Crosspost: Het nu volgende stuk verschijnt simultaan op Sargasso en GeenCommentaar.
Ach kijk eens, de PvdA komt op voor kleine scholen. Een krantenbericht dat ongetwijfeld een cynisch glimlachje op vele onderwijslippen doet spelen. Er is immers in de naoorlogse geschiedenis geen kracht geweest die zoveel heeft bijgedragen aan de enorme schaalvergroting in het onderwijs als de PvdA.
Een klein geschiedenislesje: nadat onderwijsminister Wim Deetman (CDA) in de jaren ’80 lekker had huisgehouden en onder andere via het erg schandalige HOS-akkoord toekomstige generaties had verzekerd van een flink lerarentekort – overigens met volle instemming van de toenmalige voorzitster van onderwijsvakbond ABOP -, nam de PvdA de sloophamer van hem over. Het was staatssecretaris Wallage van de PvdA die in 1991 met zijn wetsvoorstel voor de basisvorming de schaalvergroting – geheel in stijl – op grote schaal inzette. Vanaf dat moment waren (middelbare) scholen van minder dan 240 leerlingen niet meer toegestaan: uit efficiëntie-oogpunt. Opmerkelijk ook nu weer toegejuicht door dezelfde vakbondsvrouw die eerder had ingestemd met een salarisverlaging voor toekomstige leraren, terwijl zij toch met haar banden in het veld beter zou moeten weten. En onderwijswoordvoerder van de PvdA Tineke Netelenbos zag ook alleen maar voordelen.
Netelenbos werd vervolgens beloond voor haar rechtlijnigheid doordat zij Wallage mocht opvolgen op onderwijs. En hoewel de uitvalcijfers in de nieuwgevormde onderwijsfabrieken angstwekkend stegen was dit voor haar geen reden om het schaalvergrotingsexperiment te staken. In haar eigen gevleugelde woorden: “Je moet niet te lang praten over onderwijsvernieuwing, dat is fnuikend. Je moet ermee beginnen en het afmaken.” En afmaken deed ze, door de vernieuwing uit te breiden naar het nieuw te vormen VMBO, zodat ook de zwakste leerlingen de zegeningen van het lopende-bandonderwijs konden ondergaan. Waardoor ook zij zich verzekerd wist van rokende onderwijspuinhopen op haar naam.
Dat de PvdA nu (rijkelijk laat) tot voortschrijdend inzicht is gekomen is op zich toe te juichen. Maar toch ook wel een beetje ironisch, vooral omdat de huidige staatssecretaris van Onderwijs Sharon Dijksma destijds als onderwijswoordvoerder voor de PvdA toch vooral veel lof had voor Netelenbos. De schaalvergroting mag nu dus worden teruggedraaid door iemand die groot is geworden in de school van Wallage (niet letterlijk, ze is van ’71 en is die dans dus ontsprongen).
En wat is er met de hoofdrolspelers van dit enorme drama gebeurd? Wim Deetman mocht als burgemeester (NSFW) jarenlang de Hagenezen plagen, Wallage vroeg en kreeg zijn oude liefde Groningen en Netelenbos landde na een serie van wat mindere burgemeesterposten uiteindelijk in het zachte bed van de Provincie Utrecht als CdK. En die eerder genoemde onverstandige vakbondsbestuurder? Die had een wel heel ongelukkige politieke carriere. Maar dankzij de naar haar vernoemde Vogelaarwijken heeft ze toch haar plaats in de politieke geschiedenis verzekerd.
De moraal: als Sharon Dijksma verstandig is gaat ze gewoon door met kleine scholen sluiten. Dat is weliswaar desastreus voor het onderwijs, maar haar eigen politieke carriere kan het alleen maar goed doen.
Reacties (16)
Raak!
Dit is slechts één van de vele voorbeelden.
Mensen leer van het verleden:
Stem nooit meer CDA of PvdA.
Alstublieft, denk aan mijn hartslag!
Alle regeringspartijen na WO2 deden enthousiast mee aan het slopen/ moderniseren/schaalvergroten.
Sinds wanneer is Netelenbos overigens CdK in Utrecht?
Er zijn nog steeds partijen, die willen bezuinigen. En zo lang we over de belastingen blijven klagen, hebben ze weinig andere keus.
