, namelijk dat de sterke daling van het aantal migranten in Italië in juli 2017 samenvalt met een sterke afname van het aantal boten dat reddingen verricht, waaronder een groot deel boten van NGO’s.
Dat is niet iets anders, het tweede is immers het gevolg van het eerste. Het draait uiteindelijk om de kosten van de overtocht; NGO’s wordt verweten dat ze door vluchtelingen te helpen met de oversteek de kosten van de oversteek verlagen waardoor het aantrekkelijker wordt voor migranten. Gevolg: meer migranten en ook meer dode migranten, ook al is het percentage dode migranten lager door de inzet van NGO’s. Dat deze kritiek in 2017 een climax bereikte is geen toeval, want je ziet dat NGO’s het gat opvullen dat door het afbouwen van de militaire missies ontstaat, waardoor er netto niets veranderd aan het aantal boten. Het gaat er dus ook over dat de inzet van NGO’s rechtstreeks het beleid van Italië (en EU) doorkruist in hun poging de migratie hanteerbaar te houden. Dat dit irritatie oproept bij beleidsmakers is logisch. (de ngo’s vindt ik overigens ook begrijpelijk – ze zijn niet geïnteresseerd in het hanteren van migratie, maar in het redden van mensenlevens).
Uiteindelijk gaat de discussie om het aantal migranten dat in Italië aankomt. Dat daalt nogal abrupt half juli 2017, kijk ook hier: https://data2.unhcr.org/en/situations/mediterranean/location/5205
Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het precies op dat moment invoeren van maatregelen de reddingsactiviteiten van NGO’s sterk aan banden leggen een deel van de verklaring is.
@3
En wat doet dat af aan mijn constatering over wat er vanaf voorjaar 2016 gebeurt: veel meer reddingen, niet of nauwelijks meer migranten.
Je geeft zelf in #1 aan dat er een andere verklaring is voor die daling in 2017. En je verklaart niet waarom het aantal migranten voor 2016 zo hoog was terwijl er toen nauwelijks reddingen werden verricht.
Bovendien blijft na 2017 het percentage reddingen (en dus de kans om te overleven) ongeveer gelijk. Dat lijkt me veel relevanter voor de motivatie van migranten dan het absolute aantal schepen. Als er veel minder mensen oversteken zijn er natuurlijk ook veel minder schepen nodig om ze te redden.
Nee, daar gaat het hier helemaal niet om. Waar het hier om gaat is het argument dat reddingen door NGO’s meer mensenlevens zouden kosten, omdat die reddingen een aanzuigende werking zouden hebben. Daar blijkt maar bar weinig bewijs voor te zijn.
Het heeft er dus alle schijn van dat die SAR operaties wel degelijk mensenlevens redden. De claim dat er door een aanzuigende werking meer mensenlevens verloren zouden gaan is dus, in meerdere opzichten, uiterst dubieus. Dat is wat dit rapport duidelijk maakt.
Het onderzoek vindt geen relatie. Zij hebben de pull-factor niet aangetoond. Meer onderzoek is nodig stelt men.
Ik ben niet tegen redding op zee, maar wel onder voorwaarde dat de migranten afgezet worden in Afrika. Anders de NGO’s aanklagen voor mensenhandel.
@5
Redden van mensenlevens gelijkstellen aan misdaad is wat mij betreft absoluut niet te rijmen met onze westerse beschaving. Je geeft dus een perfect voorbeeld van hoe extreem rechts selectief winkelt in onze cultuur en beschaving en er alleen de dingen uitpikt die ze uitkomen.
@4:
Ik zie nergens een grafiek of tabel waaruit blijkt dat er in het voorjaar van 2016 veel meer reddingen waren van migranten, terwijl het aantal migranten gelijk bleef. Ik zie wel een grafiek waaruit blijkt dat het aandeel van NGO’s in de reddingen sterk stijgt. Belangrijk verschil.
Er werden wel degelijk veel reddingen verricht voor 2016, alleen niet door NGO’s. Dat blijkt duidelijk uit figuur 2 uit het rapport.
nogmaals, dat is niet het percentage reddingen, het is het percentage reddingen door NGO’s, en het zegt dan ook niets over de kans op overleven.
In de kern gaat het argument niet om mensenlevens, maar om het aantal migranten dat Italië bereikt. Het mensenleven argument is daar een afgeleide van (dat vloeit logisch voort, het valt ook empirisch vast te stellen dat er veel minder doden vallen zonder de reddingen van NGO’s dan in de periode met, ook al is de overtocht op zichzelf veel gevaarlijker geworden), wat mij betreft een onsportieve jijbak want dit is niet waar de beschuldigers van NGO’s zich druk om maken.
Er zijn juist aanwijzingen dat de maatregelen tegen NGO’s een onderdeel vormen van de sterke daling in aantal migranten in Italië in de zomer van 2017, zowel op theoretische gronden (kosten van overtocht) als op basis van de tijdslijn. Hiermee is een oorzakelijk verband nog niet aangetoond, en ook zeker niet het relatieve belang van de verschillende maatregelen in 2017.
