Wat is er heerlijker dan op zondag de tijd te nemen voor een onthaast stukje televisie? In GC’s Zondag Matinee elke week speciaal voor uw kijkgenot een fascinerende documentaire, een spraakmakend TV-programma of een bijzonder (leuk) cabaretfragment.
Afgelopen woensdagavond, bij Pauw en Witteman. Onder andere te gast was Pim van Lommel, cardioloog, bekend vanwege zijn onderzoek naar ‘het bewustzijn’ en het leven na de dood. Zelf praat hij nooit over ‘leven na de dood’, want het leven is iets dat hier op aarde is. Zijn essentie ligt hierin: het bewustzijn dat de mens ervaart en het bewuste is veel ruimer dan het ‘waakbewustzijn’ waarin we nu in zitten als we met elkaar praten. Heel af en toe maken mensen een ‘ruimer bewustzijn’ mee en deze ervaring wordt vooral veroorzaakt door medisch kritische situaties.
Volgens van Lommel heeft het bewustzijn geen begin en hiermee ook geen eind, het is een eindeloos iets. Ter ondersteuning van de bevindingen in zijn boek was Machteld Blikman uitgenodigd. Machteld heeft een bijna dood ervaring (BDE) gehad en vertelt ons hierover het volgende:
?Op het moment dat ik doodging, wist ik ook dat ik doodging. Dat gaf een enorme angst. Maar vanaf het moment dat ik uit mijn lichaam trede, was ik bewuster dan ik hier ooit geweest was? levendiger en ik bewoog met grote snelheid door een ruimte, tijdloos, af op een prachtig licht in de verte. [..] Het voelde als liefde, Liefde met een hoofdletter, een staat van ‘zijn’ zoals we die hier niet kennen. En op dat moment zag ik mijn hele leven terug..?
Ze vervolgt:
?En op het moment dat dat licht mij met warme acceptatie omhulde, wist ik? alle godsdiensten zijn hiervan afgeleid. Dit is namelijk niet té benoemen en dit is absoluut iets dat ons allemaal verenigd.?
Door deze ervaring is ze veel bewuster geworden van ?bepaalde zaken?. Ze omschrijft haar ervaring dan ook het liefst met de term bewustwording door ervaring (BDE) en niet een bijna dood ervaring:
?Want ik denk dat het hele leven ervaren is. Het was een hele intense levenservaring; waar gaat het eigenlijk om in het leven..? [..] Ik besefte me dat het paradijs niet daar was, maar het werd mij heel erg duidelijk dat we het hier met elkaar kunnen maken.. en het hier op aarde is.?
Van Lommel betoogt dat de hersenen heel anders functioneren dan wij nu denken en geeft aan:
?Ik heb altijd als medisch student geleerd dat het bewustzijn een product is van de hersenen. Maar tijdens mijn onderzoek blijkt dat op het moment dat alle meetbare activiteiten van de hersenen zijn verdwenen, mensen op dat moment een bewustzijn hebben dat helderder is dan ervaringen die ze ooit hebben gehad. Met emoties, met herinneringen uit de vroegste jeugd, soms met toekomstbeelden en soms met mogelijkheden om waar te nemen buiten het lichaam.?
?Het zijn niet-zintuiglijke ervaringen, het is een ervaring buiten het lichaam om. Want, út bewustzijn, waar alle gedachten zijn herinneringen en toekomstbeelden, heeft ook de mogelijkheden tot waarnemen. Je kan je zelfs afvragen als ik naar je kijk: wat neemt eigenlijk waar? Wie neemt wat waar? Zijn dat je hersenen die waarnemen, dat is namelijk je bewuste waarneming en je gebruikt instrumenten (o.a. hersenen, ogen) om het tot je te laten doordringen. Van Lommel vindt dat we moeten erkennen dat de werkelijkheid zoals we die waarnemen, gebaseerd is op ons bewustzijn en dat er vele waarheden zijn, terwijl we als individu niet in staat zijn één echte werkelijkheid te meten. ?
Of er meer is na de dood.. Van Lommel denkt van wel. Door wetenschappelijke bewijzen van mensen die een helderder bewustzijn hebben gehad dan ooit daarvoor. Gecombineerd met zijn wetenschappelijke bewijs dat de vergroting van het bewustzijn wordt ervaren als de hersenfunctie is uitgevallen. En daarmee wordt het ?uiterst waarschijnlijk? dat dit ook gebeurt bij mensen die wél overlijden en waar een mogelijk herstel van de hersenfuncties niet meer mogelijk is.
Ik zal eerlijk zijn, het verhaal maakte op mij indruk. Of komt dat doordat het iets is waarin ik graag wil geloven, omdat de thematiek me weer een stap dichterbij kan brengen op vragen zoals ?waarom zijn wij hier? en ?waar draait het nu eigenlijk om in het leven?? Ik vind aan de ene kant complimenten aan het adres van van Lommel, maar ook kritische geluiden. Voer dus voor een discussie!