@3: mijn fout, ze is niet CdK in Utrecht, ze volgde de burgemeester van Ede op die dat werd… slordigheidje mijnerzijds.
Wat betreft de gedeelde schuld heb je natuurlijk een punt, zie ook mijn eenalaatste link. Maar je hebt natuurlijk schuldigen en grote schuldigen…
JSK op Sargasso:
Hmm.. ik heb nooit die kritiek op de onderwijshervormingen van welleer gesnapt. Onze middelbare scholieren horen nog altijd bij de wereldtop wat prestaties betreft. En gezien de instroom van kinderen met laag opgeleide allochtone ouders doet ons onderwijssysteem het lang niet zo slecht.
Ik heb klassen van tegen de 40 lerlingen gehad in de 70e jaren in een arbeidersbuurt t.w. Moerwijk in Den Haag. Deze leerlingen presteerden veel beter dan de allochtone leerlingen (gem. 20 per klas, met extra leerlkrachten) in de Schilderswijk de jaren 90 en het begin van deze eeuw.
@7 Ah! In diezelfde 70’er jaren was ik hospitant op een lagere school in de Schilderswijk. Ook zo’n 40 ll. gemiddeld, vnl. allochtoon, waarvan ik nu tientallen terug zie in de daklozenopvang waar ik nu werk.
Ik bedoel maar…….
On topic:
Die 40 ll. per klas. dat was natuurlijk teveel en aan tal van probelemen kon niks worden gedaan omdat veel ondersteuning die er nu wel is, toen ontbrak.
Die schaalvergroting in het middelbaar onderwijs, is wat mij betreft, de grootste boosdoener geweest.
Die ontwikkeling heb ik ook nog mogen meemaken dat was geen lolletje.
Voor leerlingen met wat voor problemen dan ook zijn kleinere scholen echt beter. Voor leerlingen zonder problemen trouwens ook.
In de eerste en de laatste plaats omdat elke leraar iedren kent.
Vorig jaar meneer Deetman wel eens gehoord over zijn ministersjaren. Nee, volgens hem was het toendertijd nodig omdat er een overschot aan leraren was, later zou dat volgens hem teruggedraaid gaan worden. Hij wist in het interview zeer tactisch zich de handen schoon te wassen.
D66 mag wat mij betreft ook niet vrijuit gaan in deze discussie. Zij hebben wat dat betreft te vaak uit gemaakt van de macht (Denk maar aan Paars, Balkenende 2, kabinetten met Terlouw) en wat dat betreft hebben zij net zo hard als de PvdA het onderwijs de grond in getrapt!
Maar wat betreft het artikel: Bravo!
@Sjaak: kun je dat verder verduidelijken? Gaven ze actieve steun of lieten ze zich door de coalitie meeslepen?
Euro en JSK kruisen de degens verder op Sarg:
Euro:
Zie bijvoorbeeld dit berichtje. Heb geen zin om het hele rapport op de zoeken en de cijfers erbij te halen, maar ben geneigd de OESO op haar woord te geloven.
JSK:
Dat blijkt juist *niet* het geval te zijn. Vooral ons ?midden? is sterk, onze onder- en bovengemiddelden presteren relatief dichterbij het gemiddelde (dan die van andere landen). Ook volgens de OECD dan.
In 2005, almost 12% of Dutch youths left school before completing upper secondary education, regarded as the minimum qualification to get a job in today?s labour market. The Dutch drop-out rate, though close to the OECD average, exceeds that of most neighbouring European countries and, unlike most of these countries, the number of those dropping-out has not fallen significantly over the past decade.
Hmmmm? volgens mij bedoelen ze met ?neighboring countries? de Scandinaviërs. Dan geef ik toe: zij hebben beter onderwijs. Het kost hun dan ook anderhalf keer zoveel.
Hoewel laat heb ik het opgezocht. Volgens de OESO is onze drop out rate 12%. Dat is fors vergeleken met Duitsland (verwaarloosbaar, appearently) en Finland(5%). Maar vergelijkbaar met Denemarken (14) en Zweden (22!). Blijkbaar hebben de Scandinaviers toch niet allemaal zulk goed onderwijs?