Maar dit onderzoek is niet zodanig dat het de discussie beslecht
De massale oversteek naar Italië kan niet los gezien worden van die naar Lesbos, die eraan vooraf ging. Het verschil is: Lesbos kun je zien liggen vanuit het Turkse deel, en dus werd er gewoon overgestoken (in overbevolkte slechte rubberboten); niet of nauwelijks redding nodig – je haalt het of je haalt het niet (overigens was en is het faal-percentage ongeveer 1 procent, dus ik kan me heel goed voorstellen dat een mens dat acceptabel vindt).
In Libië kun je de overkant niet zien liggen; het is gewoon een teringeind. Je *moet* gered worden (al was het alleen maar omdat je, zonder ervaren stuurlui, gewoon kunt verdwalen op de Middellandse Zee).
Alleen, de hele infrastructuur voor deze migratie-stroom (vanuit de onderkant van Afrika en tot en met godbetert Bangladesh aan toe!) was al in gang gezet. Wat een relatief makkelijk laatste eindje had moeten blijven, werd afgesneden, en een stuk moeilijker. Alleen: je had al enkele duizenden kilometers en vele dollars achter de rug.
Dus is het aanzuigende werking? Meer dat de ‘achterkant van de trein’ gewoon bleef duwen, IMHO.
Misschien ook even vermelden dat die NGO schepen steeds dichter bij de kust van Libië gingen liggen. Wat ook opvalt: bij een reddingsactie worden alleen beelden getoond met de camera gericht op volle zee richting Italië i.p.v. op de kust van Libië. Om maar even te laten zien hoe de NGO’s proberen de publieke opinie te beïnvloeden.
@9: In het rapport wordt vermeld dat de schepen van NGO’s dicht onder de kust van Libië voeren. Sterker nog: er wordt geschreven dat marineschepen een stuk verder van de Libische kust opereerden. Toch leidde de aanwezigheid van alle schepen niet tot die zgn. ‘aanzuigende werking’ uit geleid.
Je tweede opmerking is typisch voorbeeldje van nepinformatie
Waarbij je aanneemt dat dit uit het rapport blijkt. Mijn inziens kan de conclusie niet zo hard getrokken worden.
De benadering van KJH is wat mij betreft productiever, waarbij je de hele migratieketen bekijkt in plaats van alleen NGO schepen ja/nee. Als je de hele migratieketen in beeld hebt kan je kijken wat de rol van de NGO’s daarin was. Zowel de sterke toename als de abrupte afname van migratie via de route Libië – Italië behoeft een verklaring, en dan moeten we naar alle maatregelen kijken.
@11: Neem me mijn domheid niet kwalijk, maar wat heeft dat dan te maken met de conclusie dat er geen aanzuigende werking is? Immers de vertrekken uit Libië daalde, terwijl de reddingen toenamen.
Het dalend aantal vertrekken had o.a. 2 oorzaken volgens het rapport: de deal die Italië sloot met de Libische warlords en slechte weersomstandigheden.
En je gaat voorbij aan de eerdere onderzoeken die ik noemde (bij het generaal pardon in Nederland en het Britse onderzoek), die ook geen aanzuigende werking constateerden.
En als jij denkt dat als “je de hele migratieketen in beeld hebt” er wel een aanzuigende werking is te constateren ten gevolge van “de rol van de NGO’s”, toon dat dan aan of geef ons bronnen die dat aantonen.
Ik geloof niet dat er extra aanzuigende werking is door reddingen. De mensen komen toch wel af op het beloofde land en zijn bereid hun leven te riskeren.
Wat AltJohan zegt. Redden. Op grote schaal het liefst, direct onder de Afrikaanse kust en afzetten in Afrika. Moet je wel de medewerking van die Noord Afrikaanse landen hebben. Misschien als Europa dan toch maar weer een strook in Afrika bezetten.
@13: Ja, laten we een conferentie houden, in zeg Berlijn, waar dan bijvoorbeeld afspreken dat Frankrijk de verantwoordelijkheid draagt in Tunesië en Algerije, Italië in Libië en het VK in Egypte. Duitsland, dat financieel en logistiek wat meer kan, zou wat dichter bij de bron van de aanvoer kunnen zitten, in Kameroen en Togo bijvoorbeeld en Portugal geven we naar draagkracht een wat kleiner gebiedje, zeg Guinea Bissau, terwijl Spanje Noord Marokko onder de hoede neemt.
Het valt op dat niemand het heeft over de door Europa betaalde grensmilities, die zogenaamd migranten in Afrika zelf moeten tegenhouden. Voor het juiste bedrag laten die je niet alleen door, die zullen je helpen een al dan niet gammel bootje te vinden om je naar Europa te brengen.