Lezersservice: het gehele gesprek is hier te vinden, begint rond 13.49 en duurt 15 minuten.
Reacties (14)
Allemaal onzin, iedereen weet dat je na je dood 70 maagden krijgt…
Eerlijk gezegd vond ik het verhaal van Van Lommel wazig slap gelul. Wat anekdotes, verder kwam zijn bewijsvoering niet.
In de natuurkunde bestaat dit idee al veel langer: de kat van Schrödinger.
@WA: jij als islamkenner zou toch beter moeten weten. Vrijwel iedereen weet, wanneer je (volgens een aantal fundamentalisten) 70 maagden krijgt na je dood, maar dat detail is aan jou blijkbaar niet besteed.
Geleuter door Van Lommel en zweverig zwetsen door Blikman. Met een helemaal-dood ervaring van haar waren we wijzer geweest, haar organen, (muv. hersenen) zijn wellicht transplantabel.
Waarom zou een mevrouw die dit soort uitspraken doet niet geloofd worden? Inderdaad: het is behoorlijk zweverig, maar wie ben ik om aan haar uitspraken en hogere vorm van bewustzijn te twijfelen?
Het verhaal van Lommel en de man die na een tweetal weken in coma te hebben gelegen met juiste observeringen kwam over de pleeg die zijn kunstgebit had gepakt en de ruimte die hij kon omschrijven (zonder daar ooit geweest te zijn) kwam redelijk plausibel over.
*documentaire-die-ik-ooit-gezien-heb-alert*
Ze hebben hier eens wetenschappelijke onderzoek naar gedaan in een operatiekamer. Veel mensen hebben daar ‘buitenlichamelijke’ ervaringen. Ze hadden daarom wat opvallende dingen geplaatst uit het zicht van de patient, maar die zouden opvallen als er een echte ‘uittreding’ plaats zou vinden.
Veel van de mensen daar konden na afloop de ruimte goed beschrijven vanuit een ander gezichtspunt, maar geen van hen had de ‘verstopte’ objecten gezien.
De conclusie was – en er was daarvoor aanvullend bewijs – dat mensen in staat zijn hun gezichtspunt te verplaatsen, maar dan nog steeds gebonden zijn aan de informatie die ze via de zintuigen binnenkrijgen.
Die alternatieve gezichtspunten waren geloof ik zelf op te roepen bij normale mensen door de onderzoekers.
*eind documentaire-die-ik-ooit-gezien-heb-alert*
Ah: http://www.nytimes.com/2006/10/03/health/psychology/03shad.html
Hartelijk dank voor je links, Johan. Ik had het helemaal gemist en vind het heel interessant. Dit kunnen voor mensen zeer ingrijpende ervaringen zijn en het is fantastisch dat deze man ze serieus neemt, welke uitkomst zijn onderzoek ook heeft.
@Spuyt: Overtuigend artikel.
‘And while it may be tempting to invoke the supernatural when this body sense goes awry, he said the true explanation is a very natural one, the brain’s attempt to make sense of conflicting information.’
Daar kan ik me ook nog wel in vinden, maar het lastige daaraan vind ik dat dit onderzoek heeft plaatsgevonden bij mensen die nog leefde en waarbij er nog geen uitval van de hersenen is geweest.
Dit vind ik ook nog wel een twijfelgevalletje:
‘Because the presence closely mimicked the patient’s body posture and position, Dr. Blanke concluded that the patient was experiencing an unusual perception of her own body, as a double. But for reasons that scientists have not been able to explain, he said, she did not recognize that it was her own body she was sensing.’
Concluderend: het is mogelijk om de hersenen te foppen, bij leven zeker, maar algehele duidelijkheid is er nog niet.
Weet je nog de naam van de *documentaire-die-ik-ooit-gezien-heb*?
@pedro: Je bedoelt die theorie die wel grappig is om te gebruiken, maar die niemand echt begrijpt? :)
“Daar kan ik me ook nog wel in vinden, maar het lastige daaraan vind ik dat dit onderzoek heeft plaatsgevonden bij mensen die nog leefde en waarbij er nog geen uitval van de hersenen is geweest.”
Dat is bij deze mensen toch ook nog niet het geval? Daarbij vind ik het weer heel erg vreemd dat Lommel in staat was om het onbewuste te ‘bewijzen’ uit zoiets vaags:
Hoe bepaal je de tijd en plaats voor die patiënt? Hoe weet je dat die ervaring niet net daarvoor plaatsvond, bv als gevolg van zuurstofgebrek, iets wat veel aannemelijker is?
Hij geeft zelf al aan dat dat onmogelijk te meten was, aangezien alle meetbare activiteit was verdwenen.