Ook interessant: op pagina 381 van het bestand waarnaar ik hieronder link staat een tabel van het aantal leerlingen per klas. In het Nlse middelbare onderwijs is dat 16. In het Duitse 15.1. But get this: de Zweden hebben klassen van gemiddeld 13 (!) leerlingen. En ogenschijnlijk meer drop outs dan wij. De relatie grootschaligheid – drop outs lijkt op het eerste gezicht niet perse waar.
bron (.pdf)
Als je beter onderwijs hebt, zijn ook je dropouts al beter opgeleid en maak je als dropout meer kans op de arbeidsmarkt.
Bij grote klassen kunnen leerlingen zich veel meer achter de ruggen van hun medeleerlingen verstoppen en kunnen leraren gemakkelijker bepaalde leerlingen voortrekken (minder controlemogelijkheden). Bij kleine klassen komen de gebreken van leerlingen eerder naar voren en is het voor scholen veel lastiger om het voortrekken van leerlingen te rechtvaardigen.
Zo maar wat redenen, waarom kleinere klassen imho eerder voor dropouts zouden kunnen zorgen dan grote klassen.
@13 Da’s een leuke, pedro!
Maar het ligt helemaal niet aan het onderwijs dat er droppies zijn.
1. Okee, er wordt ook wel eens een foutje gemaakt, waarvan ongetwijfeld ook wel eens deze of gene leerling de dupe zal zijn. Wellicht is er, zo geredeneerd, een directe lijne tussen de bevolingsgroei en een toename aan dropouts in het onderwijs?
2. Er vanuit gaande dat de theorie klopt dat rond ons 4e levensjaar onze blueprint zo goed als vastligt, valt er voor het onderwijs niet bijster veel meer aan te sleutelen. Goede leerlingen dien het prima, slechte leerlingen kun je wat op kalefateren, maar verwacht er niet teveel van.
3. De kleine-verus-grote school:
Gesteld dat de kwaliteit van de leerkrachten, lesmateriaal, bestuur en financiën gelijk is, zou het niet uit moeten maken.
Maar wat te denken van factoren als:
– een leerkracht die moet invallen voor een zieke collega kan voor een klas komen te staan waarvan hij/zij niemand kent.
– een mens, leraar of leerling, wordt gek van de grote hoeveelheid prikkels die hij/zij krijgt toegediend in zulke massaliteit. Dar maakt van de school bepaald geen wereld waar rust heerst en orde.
Lijkt een futiliteit, maar ga maar eens na wat dat doet met mensen wiens bedrading daar niet zo goed is op afgesteld.
– en, ik heb het eerder gezegd, onderschat niet het belang van het effect dat op een kleine school iedere leerkracht elke leerling kent.
@14: ik heb wel eens heldere momenten…
Bij de kleine versus grote school argumenten wil ik enkele kanttekeningen plaatsen (mijn #13 ging over klassengrootte, niet over schoolgrootte).
– op een kleine school is de kans, dat er een leerkracht beschikbaar is om in te vallen voor een zieke collega, veel kleiner. Dan kun je beter van een onbekende les hebben dan helemaal geen les.
– het effect, dat op een kleine school iedere leerkracht iedere leerling kent, heeft ook negatieve kanten. Een probleem met één enkele leraar kan dan gemakkelijk uitgroeien tot een probleem met een groot deel van het lerarencorps. Leraren zijn ook maar mensen en dus geneigd elkaar te steunen, op kleinere scholen nog meer dan op grotere scholen, waar de onderlinge banden tussen de leraren minder stevig zijn.
@15 Ach, ik heb waaraschijnljk in een tijd voor de klas gestaan op een kleien school waar het ziekteverzuim onder leerkrachten redelijk laag was. In een klein team denk je bij een verkoudheid wel twee keer na voor je thuisblijft.
Bovendien sprong “het hoofd” zeer regelmatig bij, die dus beiden bene in de lespraktijk en in het managen had staan. Vond ik een voordeel.
En een onbekende voor de klas? Ja, dat was altijd leuk. De eigen meesters en juffen kende je na een jaartje wel en je wist hun sterek en zwakke punten. En zij die van ons.
Maar een onbekende? Wat hebben we daar veel plezier mee gehad.