Ik kan niet anders dan concluderen dat meneer poep praat als hij zegt dat hij daarvoor bewijs heeft. Ik zie namelijk niet in hoe je ook maar iets kan bewijzen zo.
Overigens zijn er ook wetenschappelijke verklaringen voor BDE’s in het algemeen.
Concluderend: we weten nog niet alles over het fenomeen, maar inmiddels is er genoeg wetenschappelijk bewijs voor een fysieke oorzaak dat we al het bovennatuurlijke gerust naar het rijk der fabelen kunnen verwijzen.
“die theorie die wel grappig is om te gebruiken, maar die niemand echt begrijpt? “. Het idee, of beter de vraag daar achter (is de waarnemer geen onafhankelijke entiteit, die het proces alleen maar ziet gebeuren, maar is hij zelf deelnemer aan het proces, dat hij denkt alleen maar waar te nemen?) lijkt mij niet zo moeilijk te begrijpen. Het gedachte-experiment ´de kat van Schrödinger´ is bedoeld om het veel gecompliceerder idee van de superpositie enigszins te verduidelijken.
De hier beschreven ervaringen kun je daar (tot op zekere hoogte) mee vergelijken, imho. “het bewustzijn dat de mens ervaart en het bewuste is veel ruimer dan het ‘waakbewustzijn’ waarin we nu in zitten als we met elkaar praten. Heel af en toe maken mensen een ‘ruimer bewustzijn’ mee en deze ervaring wordt vooral veroorzaakt door medisch kritische situaties”. Maken die mensen echt een ruimer bewustzijn mee, of speelt hun eigen bewustzijn hier een spelletje met ze? En als sommige mensen dit bij een BDE mee maken, waarom maakt dan niet iedereen dit mee, die een BDE heeft ervaren? Nog sterker: waarom maken sommige mensen dit mee zonder BDE? het heeft er alle schijn van, dat de persoon, die het meemaakt zelf mede betrokken (verantwoordelijk) is bij het wel of niet meemaken van de ervaring. De vraag, of iemand daar zelf wel of geen invloed op uitoefent, is op die manier dezelfde vraag, die Schrödinger aan de orde stelde.
Fuck man, ik geloof!!!
Dat maak ik ook elke keer mee na een cocktail van Ketamine, GHB en XTC!
Ze zeggen dan: niet doen Wout, want dan ga je dood. En ik zeg dan: Fok op, zolang ik maar niet merk dat er GHB in de cola zit kan het ook niet inwerken op de ketamine en blijf ik dus in limbo, en da’s wel best. Vervolgens doe ik mijn ogen dicht en slik de hele boel naarbinnen.
@10: Je quote en de twijfel daarbij: daar ben ik het met je eens; ik had hem ook bewust toegevoegd en was benieuwd wanneer iemand ging schieten ;)
Dat het hogere bewustzijn plaatsvindt tijdens medisch kritische situaties valt wetenschappelijk te bewijzen, maar het ‘wanneer’ lijkt mij een stuk lastiger/onmogelijk.
Uit het gelinkte artikel: ‘Still, Nelson says he doesn’t think REM intrusion will turn out to be the “whole explanation” for near-death experience, and the findings shouldn’t detract from the meaning people have taken from their experiences.’ [..] “The ‘why’ can’t be addressed by scientific inquiry,” he says.
Blijft nog wel open het ‘waarom’ van de BDE’s, dat deel blijft lastig en zal nog wel lang voer voor speculaties blijven.
@11: Helder wat je bedoelt. Zoals het artikel in 10 aangeeft, het ‘why’ is onbekend en het is de vraag in hoeverre de mens hier zelf verantwoordelijk voor is. Helaas kan ik de link niet meer vinden, maar ik ben ook ergens tegengekomen dat de mensen die aangeven een BDE ‘hebben ervaren’ voornamelijk mensen zijn met een ‘spirituele leef- en denkwijze’. Dat ondersteund je punt.
Dat niet iedereen die denkwijze blijkt te hebben, zorgt er m.i. voor dat er nog wel enkele vraagtekens blijven.
Ik heb geluisterd naar het verhaal van Pim van Lommel en Machteld Blikman.
Het verhaal van machteld is qua gevoel herkenbaar. Zo herkenbaar dat ik de tranen in mijn ogen had, maar niet liet blijken, toen ik het verhaal hoorde. Mijn hele wezen reageerde op dit verhaal. Het was zeer herkenbaar. Ik heb een zwaar ongeluk gehad 2 jaar geleden. Lees het verhaal maar. Wat ik mij afvraag, waar ik ben geweest toen ik niet in mijn fysieke lijf was. Het voelde aan als een seconde. Maar het verhaal van Machteld klonk zo herkenbaar, dat ik er niet aan twijfel dat het verhaal voor haar waar is
Veel liefde en licht gewenst voor alle lezers.
Richard Engelen